Blog
Buzul Çağı Avrupası’nda Büyük Nüfus Değişimleri Yaşanmış
Buzul Çağı Avrupası’nda Büyük Nüfus Değişimleri Yaşanmış...
Yazan: Ayşe Bursalı Tarih: 6 Mayıs 2016
Avrupa’da yaşamış eski insanlara ait kemiklerden elde edilen antik DNA, 45,000 ila 7,000 yıl önce Avrupa’da büyük bir nüfus değişimi yaşandığını gösteriyor. Araştırmada bu zaman tarihi içinde yaşamış 51 bireyin genomu incelendi. Araştırma ayrıca, Avrupa’da yaşayan nüfustaki Neandertal genlerinin, belki de doğal seçilime bağlı olarak, zaman içinde azaldığını gösteriyor.
Fransa’daki Abri Pataud’daki kalıntılara dayanılarak yapılan, bir Buzul Çağı kadınının rekonstrüksiyonu. Görsel: S. ENTRESSANGLE/E. DAYNES/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Nature dergisinde yayınlanan yeni genetik veriler, 19.000 yıl önce, Buzul Çağı’nın sonuyla ilişkilendirilen iki büyük nüfus değişimini ortaya çıkardı. Buz örtüsü Kuzey’e doğru çekildikçe, güneybatı Avrupa’dan (örn; İspanya) gelen tarihöncesi insanlar Avrupa’ya yerleşmeye başladı.
14.000 yıl önce gerçekleşen göçte de, güneydoğudan (örn; Türkiye, Yunanistan) gelen popülasyonlar Avrupa’ya yayıldı ve ilk göçle gelen insanların yerine geçti.
Araştırmayı yapanlardan, Harvard Tıp Fakültesi’nden David Reich, Avrupa’da Neandertallere ait aletlerin yok olmasından anlaşıldığı üzere, modern insanların yaklaşık 45,000 yıl önce Avrupa’ya gelip Neandertallerin sonunu getirdiğini söylüyor.
Son Buzul Çağı günümüzden 12.000 yıl önce sona ermişti, ve en yoğun şiddetli olduğu dönem 25,000 ila 19,000 yıl önceydi. Araştırmacılar Buzul Çağı sırasında buzulların Kuzey Fransa’ya kadar İskandinavya ve Kuzey Avrupa’yı kapladığını biliyordu. Buzullar 19,000 yıl önce geri çekilmeye başladığında, tarihöncesi insanlar yeniden Kuzey Avrupa’ya yayılmıştı.
Fakat bu araştırmadan önce, günümüzden 45,000 ila 7,000 yıl öncesi arasına tarihlenen zaman diliminde yaşamış sadece dört tarihöncesi Avrupalı modern insana ait genom bilgileri bulunuyordu. Bu da bu dönemde insan popülasyonlarının nasıl göç ettiğini ya da evrimleştiğini anlamayı imkansız hale getiriyordu. Reich “Avrupa tarihindeki bu çok uzun dönemi sadece dört örnekle temsil etmeye çalışmak, bir filmi sadece dört resim ile özetlemeye çalışmaya benziyor” diyor.
Çek Cumhuriyeti’ndeki Dolni Věstonice’de bulunan bu 31,000 yıllık kafatasları Buzul Çağı Avrupası kültürlerinden Gravettian kültürüne ait. Görsel: Martin Frouz ve Jiří Svoboda
“Fakat 51 örnek olduğunda herşey değişiyor, bir hikayeyi takip edebiliyoruz, zaman içindeki dinamik değişiklikleri anlayabiliyoruz. Ve son 7,000 yılda gördüğümüz kadar komplike ve karışık bir nüfus geçmişi görüyoruz. İklimin önemli oranda değiştiği dönemde birkaç farklı nüfus değişimi ve geniş kapsamlı göç olayları görüyoruz” diyor Reich.
Genetik veriler, 37.000 yıl öncesinden başlayarak, tüm Avrupalıların, Buzul Çağı boyunca bölgede yaşamayı sürdürebilen bir popülasyondan geldiğini gösteriyor. Bu ilk popülasyonun, Avrupa’nın farklı bölümlerinde uzak kolları bulunuyor. Bu kollardan biri de Belçika’daki bir örnekle temsil ediliyor.
Belçika’daki bu kol, Avrupa’nın çoğu bölgesinde 33,000 yıl önce yerinden edilmiş gibi gözüküyor, fakat Reich, 19,000 yıl önce onunla ilişkili bir popülasyonun Avrupa boyunca yeniden yayıldığını açıklıyor. Bu soyun gözlemlendiği en erken örneğe bakarak, bu popülasyonun Buzul Çağı’nın zirvesinden sonra, günümüzde İspanya’nın bulunduğu güneybatı Avrupa’dan yayılmış olması makul görünüyor.
Araştırmacıların tespit ettiği ikinci göç olayı 14,000 yıl önce gerçekleşti. Reich “Bu dönemde Avrupa’da bir nüfus dönüşümü görüyoruz, ve bu sefer batıdan değil doğudan gelmiş gibi görünüyor. Daha önce burada yaşamakta olan güneybatı kökenli insanların yerini, tüm Avrupa’ya yayılan, çok farklı bir genetik özellik grubu alıyor. Bu insanlar tarımın gelişine kadar binlerce yıl Avrupa’da yaşamaya devam etmiş” diyor.
Doğal Seçilim Neandertal DNA’sını Eliyor
Araştırmacılar ayrıca yaklaşık 45,000 yıl önce, modern insanlar Avrupa’ya yayılırken Neandertallerle bir karışım yaşandığını da saptadı.
Tarihöncesi insan toplumlarında %3-6 oranında Neandertal DNA’sı varken, bugün çoğu insanda yalnızca %2 oranında Neandertal DNA’sı bulunuyor.
Reich “Neandertal DNA’sı insanlar için kısmen zehirli gibi” diyor. Bu araştırma da doğal seçilimin, insanlardaki Neandertal soyunu elediğine dair kanıt sağlıyor.
Buzul Çağı Avrupalıları Açık Göz ve Ten Rengine Sahip Değildi
Buzul çağı Avrupalılarının genlerinin analizi, koyu bir ten rengine ve kahverengi gözlere sahip olduklarını gösteriyor. Avrupa’da mavi göz rengi ancak 14.000 yıl önce, açık ten rengi de 7,000 yıl önce – Yakın Doğu’dan gelen çiftçilerle birlikte – yayılmaya başladı.
Araştırmanın belirgin olarak gösterdiğine göre, modern popülasyonlar geçmişe dair ancak puslu bir bakış sağlayabilir çünkü şimdiki insanların genetik özellikleri, büyük oranda, çok yakın zamanda yapılmış göçlerden etkilenmiştir.
BBC, Howard Hughes Medical Institute, 2 Mayıs 2016-Arkeofili.com
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >