South Wales Üniversitesi, insanları yaşadıkları bölgenin yerel arkeolojisi konusunda bilgilendirmek amacıyla bir opera sergilemek için İngiltere’nin Piyango Kültürel Miras Fonu’ndan (Heritage Lottery Fund) 54,000 pound yani yaklaşık 200.000 lira para aldı.

“Arkeologun Karısı” (The Archaeologist’s Wife) ismindeki operayı, üniversite ve Wales Milli Müzesi birlikte sahneye koyacak. Opera, 1926’da bölgedeki Caerleon Roma amfitiyatrosunu kazan arkeolog Tessa Wheeler’ı konu alıyor.

Tessa, Mortimer Wheeler ismindeki ülkenin en ünlü arkeologlarından biriyle evliydi. Mortimer Wheeler Londra Müzesi’nin küratörlüğüne atandığı için Caerleon’da çok az zaman geçiriyordu. Bu yüzden kazı çalışmalarını eşi Tessa’nın sorumluluğuna bıraktı. Tessa bu görevde ne kadar parlak ve yenilikçi bir arkeolog olduğunu kanıtladı.Operada dört profesyönel şarkıcı ve yerel topluluktan 25 kişinin oluşturduğu bir koro yer alacak.Üniversitede operayı düzenleyen projenin başkanı Jane Ellis “Bilimde kadınların yerini yükseltmek ve özellikle de Tessa Wheeler’ın Wales’ın kültürel mirasına yaptığı katkıyı göstermek için yaptığımız bu projede, Wales Milli Müzesi’yle işbirliği yapacağımız için çok heyecanlıyız” dedi.İngiltere’de piyangodan kazanılan paranın %20si kültürel miras projelerine ayrılıyor. Türkiye’de benzer bir uygulama olup olmadığını araştırdığımda, piyango gelirlerinin nasıl dağıtıldığına dair açık ve net bir açıklama yapan bir kaynak şimdilik bulamadım, ama darısı başımıza. Ülkemizin kadın arkeologlarının da bilime ve tarihe yaptığı değerli katkıların tanınması ve benzer sanatsal yollarla hatta popüler kültür araçlarıyla tanıtılması gerçekten çok hoş olurdu. 

1893’te doğan Tessa Verney Londra’da tarih okudu ve burada eşi Mortimer Wheeler’la tanıştı. 1920-1925 arasında Tessa ve Mortimer, Wales’deki Segontium ve Gaer’de birlikte bir ekip olarak kazılar yaptı. Yine 1926’da birlikte planladıkları Caerleon kazısını, Tessa tek başına yürüttü. Wheeler’lar daha sonra birlikte Lydney Park’taki Roma villası, Verulamium, ve Dorset’teki demir çağı Maiden Kalesi gibi önemli kazılar yapmaya devam etti.

Wheeler’ların kullandığı ızgara sistemi gibi (Wheeler-Kenyon metodu olarak da biliniyor) kazı yöntemleri, arkeoloji metodlarını önemli derecede geliştirdi. Arkeolojik kazıları iyileştirme çabalarında iki şeye önem verdiler: bunlar stratigrafiye hep dikkat etmek ve kazı sonuçlarını hızlıca ve anlaşılabilir dille yayınlamaktı.

Tessa 1928’de Londra müzesi’nde dersler vermeye başladı. 1934’te Londra’da kocasıyla birlikte bir Arkeoloji Enstitüsü kurdu. Tessa bir sonraki jenerasyon arkeologları için önemli bir hocaydı, fakat hastalıklar ve kocasının çapkınlıklarıyla boğuşarak geçen birkaç yılın sonunda 1936’de 43 yaşında öldü.

Tessa kariyerinin ilk başında, birçok kadın arkeolog gibi kocasının gölgesinde kaldıysa da, sonraki araştırmalar ikisinin adıyla yayınlandı ve meslekdaşları onları “Wheeler’lar” takımı olarak anmaya başladı. Hatta bazılarına göre Tessa kocasına göre daha yetenekli bir arazi arkeoloğuydu. (Kaynak: Arkeofili)