Yeni araştırmalar, diş çürüğünün fosil akrabalarımız ve atalarımızın yanı sıra diğer primatlar için de bir sorun olduğunu gösteriyor.

Otago Diş Hekimliği Fakültesi’nden Dr Ian Towle, çürüklerin, işlenmiş şekerli gıdalar açısından zengin bir diyetle ilişkili olarak genellikle insanlara özgü modern bir hastalık olarak kabul edildiğini söylüyor. Bununla birlikte, diş çürüğünün diğer hayvan gruplarında da belirli bir oranda meydana geldiğine dair artan kanıtların mevcut olduğunu açıklıyor.

“Yeni araştırmamız, çürüklerin düşük frekanslarda vahşi primatlarda da meydana geldiğini gösteriyor. Ancak bu durum gruplar arasında oldukça değişken olmakla birlikte, etkilenen dişler de farklılık gösteriyor.” diyor.

“Bu araştırma, insan evriminde diyet ve davranıştaki değişiklikleri anlamamıza yardımcı oluyor. Ayrıca, yaşayan primat akrabalarımızdaki belirli davranışlar hakkında fikir veriyor.”

Amerikan Primatoloji Dergisi ve Güney Afrika Bilim Dergisi’nde yayınlanan araştırma için, Dr Towle ve meslektaşları 8000’den fazla mevcut primat ve fosil insan dişini analiz etti. Diş çürüğü modellerindeki değişiklikleri diyet ve davranışlar ile ilgili olarak değerlendirdiler.

Araştırmacılar, yaşayan primatlardaki dişlerin yüzde 3,3’ünde, insan fosillerinde görülene benzer oranda çürük buldular (farklı türlerde dişlerin yüzde 1 ila 4’ü arasında değişir). Bununla birlikte, incelenen insan fosil örneklerindeki tüm çürükler arka dişlerdeyken, yaşayan primatların büyük çoğunluğunda ön dişlerdeydi.

“Şempanzeler gibi hayvanların incirden şekerli sıvıyı emmeye yardımcı olmak için büyük ön dişlerini kullanarak gerçekleştirdikleri büyüleyici beslenme davranışları, insanlarda nadiren görülen çürük kalıplarının oluşmasına neden oluyor.”

Dr Towle, “Aslında insanlarda arka dişlerimiz çoğunlukla diş çürümelerinden etkilenirken, diğer primatlarda bu tipik olarak ön dişler olur.” diyor.

Bu araştırmanın bir başka ilginç yönü ise dişi şempanzelerin erkeklerden daha fazla çürüğe sahip olmasıydı (yüzde 1,8’e kıyasla yüzde 9,3), insanlarda da benzer cinsiyet farklılıkları sıklıkla görülüyor.

Çalışma ayrıca esaret altındaki primatlar ve insanlar arasındaki çürüme kalıplarının ne kadar benzer olduğunu da ortaya çıkarıyor. Primatların genellikle esaret altındayken, belirli doğal davranışları nasıl uygulamadığını vurguluyor.

“Çürük, insan evrimi boyunca meydana geldi ve bu, dişlerin yüzde 5’inden daha azı etkileyerek, milyonlarca yıldır pek değişmiyor gibi görünüyor. Ayrıca tarımın başlamasıyla birlikte, bu durum bazı örneklerde dişlerin yüzde 20’sinden fazlasına hızla yayıldı.”

Bu çalışma, Dr Towle ve meslektaşlarının, Otago Diş Hekimliği Fakültesi’nden Dr Carolina Loch’un rehberliğini üstlendiği, primatların ve insan atalarının dişleri üzerine yaptıkları daha geniş bir çalışmanın parçası.

Dr Towle, “Araştırmanın bu özel bölümünün, halkın yaşayan primatların nasıl karmaşık ve çeşitli beslenme davranışlarına sahip olduğunu anlamasına yardımcı olacağını umuyorum. Diş çürüğü, soyu tükenmiş primat gruplarına benzersiz bir ekolojik bakış açısı sunma potansiyeline sahip.” diyor.

---

University of Otago. 13 Aralık 2021.

Makale: Towle, I., Irish, J. D., Sabbi, K. H., & Loch, C. (2021).Dental caries in wild primates: Interproximal cavities on anterior teeth.American journal of primatology, e23349.

Makale: Towle, I., Irish, J. D., Groote, I. D., Fernée, C., & Loch, C. (2021).Dental caries in South African fossil hominins.South African Journal of Science,117(3-4), 1-8.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >