120.000 yıldan daha uzun bir süre önce iklimin aniden ısınması, Güney Fransa’daki Neandertallerin kendilerinden altı kişiyi yemesine neden oldu.

Araştırmacılar Alban Defleur ve Emmanuel Desclaux tarafından yapılan araştırma, son buzullar arası dönemde yaşayan Neandertaller için umutsuz bir hayat resmi çiziyor.

1990’larda, Güney Fransa’daki Rhône vadisinde yer alan küçük bir mağarada, altı Neandertalin (iki yetişkin, iki ergen ve iki çocuk) kalıntıları bulundu.

Kemikler yamyamlığın ayırt edici özelliklerinin çoğunu taşıyordu: taş aletler tarafından yapılmış kesik izleri, bireylerin tamamen parçalanması ve diğer etçiller yerine Neandertal dişleri tarafından kemirilmiş gibi görünen parmak kemikleri.

Hırvatistan, İspanya ve Belçika’daki diğer arkeolojik alanlarda bulunan kalıntılarda da Neandertallere dair yamyamlık kanıtları biliniyor. Ancak bu arkeolojik alanların hepsinde, Neandertallerin neden böyle bir uygulamaya başvurduğuna dair soruyu cevaplayacak kanıt eksikliği vardı. Yamyamlık beslenmek için mi, kültürel ritüel için miydi?

Araştırmaya dahil olmayan Michelle Langley, “Yamyamlık her zaman tartışmalı bir şeydir, çünkü bunu oldukça iğrenç buluyoruz.” diyor.

Ancak Fransa’daki Baume Moula-Guercy arkeolojik alanı bazı ipuçları sunuyor.

Buradaki Neandertal kalıntıları, mağara tabanının son buzullar arası döneme tekabül eden 40 santimetre kalınlığında bir tabakada yer alıyor. Bu süre zarfında (128.000 ila 114.000 yıl önce) sıcaklıklar, bugün olduğundan bir veya iki santigrat derece daha yüksekti ve o dönemin hemen öncesinden ve sonrasından birkaç derece daha yüksekti.

Mağaranın tabakalarında bulunan hayvan kalıntılarından yola çıkan araştırmacılar, son buzullar arası dönemi boyunca ve sonrasında bu bölgede yaşamış hayvanların ayrıntılarını yeniden canlandırdı. Buldukları şey, Rhône Vadisi’nin çevresini büyük ölçüde değiştiren iklimdeki hızlı bir değişimin kanıtıydı.

Ani ısınmanın öncesinde ve sonrasında, daha küçük fareler ve bıldırcınlar eşliğinde ren geyiği ve yünlü mamut kalıntıları bulunuyor. Ancak Neandertallerin yaşadığı sıcak dönemde, bölge büyük memelilerden yoksundu, bunun yerine Akdeniz’den gelen kemirgenler, kaplumbağalar ve yılanlar yaşıyordu.

Desclaux, “İklimin buzul dönemden, son buzullar arası döneme değişimi çok ani oldu. Jeolojik ölçek açısından değil, daha çok insan ölçeği açısından konuşuyoruz. Belki de birkaç kuşak içinde doğal ortam tamamen değişmişti.” diyor.

Açık çayırlar ılıman ormanlara dönüştü ve bizon ve mamut gibi büyük avları avlamaya alışkın Neandertaller, bu hızlı değişim ile mücadele etmiş gibi görünüyor.

Buradaki mağarada bulunan bir diş minesinin analizi, hastalık veya yetersiz beslenme gibi stres dönemlerine özgü, stres çizgileri olduğunu ortaya koyuyor.

“Bireylerin, kısa bir süre içinde tüketilmiş olmaları muhtemel, bu durum onları öldüren kişilerin hayatta kalmak için çaresizliğinden kaynaklanmış olmalı.”

Neandertaller normal diyetin bir parçası olarak iyi bir besin olmazdı, çünkü geyik gibi diğer hayvanlar kadar kalori bakımından zengin değillerdi. Ayrıca o zamanlar Batı Avrupa’da yaşayan sadece birkaç yüz hominin vardı, bu yüzden onları avlamak söz konusu olamazdı.

Langley, “İlk defa, çaresiz zamanlar yaşadıklarını gösteren doğru kanıtlar var ve hayatta kalmak için ne yapmaları gerekiyorsa onu yapıyorlardı. Modern insanların aynı durumda yapacaklarından farklı bir şey yapmıyorlardı.” diyor.

II. Dünya Savaşı sırasında ya da 1972’de Uruguay Hava Kuvvetleri 571 Uçağı’nın kazasını takip eden modern yamyamlık olayları oldukça iyi belgelendi.

Desclaux, “Bununla birlikte, Rhône Vadisi’nde muhtemelen gerçekleşmiş olan olayın bu yeni kanıtı, diğer Neandertallerin kültürel ya da ritüel amaçlar doğrultusunda yamyamlık yapmış olabileceğini değiştirmiyor.” diyor.

“Kültürel yamyamlık vakaları gerçekleşmiş olabilir, ancak buradaki durumda böyle görünmüyor.”

Cosmos. 29 Mart 2019.

Makale: Defleur, A. R., & Desclaux, E. (2019). Impact of the last interglacial climate change on ecosystems and Neanderthals behavior at Baume Moula-Guercy, Ardèche, France. Journal of Archaeological Science, 104, 114-124.

www.arkeofili.com