Blog
Kurşun Kirliliğinin En Eski Kanıtları Ege’de Tespit Edildi
Kurşunun insan sağlığı üzerinde geniş kapsamlı olumsuz etkileri olduğu biliniyor. Özellikle çocuklarda düşük seviyeli maruziyetin bilişsel gerilemeyle ilişkili olduğu tespit edildi.
www.arkeofili.com
Yeni bir araştırma, insan faaliyetlerinden kaynaklanan kurşun kirliliğinin en erken izlerini Ege Denizi’nde ortaya çıkardı.
Çalışmada analiz edilen tortu çekirdeklerinin haritası (daireler) ve daha önce analiz edilen ve çalışmada atıfta bulunulan diğer tortu çekirdekleri (yeşil halkalar). C: Andreas Koutsodendris et al. 2025.
Ege Denizi’nden alınan tortul çekirdekleri üzerine yapılan yeni bir çalışma, insan faaliyetlerinden kaynaklanan kurşun kirliliğinin daha önce düşünüldüğünden bin yıl daha erken başlamış olabileceğini ortaya koydu.
Kurşunun insan sağlığı üzerinde geniş kapsamlı olumsuz etkileri olduğu biliniyor. Özellikle çocuklarda düşük seviyeli maruziyetin bilişsel gerilemeyle ilişkili olduğu tespit edildi.
Araştırmacılar, Doğu Akdeniz’deki Ege Denizi’nden alınan deniz tortul çekirdeklerindeki kurşun içeriğini analiz etti. Ayrıca, kuzeydoğu Yunanistan’daki Tenaghi Philippon turbalığında bulunan bir tortul çekirdek de incelendi.
Buna ek olarak, Avrupa antik çağında yaşanan toplumsal ve kültürel değişimlerin bölgedeki ekosistemleri nasıl etkilediğini araştırmak amacıyla, çekirdeklerdeki polen ve spor içerikleri de analiz edildi.
Araştırmacılar, kuzeydoğu Yunanistan’dan alınan tortul çekirdeğinde, muhtemelen insan faaliyetlerinden kaynaklanan en erken kurşun kirliliği sinyaline yaklaşık 5.200 yıl öncesine tarihlenen bir katmanda rastladı. Bu bulgu, Balkan Yarımadası’ndaki turbalıklardan alınan çekirdeklerde tespit edilen önceki rekordan yaklaşık 1.200 yıl daha eskiye dayanıyor.
Bulgular, tarım ve hayvancılıkla geçinen toplulukların ekosistem üzerindeki etkisinin Tunç ve Demir Çağları boyunca (5.200 ila 2.750 yıl önce) yerel alanlarla sınırlı kaldığını gösteriyor.
Ancak bu durum yaklaşık 2.150 yıl önce değişti. O dönemde hem karasal hem de denizel ortamlarda kurşun kirliliği yaygın hale geldi ve bu süreç aynı zamanda ormansızlaşma ve tarımsal genişleme ile örtüşüyordu.
Araştırmacılar, bu değişimin büyük olasılıkla bölgedeki temel bir siyasi dönüşümden kaynaklandığını öne sürüyor: Antik Yunanistan’ın Roma İmparatorluğu’na katılması.
Makalenin yazarları, “Yunan bölgelerinin Roma siyasi alanına dahil edilmesi, yeni yöneticilere, yakın zamanda fethedilen eyaletlerin doğal kaynaklarından yararlanma fırsatı sağladı” diye yazıyor.
“Bu durum, altın, gümüş ve diğer metal kaynaklarını çıkarmak amacıyla Yunan madencilik bölgelerinin benzeri görülmemiş bir ölçekte sömürülmesine yol açtı.”
Yakın bir zaman önce Research Cosmos tarafından yayımlanan bir araştırma, Roma ekonomisinin temelini oluşturan büyük ölçekli maden çıkarma ve cevher eritme faaliyetlerinden salınan kurşun kirliliğinin, İmparatorluk genelinde yaygın IQ düşüşlerine neden olmuş olabileceğini öne sürmüştü.
Son çalışmanın yazarları, yeni bulgularının şu sonuca vardığını belirtiyor:
“…Tarım ve hayvancılığa dayalı ekonomilerden kaynaklanan yerel ölçekli çevresel etkilerden, daha gelişmiş parasallaşmış toplumlarla bağlantılı olarak doğal ekosistemler üzerindeki yaygın insan etkilerine geçişi tanımlamamıza olanak sağlıyor.
Verilerimiz ayrıca, doğal kaynakların yoğun kullanımının Roma ve Bizans İmparatorlukları boyunca bin yıl boyunca devam ettiğini gösteriyor.”
Cosmos Magazine. 5 Şubat 2025.
Makale: Koutsodendris, A., Maran, J., Kotthoff, U. et al. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >