Blog
Norveç’te kullanılmış tarihsiz rün takvimi
Tarım için olmazsa olmaz zaman aralıklarını kaydetmek için bulunan takvim ilk olarak Ay döngü esasına göre yapıldı.
www.arkeonews.com
Günleri, ayları, yılları gösteren zaman çizelgesi takvim, ilk örnekleri ile insanın tarıma başladığı Mezopotamya’da karşımıza çıkar.
Tarım için olmazsa olmaz zaman aralıklarını kaydetmek için bulunan takvim ilk olarak Ay döngü esasına göre yapıldı.
Ay’ın gökyüzündeki hareketleri ile belirlenen zaman dilimleri içinde oluşan hava olaylarının kaydedildiği takvimler ile tarım, hayvancılık ve hatta askeri seferler organize ediliyordu.
İlk Ay takvimi, Sümer ve Babil’de görülür. Güneş döngüsünün temel alındığı Güneş takvimi ise Mısırlılar tarafından geliştirilir.
Önemli bir olay takvimlerde başlangıç noktası kabul edilir. Hz. İsa’nın doğumunu başlangıç kabul eden Miladi takvim, Hz. Muhammed’in Mekke’den Medine’ye göçü ile başlatılan Hicri takvim gibi.
Tarihsiz takvim
Norveç’te 550 yıl önce kullanılmış Rün takvimi başlangıç noktası olmayan yani tarihsiz takvim olması ile ilginç bir örnektir.
Rün takvimi sonsuza dek süren bir takvimdir, diye açıklıyor Norveç Kültürel Miras Araştırmaları Enstitüsü’nde (NIKU) Oslo’daki Ortaçağ Parkı’nda saha arkeoloğu olarak çalışan Ingeborg Hornkjøl.
Tarihsiz, ama bütün günler bir çizgiyle işaretlenmiş. Genellikle her yedi günde bir ek bir işaretleme yapılır, “diyen Hornkjøl, “tatiller çok önemliydi ve Noel öncesinde birçoğu vardı. Tüm belirli tatillerde belirli işaretler var. Bayramlar genellikle Hıristiyan azizlerin onurunaydı. Örneğin; takvim üzerinde Aziz Olav için oyulmuş bir balta var görülüyor” diye konuşuyor.
Ay takviminde önemli günler bir sonraki yılın aynı zaman diliminde kutlanmaz. Her yıl farklı günlere hatta mevsimlere düşer. Ramazan, Kurban Bayramı ve Hac mevsimi gibi.
Rün takviminde de bu özellik olduğu için Paskalya, rün tahtasında işaretlenmiyor.
Kilise bu yüzden insanlara tatilleri ve özellikle Paskalya’yı hatırlatmak için bir sopanın üzerine rünler yazdı ve bölgedeki çiftliklere gönderdi.
Rün tahtası Norveç’te kullanılan ilk takvim değildi.
Hornkjøl, “Runik takvim, rün tahtasının öncüsü olarak kabul edilir” diyor.
İskandinav runik takvimi Viking Çağı sırasında geliştirilmiştir.
Yaz, kış, hafta ve günlere bölündü. Belirli günlerde farklı sabit görevler vardı. Bu takvime göre kış 14 Ekim’de başladı ve katliam ayıydı.
Hornkjøl, “Rün tahtası 16. ve 17. yüzyıllarda yaygındı ve 18. yüzyılda gözden düştü” diyor.
Bu, yılın biraz farklı bir şekilde bölündüğü yeni bir takvim türüne geçtikleri zamandır.
Arkeolog, “Böylece rün tahtası biraz işe yaramaz hale geldi” diyor.
Yapılması gereken işin hatırlatılması
Bulunan en eski rün tahtası 1457 yılına aittir.
Rün sapları çoğunlukla kılıç şeklindeydi, ancak her zaman değil. Hornkjøl, bulunanların bazılarının yuvarlak veya kare olduğunu söylüyor. Belki de ev yapımı oldukları için çok şaşırtıcı değillerdi ve bazıları yaratıcılıklarını daha kişiselleştirilmiş bir versiyon yapmak için kullandılar.
“Rün sapları hakkında komik olan şey, sadece resmi tatilleri işaretlememeleridir. Ayrıca, bu güne kadar hangi iş ve görevlerin tamamlanması gerektiğini de belirtiyorlar “diyor Hornkjøl.
Örneğin, 21 Aralık’ta Tomasmesse (Aziz Thomas için ayin) var. Norveç kilisesi bu günü eski günlerde kutladı.
“İşte o zaman Noel birası demlenmeliydi. Bu nedenle gün bir bira fıçısıyla işaretlendi, “diyor Hornkjøl.
Rün tahtası yılda iki kez çevriliyor. 14 Nisan’da yaz tarafına, 14 Ekim’de ise kış tarafını gösteriyor.
Kapak fotoğrafı The Norwegian Museum of Cultural History
Kaynak sciencenorway
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >