Blog

Bir çocuk ve bir kadın hatıra kafalarından ikisi, günümüzde Peru olan bölgede gerçekleştirilen eski bir törenin parçasıydı. C: Dagmara Socha

Binlerce yıl önce, Peru’da bir çocuk ritüelin parçası olarak kurban edildi, başı boynundan kesildi ve bir tür hatıra haline getirildi. Mumyanın kafatasından koparılan tek bir saçın yeni bir analizi, çocuğun törenin bir parçası olarak kurban edilmeden önce psikoaktif bir kaktüs tükettiğini ortaya koyuyor.

Çocuğun korunmuş başı, yeni bir çalışmada incelenen antik Nazca toplumuyla ilişkili 22 insan kalıntısından biriydi; Bu bireylerin tümü, İspanyol öncesi dönemde (MÖ 3500 – MS 476) yaşadı ve 1982’de başlayan uzun süredir devam eden bir arkeolojik program olan Nazca Projesi sırasında kazıldıkları Peru’nun güney kıyılarına yakın bir yere gömüldü.

Bilim insanları, kurbanın cinsiyeti ve ölüm yaşı konusunda emin değil, ancak çocuğun San Pedro kaktüsünü (Echinopsis pachanoi) yediğini belirlediler. Bu, “güçlü halüsinojenik özellikleri” için toplanan ve Amerika’nın yerli uygarlıkları tarafından geleneksel ilaçlarda ve ritüellerde kullanılan dikenli bir bitki.

Varşova Üniversitesi’ndeki And Araştırmaları Merkezi’nde doktora adayı olan çalışmanın baş yazarı Dagmara Socha, “Bu baş, güney Peru kıyılarında yaşamış bir birey tarafından San Pedro tüketiminin ilk örneği. Aynı zamanda, ‘hatıra kafalarına’ dönüştürülen bazı kurbanlara ölmeden önce uyarıcı verildiğinin de ilk kanıtı.” diyor.

Socha ve ekibi, araştırma için, üçü yetişkinlere ait dört hatıra başından ve hem yetişkinlere hem de çocuklara ait 18 mumyadan tek tek saç örnekleri topladı. Toksikolojik incelemeler, ölenlerin çoğunun ölümlerinden önce bir tür psikoaktif veya uyarıcı bitki tükettiğini ortaya çıkardı.

Yutulan maddeler arasında psikoaktif madde kokainin kaynağı olarak bilinen koka yapraklarının yanı sıra psikedelik bir ilaç olan meskalin içeren San Pedro kaktüsü de vardı. Araştırmacılar ayrıca, harmin ve harmalin (modern antidepresanlarda kullanılan iki bileşik) içeren halüsinojenik bir içecek olan ayahuasca’daki ana bileşik olan Banisteriopsis caapi’nin izlerini de tespit ettiler.

Toksikoloji raporu koka yaprağı tükettiğini gösteren bir çocuğun mumyalanmış kalıntıları. C: Dagmara Socha

Socha, “Bu bitkilere kaç kişinin erişebildiğini görmek oldukça ilginçti. Bu antik bitkilerin bazılarının ticaret yolunu da keşfetmek istedik. Örneğin, koka yaprakları Peru’nun güney kıyısında yetiştirilmiyordu, bu yüzden oraya ya kuzey Peru’dan ya da Amazon bölgesinden getirilmeleri gerekiyordu.” diyor.

Araştırmacılar, uyuşturucu kullanımının MÖ 100’den MS 450’ye tarihlendiğini buldu. Socha, “Bitkilerin bu geçişinin erken başladığını görebiliyoruz ve aslında ticaret ağını takip edebiliyoruz. Araştırmamız, bu bitkilerin tıbbi veya vizyoner etki için farklı kültürler için son derece önemli olduğunu gösteriyor. Özellikle bu döneme ait yazılı bir kayıt olmadığı için, Nazca ve diğer yakın kültürler hakkında bildiklerimiz arkeolojik araştırmalardan geliyor.” diyor.

Bu çalışmadan on altı yıl önce, Ilia Eyalet Üniversitesi Botanik Enstitüsü’nde Etnobiyoloji Bölümü’nde profesör ve Stuttgart Devlet Doğa Tarihi Müzesi’nde botanik başkanı olan Rainer Bussmann, kuzey Peru’daki yerli toplulukların tıbbi bitki kullanımını inceleyen bir çalışma yayınladı. Socha gibi, dünyanın bu bölgesindeki farklı kültür bitkilerinin ticaret yollarını inceledi.

Yeni çalışmaya dahil olmayan Bussmann, “Bu bölgede, Peru kıyıları boyunca Amazon’dan yukarı ve aşağı ticaret yapılan bitkilerle her zaman küçük bir ticaret vardı. Bu bitkiler geleneksel olarak tören veya tıbbi amaçlar için kullanılmış ve bazen birleştirilmişti. Hiç eğlence amaçlı kullanım raporu görmedim. Bu kültürler için her zaman belirli bir amaç vardı.” diyor.

Socha, “Ancak kanıtlar, bu bitkilerin ilaç olarak ve törenler için tüketildiğini gösterse de, bilim insanlarının Nazca kültürü içinde tüketimin ne kadar yaygın olduğu konusunda hala soruları var.” diyor.

“Aslında bu bitkilerin ne sıklıkla kullanıldığını bilmiyoruz. San Pedro örneğinde, arkeolojik bağlamda iyi korunmadılar ve koka yaprakları ve Banisteriopsis caapi söz konusu olduğunda, bu süre zarfında bu bölgede hiçbir zaman büyüdüğü görülmedi.”

İnsan kalıntılarına ek olarak, Socha ve ekibi ölü gömme alanlarında tekstil ürünleri, seramik kaplar, dokuma aletleri ve koka yapraklarını taşımak için kullanılan bir çanta türü olan chuspa da dahil olmak üzere çeşitli mezar eşyaları buldu.

Live Science. 31 Ekim 2022.

Makale: Socha, D. M., Sykutera, M., & Orefici, G. (2022).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >