Herhangi bir biyolog ile konuştuğunuzda ona primatları özel yapan şeyin ne olduğunu sorsanız, “büyük beyinlerinin olması” cevabını muhtemelen alırsınız. Primat beyin evrimini yönlendiren birçok faktör olduğu aşikar. Peki bunların arasında en büyük öneme sahip faktör ne olabilir?

New York Üniversitesi’nden antropologlardan oluşan bir araştırma grubu tarafından yapılan yeni bir çalışmada, primatlardaki beyin büyüklüğünün beslenme şekilleri üzerinden tahmin edilebileceği öne sürülüyor. Bu sonuçlar, insanların ve diğer primatların sosyalliklerinden dolayı büyük beyinli olduklarını savunan sosyal beyin hipotezinin tartışmaya açılmasına sebep olabilir.

Nature Ecology and Evolution dergisinde yayımlanan bulgular, insanlardaki ve insan olmayan primatlardaki beyin evriminin, beslenme düzenlerindeki farklılıklar tarafından yönlendirilmiş olabileceği görüşünü güçlendiriyor.

Sosyal baskılar yüzünden insanların ve diğer primatların büyük beyinli olduğu görüşü dahilinde, doğal olarak, sosyal ilişkilerin üzerine daha detaylı düşünmek gerekiyor. Fakat yeni yapılan çalışmada bu görüş tamamen reddedilmese de yanına diğer bir etkenin daha eklenmesi gerektiğine dikkat çekiliyor. Çünkü, karmaşık beslenme stratejileri ile sosyal yapıların ve bilişsel yeteneklerin primat evrimi boyunca birlikte evrimleşmiş olması muhtemel bir durum. Bununla birlikte, büyük beyin evriminde sosyalliğin mi yoksa beslenme şekillerinin mi daha etkili rolü oynadığı sorusu, oldukça önemli. Yapılan bu çalışmada, beyin büyüklüğünün evrimindeki en etkili faktörün beslenme biçimi olduğu öne sürülüyor.

Sosyal beyin hipotezine göre, primat bilişsel karmaşıklığının en büyük etmeni sosyal karmaşıklıktır. Önermeye göre, sosyal baskılar nihayetinde insanın daha büyük beyinli bir canlıya evrimleşmesine sebep olmuştur.

Her ne kadar yapılan bazı çalışmalarda grup büyüklüğü ve görece beyin büyüklüğü arasında pozitif bir korelasyon olduğu gösterilse de, değişik sosyal ya da çiftleşme sistemlerinin oldukça çelişkili sonuçlara sebep olabileceğine işaret çalışmalar da mevcut. Bu durum, sosyal beyin hipotezinin sorgulanmasına sebep oluyor.

Nature Ecology and Evolution’da yayımlanan çalışmada, bilim insanları, 140’tan fazla primat türünü incelediler. Güncel filojenez verileri ile desteklenen çalışmada incelenen tür sayısı, daha önceki çalışmalarda incelenenlerin 3 katından daha fazla olmasıyla dikkat çekiyor.

Bilim insanları yaptıkları çalışmadaki türleri folivore (yaprakla beslenme), frugivore (meyve ile beslenme) folivore/frugivore (hem meyve hem yaprakla beslenme) ve omnivore (hem et hem otla beslenme) üzerinden, grup boyutu, sosyal sistem ve çiftleşme mekanizmaları gibi çeşitli sosyallik ölçütlerini dikkate alarak incelediler.

Araştırmanın bulgularına göre, meyveyle beslenen ve hem yaprak hem meyve ile beslenenlerin beyinleri, yaprakla beslenenlere kıyasla kayda değer şekilde daha büyük. Aradaki fark daha az olsa da, hem etçil hem otçulların beyinleri de genellikle yaprakla beslenenlere kıyasla daha büyük.

Araştırmacılar, sonuçların beyin büyüklüğü ile meyve veya protein tüketimi arasında tür içi düzeyde bir ilişkiyi ortaya koymadığına dikkat çekiyorlar. Yapılan bu çalışma, belirli gıdaları elde etmek için gerekli olan bilişsel talepler açısından bir delil niteliği taşıyor. Çünkü, meyveler genel olarak bitkilerin evriminden kaynaklı daha korunaklı ve ulaşılması zor yerlerdedir.

Ayrıca, meyvenin dışında koruyucu katmanı da vardır. Yani meyveyi tüketebilmeniz için hem onu toplamanız hem de koruyucu katmanını aşmanız gerekir. Bütün bu faktörleri bir araya getirince, meyve ile beslenen bir türün daha gelişmiş bilişsel karmaşıklığa ve esnekliğe sahip olması gerekmiş olabilir.

(http://www.birgun.net)

Kaynak: https://arkeokultur.com/primatlar-buyuk-beyinlidir/

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >