Blog
Bilinen en eski Bask dili ile yazılmış metin keşfedildi
Baskça metin; evi korumak için kapının üzerine asıldığı düşünülen M.Ö. birinci yüzyılın ilk çeyreğinden kalma süs bronz bir el üzerinde bulundu.
www.arkeonews.com
İspanya'da arkeologlar, ülkenin kuzeyindeki Navarre bölgesi Irulegi arkeolojik alanında, “bilinen en eski Bask dili metni” içerdiğine inandıkları bir buluntu keşfettiler.
Baskça metin; evi korumak için kapının üzerine asıldığı düşünülen M.Ö. birinci yüzyılın ilk çeyreğinden kalma süs bronz bir el üzerinde bulundu.
Bronz el, yaklaşık 14,5 santimetre uzunluğunda ve üzerindeki metin 40 karakterden oluşuyor.
2100 yıllık eser ilk bulunduğunda kaskın bir parçası olabileceği düşünüldü.
El, yüzde 53.19 kalay yüzde 40.87 bakır ve yüzde 2.16 kurşun alaşımından yapılmış.
Buluntu, 18 Haziran 2021’de arkeolog Leire Malkorra tarafındankeşfedildiancak temizlik ve restorasyon çalışmaları dolayısıyla metin analiz haberi yeni duyuruldu.
Bronz Irulegi Eli’nin yanında Etrüsk ve siyah seramikler, nümismatik elementler ve evcil hayvanların kemik kalıntıları da bulundu.
İlk deşifre edilen kelime “iyi şans”
Irulegi’nin Eli üzerindeki karakterleri inceleyen uzmanlar ilk kelimeyi deşifre ettiklerini açıkladılar. Metinde deşifre edilen ilk kelime “iyi şans” anlamına gelen modern Bask dili kelimesi “zorioneko” ya kolayca çevrilen “sorioneku” oldu.
Metnin deşifresinde çalışan ekipte yer alan Javier Velaza, “Irulegi’nin Eli, şüphesiz Bask dili ve özellikle de Bask alfabesinde [harfleri ve heceleri içeren bir alfabe] yazılmış ilk belgedir ve bugüne kadar bilinen en uzun metindir” diyor.
Paleodilbilim uzmannı ve Bask Ülkesi Üniversitesi’nde Hint-Avrupa Dilbilimi profesörü olan Joaquín Gorrochategui ise, “eserin gerçekten istisnai” olduğu konusunda hemfikiriz ve onun genel olarak “İberyalı” değil, “Bask” yapan özellikler sunduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Velaza ve Gorrochategui, “Şüphesiz ki,” diye bitiriyorlar, “istisnai Irulegi yazıtı, Baskların M.Ö. 1. yüzyılda bu bölgede dillerini kullandıklarını kanıtlıyor. Ve bölgenin dilbilimsel haritasının ve Bask dilinin protohistoryasının oluşturulması için kesin tanıklıkların azlığı göz önüne alındığında, keşfi, konuyla ilgili herhangi bir tartışma için kaçınılmaz bir temel oluşturmaktadır. Irulegi’nin Eli, şüphesiz Bask dilinde yazılmış ilk belgeyi oluşturuyor.”
Irulegi arkeolojik alanı, Pireneler ve Ebro vadisi arasındaki bir dağın zirvesine yer alıyor. MÖ 15. ve 11. yüzyıllar arasında savunma amacı ile inşa edilmiş ve MÖ 1. yüzyılda terk edilmiştir.
Kapak fotoğrafı Irulegi arkeolojik alanı SOCIEDAD DE CIENCIAS ARANZADI
By Oğuz Büyükyıldırım
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >