Mezopotamya ve Mısır arasındaki cam ticaretine dair yazılı kanıtlar Amarna Mektupları’nda olsa da, daha önce bu konuya dair hiçbir arkeolojik kanıt bulunamamıştı. Mısır ve Avrupa’da bulunan cam boncukların bilimsel analizi ise, Amarna Mektupları’nda yazılanları doğrulayarak cam çubukların Mezopotamya’da yapıldığını gösteriyor.

Bu çalışmadan önce Suriye ve Mısır arasındaki cam ticaretinden bahseden Amarna Mektupları, Akadça yazılmış ve diplomatik yazışmalar hakkında bilgi veren bir tabletler dizisidir.

Mısır, Amarna’da bulunan yeşil cam çubukları. Çubuklarda Mezopotamya camının kimyasal eser elementi görülür. Uzunluk: 2.2 cm ve 1.9 cm. (F: Flemming Kaul, the National Museum of Denmark)

Danimarka’daki Moesgaard Müzesi’nden Jeanett Varberg’in de parçası olduğu yeni çalışma, Mısır’da bulunan cam çubukların MEzopotamya’da yapıldığını gösterdi.

Romanya, Kuzey Almanya ve Danimarka’da keşfedilen cam boncuklar üzerinde yapılan kimyasal analizler, bu boncukların da Mezopotamya camından yapıldığını, ve büyük ihtimalle MÖ 1400-1100 yıllarında Geç Bronz Çağı’nda alınıp satıldığını gösterdi.

Avrupa’da bulunan bazı boncuklar ise, Mezopotamya ve Mısır kökenli camların karışımından yapılmıştı. Cam malzemelerin karıştırılması büyük ihtimalle, Miken dünyasındaki ikincil cam atölyelerinde gerçekleşiyordu.

Mısır’daki Luksor’daki Karnak tapınağından rölyef ayrıntısı. Cam ingotları (külçeleri) fotoğrafın ortasında kısmenmavi/yeşil boyalı şekilde gözüküyor. Bu cam ingot/külçeler, Suriye savaş seferinden sonra III. Thutmosis’in tapınağa bağışladığı hediyeler arasında görülüyor.  (F: Jeanette Varberg, Moesgaard Museum.)

Araştırma ekibi “Bu açıkça çığır açan bir keşif. Cam boncuklar, bize ticaret yollarının nereden geçtiğini gösteren kimyasal parmak izleri gibidir. Böylece Avrupa’daki -Güney İskandinavya ve Akdeniz arası- ticaret yollarının büyük ihtimalle nereden geçtiğini bilebileceğiz.

Mısır, Romanya, Almanya ve Danimarka’da Mezopotamya boncuklarının bulunması, Suriye ve Mısır ile Akdeniz ve Güney İskandinavya arasındaki Bronz Çağı ticaret yollarına ışık tutuyor. Bunlara “Cam Yolları” bile denilebilir.

Past Horizons, 7 Haziran 2016

Arkeofili.com