Blog
Kıbrıs’ta Cüce Filler ve Cüce Su Aygırları Neden Yok Oldu?
Bu tarihöncesi hayvanların neslinin tükenmesinin ardındaki nedenleri inceleyen araştırma, Kıbrıs’taki paleolitik avcı-toplayıcıların önce cüce su aygırlarını, ardından da cüce filleri 1.000 yıldan daha kısa bir sürede yok oluşa sürüklemiş olabileceğini ortaya koydu.
Begüm Bozoğlu - www.arkeofili.com
Araştırmacılar, Paleolitik insanların gelişinden önce Kıbrıs’ta yaşayan cüce su aygırı ve fillerin ani yok oluşuna dair bilmeceyi çözdüler.
Cüce fillerin ve su aygırlarının çıkarıldığı fosil alanlarının yaklaşık konumlarını gösteren Kıbrıs haritası. (C: CJA Bradshaw, Flinders Üniversitesi)
Kıbrıs, Geç Pleistosen döneminde yalnızca iki megafauna türüne ev sahipliği yapıyordu: 500 kg ağırlığındaki cüce fil (Palaeoloxodon cypriotes) ve 130 kg ağırlığındaki cüce su aygırı (Phanourios minor). Ancak her iki tür de insanlar yaklaşık 14.000 yıl önce adaya geldikten kısa bir süre sonra ortadan kayboldu.
Bu tarihöncesi hayvanların neslinin tükenmesinin ardındaki nedenleri inceleyen araştırma, Kıbrıs’taki paleolitik avcı-toplayıcıların önce cüce su aygırlarını, ardından da cüce filleri 1.000 yıldan daha kısa bir sürede yok oluşa sürüklemiş olabileceğini ortaya koydu.
Corey Bradshaw, Frédérik Saltré, Stefani Crabtree, Christian Reepmeyer ve Theodora Moutsiou tarafından yürütülen “Kıbrıs’taki küçük paleolitik insan popülasyonları, endemik megafaunayı yok edene dek avladı” başlıklı araştırma, “Proceedings of the Royal Society B” dergisinde yayımlandı. Araştırmaya Flinders Üniversitesi’nden Profesör Corey Bradshaw öncülük etti.
Bu bulgular, küçük bir insan popülasyonunun gelmesinin adada bu kadar hızlı yok oluşlara sebep olamayacağını öne süren önceki argümanları çürütüyor.
Paleontoloji, arkeoloji ve diğer disiplinlerden gelen verileri birleştirerek matematiksel modeller geliştiren araştırmacılar, Kıbrıs’taki Paleolitik avcı-toplayıcıların, avlanma uygulamaları nedeniyle bu türlerin yok oluşunun en olası birincil nedeni olduğunu gösterdiler.
Araştırmacılar, hızlı insan yerleşiminin, kısa bir süre içerisinde türlerin hızla yok olmasına nasıl katkıda bulunduğunu ortaya koymak için veri odaklı yöntemler kullandılar.
Kıbrıs’ın batısındaki Pano Arodes’te bulunan Akamas Jeoloji ve Paleontoloji Bilgi Merkezi’nde sergilenen cüce su aygırı (Phanourios minor) iskeleti ve rekonstrüksiyonu. (C: CJA Bradshaw, Flinders Üniversitesi)
İnsan enerji ihtiyaçları, diyet alışkanlıkları, av seçimi ve avlanma verimliliğinin ayrıntılı yeniden yapılandırmalarını içeren model, adada bulunduğu tahmin edilen 3.000 ila 7.000 avcı-toplayıcının, her iki cüce türünün de yok oluşa sürüklenmesinden muhtemelen sorumlu olduğunu gösteriyor.
Sonuçlar, Kıbrıs’taki paleolitik insanların Geç Pleistosen ve erken Holosen dönemlerinde megafauna yok oluşlarından en azından kısmen sorumlu olduğuna dair güçlü kanıtlar sunuyor. Bradshaw, her iki tür için de yok oluş riskinin ana belirleyicisinin, adadaki ilk insanlara sağladıkları yenilebilir et oranı olduğunu söylüyor.
Akamas Jeoloji ve Paleontoloji Bilgi Merkezi’nde sergilenen cüce fil (Palaeoloxodon cypriotes) kalıntıları: önkol kemiği/dirsek kemiği (1,2), köpek dişleri (3,4), azı dişleri (5,6,7), kaburga parçası (14), tarak kemiği (15), üst kol kemiği (17) ve kaval kemiği (18). (C: CJA Bradshaw, Flinders Üniversitesi)
Bradshaw’a göre, araştırma, küçük insan popülasyonlarının, düşük teknolojik kapasite dönemlerinde bile, yerel ekosistemleri bozma ve büyük yok oluşlara neden olma açısından sahip olabileceği etkiyi daha iyi anlamak için temel oluşturuyor. Modelin tahminleri, paleontolojik kayıtlarda belgelenen megafauna yok oluşlarının kronolojik sıralamasıyla uyum gösteriyor.
Dr. Moutsiou, Kıbrıs’ın modelleri test etmek için mükemmel bir yer olduğunu söylüyor çünkü ada, insan popülasyonlarının gelişinin, nihayetinde megafauna türlerinin yok olmasına yol açıp açmadığını incelemek için ideal bir koşullar kümesi sunuyor. Bunun nedeni Kıbrıs’ın izole bir ortam olması ve veriler aracılığıyla zamanda geriye bir pencere sunabilmesi.
Profesör Bradshaw ve ekibinin önceki bulguları, yüzlerce ila binlerce kişiden oluşan büyük grupların, 1.000 yıldan daha kısa bir sürede iki ila üç büyük göç olayıyla Kıbrıs’a ulaşmış olabileceğini göstermişti.
Flinders Üniversitesi. 17 Eylül 2024.
Makale: Bradshaw, C.J.A., Saltré, F., Crabtree, S. A., Reepmeyer, C., Moutsiou, T. (2024).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >