Blog
Kunduzlar Taş Devri İnsanları Üzerinde Büyük Bir Etkiye Sahipti
Kunduzlar, son yıllarda artan varlıkları nedeniyle Hollanda’ya yeni gelmiş gibi görünüyor olabilir. Aslında bu türün nesli 19. yüzyılda bu bölgede tükenmişti ve 1988’de yeniden kazandırıldı.
Begüm Bozoğlu - www.arkeofili.com
Kunduzların binlerce yıl boyunca Hollanda ekosistemi ve orada yaşayan Mezolitik toplumlar üzerinde önemli bir etkisi oldu. Yiyecek, giyecek ve alet yapımı gibi nedenlerle kullanılan bu kemirgenler, aynı zamanda diğer birçok türün barınabileceği bir ortam da yaratıyordu.
Kunduz (Castor fiber). C: Pixabay
Kunduzlar, son yıllarda artan varlıkları nedeniyle Hollanda’ya yeni gelmiş gibi görünüyor olabilir. Aslında bu türün nesli 19. yüzyılda bu bölgede tükenmişti ve 1988’de yeniden kazandırıldı. Ancak bundan çok daha önce, kunduzlar bu bölgede binlerce yıl boyunca yaygındı. Bunun yerli bir tür olduğunu düşünen Arkeolog Nathalie Brusgaard, geçmişte insanların kunduzun varlığıyla nasıl başa çıktıklarına bakmak istediğini, şu ana dek bu konuya dair yeterli bir kaynak olmadığını söylüyor.
Brusgaard, Aarhus Üniversitesi’nden arkeolog arkadaşı Shumon Hussain ile birlikte Hollanda, güney İskandinavya, Baltık bölgesi ve Rusya’da daha önce gerçekleştirilen kazıları analiz etti. Bu analizler, kunduzların insan beslenmesinde ve Kuzey Avrupa coğrafyasında daha önce düşünüldüğünden çok daha büyük bir yer tuttuğunu gösterdi.
Avcı-toplayıcılar, Orta ve Geç Taş Devri’nde etleri, kürkleri ve yağları için kunduz avlıyorlardı; kemiklerini ve dişlerini ise alet yapmak için kullanıyorlardı. Yakın zamanda “The Holocene” dergisinde yayımlanan bu araştırmaya göre kunduzlar, Hollanda’daki bazı arkeolojik alanlarda en yaygın memelilerden biriydi.
Brusgaard’a göre kunduzlar çeşitlilik içeren bir ekosistem yaratıyordu. Yaşam alanlarındaki su seviyesini değiştirebiliyorlar, bu sayede kulübelerinin girişi sular altında kalsa da kuru ortamda uyuyabiliyorlardı. Bunu başarmak için barajlar inşa ederek kontrol ettikleri suyun belli bir seviyede olması gerekiyordu.
Kunduz kemiklerinden ve dişlerinden yapılmış aletler. (C: Leiden Üniversitesi)
Balıklar, su kuşları ve bazı bitkiler gibi diğer organizmalar da ortaya çıkan bu çevreden yararlanıyorlardı. “Kunduzlar ormanda çok fazla dinamizm yaratıyordu ve bu da biyolojik çeşitlilik açısından faydalı. Kunduz izlerinin çok olduğu arkeolojik alanlarda ayrıca su samuru, yaban domuzu, turna, levrek ve sazan izlerine de rastlanıyor. Bu türler, kunduzların yarattığı ekosistemde çoğalıyorlar.”
Kunduzların yaşam alanları
Araştırma, yiyecek ve kaynakların varlığı nedeniyle insanların bu “kunduz alanlarında” yaşamayı sevdiklerini öne sürüyor. Avcı-toplayıcı insanların, kunduzların yarattığı zengin biyolojik çeşitlilikten yararlandığından şüpheleniliyor. İnsanların kunduz yediği, kemik kalıntılarındaki izlerden anlaşılıyor. Kunduz kafatasları üzerinde yapılan araştırmalar, avcıların onları muhtemelen kürkün zarar görmesini önlemek ve hala kullanılabilmesini sağlamak için kafalarına vurarak öldürdüklerini gösteriyor. Ağaç işleme aletlerinin yapımında da kunduz çeneleri ve dişleri kullanılıyordu.
Araştırmasının Hollanda’da kunduzların varlığına ilişkin tartışmaya katkıda bulunacağını uman Brusgaard’a göre; kunduzlar geri döndü, gelişiyor ve nüfusları artıyor. Kunduzun varlığı; biyolojik çeşitlilik açısından ekologlar tarafından memnuniyetle karşılanırken, örneğin tarlalarını sular altında bıraktığı çiftçiler için bazı rahatsızlıklara da neden oluyor.
Brusgaard’ın araştırması, insanların binlerce yıldır kunduzlardan yararlandığını gösteriyor. “Geçmişten dersler alabiliriz ve hepimiz sağlıklı bir ekosistemden faydalanabiliriz. Kunduzlarla yaşamayı bir kez daha öğrenmeliyiz.”
Leiden University. 17 Ekim 2023.
Makale: Shumon T. Hussain et al. (2023)
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >