Yunanca yazılı, yeni tercüme edilen ve yayınlanan bir papirüse göre Antik Mısır’da sarhoşluk baş ağrısının ilacı, yapraklardan yapılmış bir kolye takmaktı. Alkol mağduru, İskenderiye Chamaedaphnesi, yani İskenderiye’de yetişen bir çeşit defnenin yapraklarını birbirine bağlayıp, olasılıkla boynuna takmalıydı.

Antik insanlar İskenderiye defnesinin (Ruscus racemosus L.) başağrısına iyi geldiğine inanmış olsa da, gerçekten bir etkisi olup olmadığı bilinmiyor. Fakat günümüzde Kamboçyalı köylülerin baş ağrısı ve baş dönmesini tedavi etmek için İskenderiye defnesi yapraklarını içine çektiği düşünülürse, Antik Mısır reçetesi de kısmen işe yarıyor olabilir.

İskenderiye defnesi, Ruscus racemosus L.

1900 yıllık papirüs, 1896’da Antik Mısır şehri Oxyrhynchus’ta  bulunan 500,000 belgeden biri. Bu kadar fazla miktarda papirüsün incelenmesi ve yayınlanması, yüz yıldan uzun süredir devam eden yavaş bir görev. Kısa süre önce, Oxyrhynchus’ta bulunan yaklaşık 30 tıbbi belgenin deşifre edildiği 80. Cilt yayınlandı.

Yeni ciltte hemorrhoid, ülser, kangren, diş ağrısı, göz sorunları gibi bir çok farklı hastalığın tedavisi bulunuyor. Göz ameliyatını anlatan papirüs kalıntıları bile bulundu. Gözle ilgili bir reçetede, arpacık tedavisi için göze kafası koparılmış bir karınca sürülmesi gerektiği anlatılıyor.

Profesör Vivian Nutton, Antik papirüslerin yazarlarının, çokça Yunan bilgilerinden faydalandığını söylüyor. Oxyrhynchus sakinleri de Helenistik kültürünü sıkıca benimsemişlerdi. Büyük İskender’in fetihlerinden sonra Mısır ve Orta Doğu’da Helenistik kültür benimsenmeye başlamıştı. Bu durumu kanıtlar şekilde incelenen belgeler arasında da yeni tıbbi metinler dışında, Galen ve Hipokrat’a ait bilinen tıbbi metinlerin 11 kopyası bulundu.

Papirüsünbulunduğu 1896’daki kazılar

Exeter Üniversitesi’nde tarihçi ve tıbbi papirüsleri çevirenlerden Dr David Leith “Papirüslerdeki tedaviler sihir ve tıp arasındaki sınırları ortadan kaldırıyor. Bazı antik hekimler sihirli tedavileri kullanmayı sevmese de, çoğu zaman bunlar kullanılmıştı” diyor.

Yunanca “kraipale” adı verilen akşamdan kalmaya karşı reçetede “Sarhoşluk baş ağrısı için: ipe dizilmiş İskenderiye defnesi yapraklarını takın.”

Dr Leith, reçetede kullanılan bitki ismi yerde yetişen bir tür defne çalısı anlamına geldiğini belirtti. “Bu bitkinin yaprakları, antik botanik yazılarında sıklıkla normal defne bitkisi yapraklarıyla karşılaştırılır.”

Papirüslerin sahibi olan Mısır Keşif Derneği’nden (Egypt Exploration Society) papirolog Margaret Mountford “O zamanın günlük hayatı hakkında bilgiler verdiği için bu belgeler çok önemli. Papirüslerin bazıları antik Yunan tıbbi metinlerinin kopyasıydı fakat, aslında bazı açılardan daha çok büyüye benzeyen bazı orjinal tıbbi metinler de vardı” diyor.

“Örneğin içki sersemliğinin tedavisi, boyuna defne asmaktan oluşuyor. Bunun gerçekten işe yarayıp yaramadığı konusunda kendi şüphelerim var. Ama belki hastalar üzerinde daha çok bir plasebo etkisi yaratarak işe yarıyordu.”

Reçetenin yazılı olduğu papirüs