Blog
Diş Tartarı, Eski İnsanların Uyuşturucu Kullanımını Gösteriyor
Diş Tartarı, Eski İnsanların Uyuşturucu Kullanımını Gösteriyor
Eski bir Soğdlu esrar mı içiyordu? Yoksa bir Vikingli banotu mu kullanıyordu? Bilmek ister miydiniz? Diş tartarındaki uyuşturucu kalıntılarını analiz eden yeni bir yöntem, eski insanların ne kullandıklarına dair sorulara yakında cevap verebilir.
19. yüzyıl iskeletlerinde uyuşturucu izleri bulan ve yakın zamanda ölen 10 kişide standart kan testlerinden daha fazla madde bulan yöntem, insanlığın uyuşturucu alışkanlıklarını yüz binlerce yıl öncesine kadar izleyebilir. Kuzey Amerika’da eski tütün kullanımını araştıran ancak yeni çalışmaya dahil olmayan Pullman Washington Eyalet Üniversitesi’nden arkeolog Shannon Tushingham, bunun ‘’yeni bir sınır’’ olduğunu söylüyor.
İlaçların ve uyuşturucuların tarihini incelemek için çoğu bilim insanı, kalan psikoaktif moleküller için pipo ve içme kaplarını araştırıyor. Ancak madde içeren eserlerin analizi genellikle kaplara ihtiyaç duymayan halüsinojenik mantarlar gibi maddeleri gözden kaçırıyor ve maalesef eserler kimin madde kullandığını açıklamıyor.
Leiden Üniversitesi’nde doktora öğrencisi olan arkeolog Bjørn Peare Bartholdy, doktorsuz bir 19. yüzyıl Hollanda köyündeki çiftçilerin ağrı ve hastalıkları yönetmek için kendi kendilerine ilaç verdiklerinden şüpheleniyor.
Böylece Amanda Henry ile birlikte yeni bir tekniğe yöneldiler: diş hekimlerinin her yıl temizlediği tartar olarak bilinen sertleşmiş plak olan diş taşını incelemek. Tartar, bir insan hayattayken yiyecek, içecek ve diğer maddeleri hapseder ve fosiller üzerinde 1 milyon yıldan fazla hayatta kalabilir. Henry ve diğer araştırmacılar, çoğunlukla geçmiş insanların diyetlerini anlamak için uzun süredir kabuklu şeyleri araştırıyorlar.
Ancak, çiftçilerin kullandığından şüphelendikleri opiat, esrar ve diğer uyuşturucuların sıkışmış kalıntılarını araştırmak ve çıkarmak için kullanılan standart bir test yoktu. Arkeologlar, adli diş hekimi Dorthe Bindslev de dahil olmak üzere Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’ndeki araştırmacılara, yaşayanların ve yakın zamanda ölen kişilerin kanında veya saçında maddeleri tespit etmek için kullanılan standart yöntemleri yeniden düzenlemek veya değiştirip değiştiremeyeceklerini görmek için ulaştı.
Bindslev ve meslektaşları, tartardaki ana mineral olan hidroksiapatit kullandılar ve kafein, nikotin ve canabidiol gibi bilinen miktarlarda yasal ilaçların yanı sıra; oksikodon, kokain ve eroin gibi kontrollü maddelerle karşılaştılar. Karışımları yüklerine ve ağırlıklarına göre farklı molekülleri tespit eden yüksek performanslı bir kütle spektrometresinden geçirerek 67 madde ve madde metabolitini ölçtüler.
Ardından, yeni yöntemlerini Aarhus Adli Tıp Departmanında otopsi yapılan şüpheli uyuşturucu kullanıcılarının 10 kadavrası üzerinde test ettiler ve sonuçları kan bazlı uyuşturucu testleri ile karşılaştırdılar. Forensic Science International dergisine göre, yeni protokolde eroin, bir eroin metaboliti ve kokain de dahil olmak üzere standart kan çalışmasından biraz daha fazla olan 44 uyuşturucu ve metabolit belirlendi. Kaliforniya Üniversitesi’nden arkeolog Jelmer Eerkens, kan çalışması imkansız olan iskeletlerdeki araştırma için, ‘’Gerçekten çok güzel bir doğrulama çalışması.’’ diyor.
Tartar, madde alımının uzun vadeli bir kaydını tutuyor gibi göründüğünden, suçluların araştırmacılarının ilaçlar kan dolaşımını terk ettikten sonra madde kullanımı için test yapması gerektiğinde saç örnekleri yerine kullanılabilir. Tushingham, uyuşturucu kullanım tarihinin yeniden yazılmasına yardımcı olabileceğini söylüyor.
Ancak kum taneleri kadar küçük bazı örneklerin kullanıldığı yöntem, tipik kimya veya arkeoloji laboratuvarlarında bulunmayan oldukça hassas bir kütle spektrometresi gerektiriyor. Adli toksikolog Jørgen Hasselstrøm’a göre, ölçüm numuneyi yok ettiği için sadece bir şans olduğunu söylüyor.
Tartarın molekülleri ne kadar süreyle tuttuğu belirsiz. Bazı bileşikler, hesapta bile zamanla bozulabiliyor. Tushingham, prosedürün bir zamanlar sarhoş edici, uyarıcı ve ilaç olarak kullanılan fakt modern insanlar tarafından unutulan bitkileri de gözden kaçırabileceğini söylüyor, yine de araştırmayı övüyor, ‘’Bu tür temel bilgiler bizi gerçekten yeni ve ilginç yönlere doğru doğru itebilir.’’
Aarhus ekibi, önümüzdeki yıl yayınlamayı umdukları sonuçlarda Hollanda iskeletlerinin tartarında nikotin ve diğer uyuşturucular buldu. Bindslev, Viking bölgelerinden ve keşişlerin ilk maddeleri uyguladığı manastırlardan kalan kalıntılar da dahil olmak üzere başka nedenlerle analiz ettiği eski dişler üzerindeki yöntemi denemeye hevesli. Eski madde kullanımıyla ilgili araştırmalar söz konusu olduğunda, tartarın bir geleceği olacağı söyleniyor.
www.arkeofili.com
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >