İnuitlere ait bilinen en eski kıyafetler kuzeybatı Grönland’da 500 yıllık bir mağarada keşfedilmişti.

1972 yılında Grönland’ın kuzeybatısında iki avcı, İnuitler’e ait bir çift taş kaplı mezar keşfetmişti. Bu mezarların içerisinde bulunan sekiz kişinin mumyalanmış kalıntıları bulunuyordu. Yapılan radyokarbon tarihlemesi testinin, bu İnuitler’in 500 sene önce öldüğünü göstermesi bekleniyor.

Avcılar tarafından 1972 yılında bulunan sekiz mumyanın dördü Nuuk’taki Grönland Ulusal Müzesi’nde sergilenmekte. Araştırmacılar üç kadından ve altı aylık olduğu tahmin edilen bir bebekten oluşan bu grubun ölüm nedenini henüz bulabilmiş değiller. (F: Kristine Jacobsen)

Muhteviyatı sebebi ile oldukça heyecan yaratan bu sansasyonel mezarların içerisinde daha sonradan anlaşılacağı üzere İnuit kıyafetlerinin bilinen en eski örnekleri bulunuyordu.

Nuuk’ta bulunan Grönland Ulusal Müzesi’nin küratörü Aviaja Rosing Jakobsen, deri ve kürkten yapılmış olan elbiselerde modern İnuit kıyafetlerinin aksine dekoratif incilere ya da renkli kumaşlara rastlanılmadığını belirtti.

Jakobsen daha önce gerçekleştirdiği bir çalışmada gündelik kıyafetlerden törensel elbiselere kadar Grönland’ın ulusal kostümlerinin dönüşümünü belgelemişti.

Kıyafetler büyük ihtimalle MS 1495 civarında yapılmış. İyi bir dikiş ve malzeme bilgisi gerektiren giysiler kutup iklimi şartları ve hareketlilik sağlama kapasiteleri göz önünde bulundurularak tasarlanmış.

1475 yılına tarihlendirilen mumyalar, kuş tüyünden ve fok derisinden yapılmış kıyafetleri ile İnuit halkının bilinen en eski kıyafetlerini üzerlerinde taşıyorlar. (F: Kristine Jacobsen)

“Terin vücutta soğumaması için kıyafetlerin içerideki nemi dışarı atması gerekiyor. Kutup şartlarında cildin kıyafetlerin içerisinden nefes alabilmesi oldukça önemliydi, aksi takdirde soğuktan ölebilirsiniz” diyen Jakobsen, bu eski kıyafetlerin Grönland’daki günlük hayatın gerekliliklerine muazzam bir şekilde uyduğunu belirtiyor.

Kuş tüyü ve fok derisi olmak üzere kıyafetlerin pek çok katmanı olduğunu belirten Jakobsen kıyafetlerin içe dönük kısımlarında kuş tüylerinin ve fok tüylerinin görülebilir olduğunu da sözlerine ekliyor.

Fakat kıyafetleri tasarlayanların işlevsellikten çok daha fazlasını göz önünde bulundurmuş. Jakobsen “Hem işlevsel hem de göze güzel görünen desenler yaratmışlar. İğne olarak da kuş kemiği kullandıklarını bilmek çok etkileyici” diyor.

(F: Kristine Jacobsen)

Inuit Kıyafetlerinde Avrupa ve Hrıstiyanlık Etkisi

Araştırmacılar Grönlandlıların bu tip günlük kıyafetleri kullanmayı ne zaman bıraktıklarını tam olarak bilemeseler de, Grönland Kraliyet Ticaret Departmanı 1774 yılında kurulana kadar Grönland’daki dükkânlara, modern kıyafetlerde kullanılan kumaş ve inciler tedarik edilmemişti.

Daha sonraki süreçte ise Grönland’ın ulusal kıyafetleri üzerinde yavaş yavaş Avrupa etkileri görülmeye başlandı ve kıyafetler bugün bildiğimiz şeklini aldı.

Grönland halkının içerisinde, Danimarkalı kadınlar aracılığıyla Avrupa’nın moda ve kültüründen esinlenen öncü kadınlar vardı. Bu kadınlar dantel, nakış gibi teknikleri öğrendiler. Bu ögeleri modern Grönland kıyafetlerinde bugünkü milli kıyafetlerde görebiliyoruz. 

(F: Kristine Jacobsen)

Hristiyanlığın adada yayılması da kıyafetlerin değişmesindeki bir başka sebep oldu. Bu süreçte Grönlandlılar kilisede giymek için uygun kıyafetler istemeye başladılar.

Jakobsen “Kilisede duyduklarından etkilendiler. Onlara kiliseye gelmek için uygun kıyafetler giymeleri ve bakımlı olmaları söylendi. İnuitler kilise için güzel bir şekilde giyinmezler ise tanrının onlara kötü davranacağından korktular” diyor.

Bugün ise ulusal elbiseler bir dizi farklı amaca hizmet veriyor. Öncelikli olarak ulusal günlerde, vaftiz törenlerinde, düğünlerde ve kutlamalarda giyilen elbiseler Grönland ulusal kimliğinin bir ifadesi olarak toplum içerisinde yaşamaya devam ediyor.

sciencenordic.com, Malene Sommer Christiansen, 3 Haziran 2016

Arkeofili.com