Pingliangtai’nin güney kapısının yakınında bir drenaj hendeğine giden su borularının fotoğrafı. C: Yanpeng Cao

Yeni bir araştırmaya göre, Çin’de ortaya çıkarılan en eski antik seramik su boruları sistemi, Neolitik insanların merkezi bir devlet otoritesine ihtiyaç duymadan karmaşık mühendislik becerilerine sahip olduklarını gösteriyor.

Nature Water’da yayımlanan çalışmada arkeoloji ekibi, Çin surlarıyla çevrili Pingliangtai bölgesinde Longshan dönemi olarak bilinen ve 4.000 yıl öncesine tarihlenen seramik su boruları ve drenaj hendeklerinden oluşan bir ağı ortaya çıkardığından bahsediyor. Su borusu ağları, merkezi bir güç veya otoriteye dair bir iz barındırmasa da, drenaj sistemini inşa etmek ve sürdürmek için toplum arasında iş birliği olduğunu gösteriyor.

Makalenin kıdemli yazarı Dr. Yijie Zhuang, “Bu seramik su borusu ağının keşfi dikkat çekici çünkü Pingliangtai halkı bu gelişmiş su yönetim sistemini çağın getirdiği araçlar ve merkezi bir güç yapısının örgütlenmesi olmadan taştan inşa edip sürdürebilmiş. Bu sistem, toplum çapında önemli düzeyde planlama ve koordinasyon gerektiriyordu ve bunların hepsi ortaklaşa yapılıyordu.” diyor.

Seramik su boruları, Çin’de şimdiye kadar keşfedilen en eski bütün halde drenaj sistemini oluşturuyor. Bireysel bölümlerin birbirine bağlanmasıyla yapılan su boruları, yağmur suyunu yönlendirmek için yollar ve duvarlar boyunca uzanıyor. Ve Neolitik alanda ileri düzeyde bir merkezi planlama gösteriyor.

Pingliangtai’de yerinde bir araya getirilen su borusu parçalarının yakın çekim fotoğrafı. C: Yanpeng Cao

Araştırmacılar için şaşırtıcı olan şey, Pingliangtai yerleşiminin sosyal hiyerarşiye dair çok az kanıt göstermesi. Evler aynı derecede küçük ve nüfus arasında hiçbir sosyal tabakalaşma veya önemli eşitsizlik belirtisi göstermiyor. Yerleşmenin mezarlığında yapılan kazılarda da aynı şekilde cenazelerde sosyal hiyerarşiye dair hiçbir kanıt bulunamadı; bu durum aynı döneme ait yakınlardaki diğer yerleşmelerde yapılan kazılardan belirgin bir fark.

Ancak, merkezi bir otoritenin görünürdeki eksikliğine ragmen köy halkı seramik boruları üretmek, düzenlemelerini planlamak, monte etmek ve bakımını yapmak için bir araya geldi. Ve bu projeyi gerçekleştirmek için büyük ihtimalle topluluğun büyük bir kısmının büyük bir çaba göstermesi gerekti.

Bu borularla ilgili karmaşıklık düzeyi, arkeolojik alanlarda yalnızca yönetici elitlerin yer aldığı merkezi bir devlet gücünün komplike bir su yönetim sistemi inşa etmek için organizasyon ve kaynakları toplayabileceğini savunan eski anlayışı çürütüyor. Gelişmiş su sistemlerine sahip diğer antik toplumlar daha güçlü, daha merkezi bir yönetime ve hatta despotizme sahip olma eğilimindeyken, Pingliangtai buna her zaman ihtiyaç duyulmadığını ve daha eşitlikçi ve komünal toplumların da bu tür mühendislik becerilerine sahip olabileceğini gösteriyor.

Pingliangtai’dan kazılan seramik su borusu parçası. Şu anda Huaiyang’daki Henan İl Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü’nde bulunuyor. C: Yanpeng Cao

Pekin Üniversitesi’nden çalışmanın ortak yazarı Dr. Hai Zhang, “Pingliangtai olağanüstü bir yer. Su boruları ağı, daha önce yalnızca daha hiyerarşik toplumlarda mümkün olduğu düşünülen gelişmiş bir mühendislik ve hidroloji anlayışını gösteriyor.” diyor.

Pingliangtai, günümüzde Çin’in merkezindeki Zhoukou Şehri’nin Huaiyang Bölgesi’nde yer alıyor. Neolitik çağda bu yerleşme, koruyucu toprak duvarları ve kasabanın etrafını saran bir hendekle yaklaşık 500 kişiye ev sahipliği yapıyordu. Geniş Huanghuaihai bölgesindeki Yukarı Huai Nehri Ovası’nda yer alan bu bölgenin iklimi 4.000 yıl önce büyük mevsimsel iklim değişiklikleri ile belirgindi. Yaz musonlarının bölgeye aylık olarak yaklaşık yarım metre yağış bırakması yaygın bir durumdu.

Muson yağmurlarının oluşturduğu bu su baskınlarını yönetmek, sel sularının bölgedeki toplulukları tehdit etmesini önlemek açısından önemliydi. Yağışlı mevsimlerde aşırı yağmur suyunun azaltılmasına yardımcı olmak için Pingliangtai halkı, o dönemde görülenlerden farklı olarak iki kademeli bir drenaj sistemi inşa etti ve işletti. Halk, suyu yerleşim alanından çevredeki hendeğe ve köyden uzağa taşıyan bir dizi seramik su borusuna yönlendirmek için ev sıralarına paralel uzanan basit ama koordineli drenaj hendekleri hatları inşa etti.

​​​

Pingliangtai’dan çıkarılan seramik su borusu parçası. Şu anda Huaiyang’daki Henan İl Kültürel Eserler ve Arkeoloji Enstitüsü’nde bulunuyor. C: Yanpeng Cao

Bu seramik su boruları o dönem için ileri düzeyde bir teknolojiyi temsil ediyordu. Dekorasyon ve stillerde bir miktar çeşitlilik olsa da her bir boru parçasının çapı yaklaşık 20 ila 30 santimetre ve uzunluğu yaklaşık 30 ila 40 santimetreydi. Suyu uzun mesafelere taşımak için çok sayıda parça birbirine yerleştirildi.

Araştırmacılar, Pingliangtai halkının bu tür bir altyapıyı inşa etmek ve sürdürmek için kendi aralarında emeği nasıl organize edip bölüştüğünü kesin olarak söyleyemiyor. Ancak bilinen şu ki bu tür bir toplumsal koordinasyon, köyü çevreleyen toprak duvarların ve hendeklerin inşası için de gerekliydi.

Pingliangtai su yolu sistemi o dönemde dünyanın başka yerlerindeki su sistemlerinden benzersiz. Musonlardan gelen yağmur ve sel suyunu tahliye etme amacı, çoğu kanalizasyon suyu drenajı veya başka amaçlarla kullanılan dünyadaki diğer Neolitik sistemlerden farklı.

University College London. 14 Ağustos 2023.

Makale: Li, C., Cao, Y., Zhang, C.et al.(2023).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >