Kral Tutankamon’un mezarının içinden duvar resimleri.

1986’da “The Bangles” grubu, figürlerin “Mısırlı gibi yürüdüğü” mezarlardaki tüm eski resimler hakkında bir şarkı söyledi (Walk Like an Egyptian). Söz yazarı Liam Sternberg, ne bir sanat tarihçisi ne de bir Mısırbilimci olmasına rağmen, eski Mısır görsel sanatının en çarpıcı özelliklerinden birine atıfta bulunuyordu – insanların, hayvanların ve nesnelerin düz, iki boyutlu bir düzlemde tasvir edilmesi. Eski Mısırlılar bunu neden yaptılar? Ve bu tarzda sanat yaratan tek kültür eski Mısır mı?

Herhangi bir nesneyi üç boyutlu olarak çizmek, düz bir yüzey üzerinde perspektif yanılsaması yaratmak için belirli bir bakış açısı gerektirir. Bir nesneyi iki boyutta (yükseklik ve genişlik) çizmek, sanatçının o nesnenin yalnızca bir yüzeyini tasvir etmesini gerektirir. Ve sadece bir yüzeyi vurgulamanın bazı avantajları vardı.

Oxford Üniversitesi’nde Mısırbilim fahri profesörü John Baines, “Resimli gösterimde, anahat en fazla bilgiyi taşır. Bir anahatla tanımlanmışsa, bir şeyi anlamak daha kolaydır.” diyor.

Düz bir yüzey üzerinde çizim yaparken, birçok Mısır çizimi ve resmi, nesnenin çeşitli yönlerinden ayrıntılar içermesine rağmen, ana hat en önemli özellik haline gelir. Baines, “Ayrıca netlik ve anlaşılırlığa büyük bir odaklanma vardı.” diyor.

Gize’deki Mezar 24’te, Mısır hiyeroglifleriyle süslenmiş bir duvar resmi.

Baines’e göre pek çok sanatsal gelenekte “boyut önemlidir”. Duvar sanatında, kraliyet ailesi ve mezar sahipleri genellikle onları çevreleyen nesnelerden çok daha büyük tasvir edilir. Bir sanatçı, insan oranlarını ön plan ve arka plan ile gerçekçi bir sahnede işlemek için üç boyutlu bir perspektif kullansaydı, bu ilkeye aykırı olurdu.

Pek çok nesneyi düz, iki boyutlu bir düzlemde betimlemenin bir diğer nedeni de görsel bir anlatı oluşturmaya yardımcı olmasıydı.

Eski Mısır görsel sanatının nasıl yaratıldığını ve yorumlandığını düzenleyen yaygın olarak kabul edilen ilkeler vardı. Baines, “Başlangıçta, yazı dikey sütunlardaydı ve resimler yataydı.” diyor. Hiyeroglif yazılar “size bir resme kolayca sığdırılamayan bilgiler verir.” Daha sıklıkla, bu sahneler gerçek olayları değil, “yaşamın genelleştirilmiş ve idealize edilmiş bir temsilini” temsil eder.

Ancak, eski Mısır’daki tüm resimsel temsiller tamamen iki boyutlu değildi. Baines’e göre, “Çoğu resim sanatı, mimari bir ortama yerleştirildi.” Mezar duvarlarındaki bazı kompozisyonlar, çoğunlukla düz bir heykelin bir duvara oyulduğu veya bir duvara monte edildiği, alçak kabartma olarak da bilinen kabartma modellemeyi içeriyordu.

MÖ 2400 civarında Beşinci Hanedan döneminde yaşamış bir kraliyet yetkilisi olan Akhethotep’in mezarında, vücutları duvarın düz yüzeyine oyulmuş iki katip (aşağıda gösterildi) görebiliriz. Baines’in açıkladığı gibi, “kabartma aynı zamanda vücut yüzeyini de modelliyor, bu yüzden düz bir dış hat olduğunu söyleyemezsiniz” çünkü “anahatlarına ek olarak doku ve yüzey detaylarına sahipler.”

Sakkara’daki Akhethotep’li Mastaba’dan iki katip kabartması. Eski Krallık, Beşinci Hanedan, yaklaşık MÖ 2494 – MÖ 2345 tarihleri.

MÖ 2700’de, Erken Hanedanlık Dönemi’ne kadar uzanan birçok örnekte, aşağıdaki iki yazıcının görüntüsünde görüldüğü gibi, sanatçılar daha fazla ayrıntı eklemek için bir rölyefin üzerine resim yapıyorlardı.

Baines, Mısır görsel sanatının “düz bir yüzey üzerinde temsil için aşağı yukarı evrensel insan yaklaşımları” kullandığını söylüyor.

Baines, Mısır sanatının antik Suriye (veya Levanten) ve Mezopotamya sanatı gibi antik Yakın Doğu’daki sanatı etkilediğini belirtiyor. Aynı gelenekler, diğer birçok eski sanat geleneğinde de görülebilir. Maya sanatı da resimli sahneler ve hiyeroglif yazı kullanır. Klasik Yunan ve Roma sanatı bir istisna olsa da, Orta Çağ Avrupa’sından iki boyutlu çizim ve resim için benzer sanatsal geleneklerin örnekleri bile var. Baines’in açıkladığı gibi, “Bu çok iyi çalışan bir sistem ve bu yüzden onu değiştirmeye gerek yoktu.”

Live Science. 10 Temmuz 2022.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >