Sicilya açıklarında deniz altında bulunan Stonehenge benzeri dikilitaş, Akdeniz havzasındaki erken uygarlıklara ışık tutabilir. Yaklaşık 10 metre uzunluğundaki dikilitaş kırılarak iki parçaya ayrılmış. Dikilitaşın bulunduğu ada yaklaşık 9,500 yıl önce sular altında kalmış.

Dikilitaş oldukça muntazam bir şekle ve benzer çapı olan üç deliğe sahip. Deliklerden biri taşı bir uçtan diğer uca geçiyor. Diğer iki delik de devasa taşın iki yanında yer alıyor. Bu özellikler taşın yaklaşık 10,000 yıl önce insanlar tarafından yapıldığı konusunda şüphe bırakmıyor.

Yazarlar Zvi Ben-Avraham ve Emanuele Lodolo “Bu deliklere neden olabilecek bilinen mantıklı bir doğal süreç yok” diyor Journal of Archaeological Science (Arkeolojik Bilim Dergisi)’da yayınlanan makalede.

Dikilitaş, eskiden Sicilya Kanalı’nda bir ada olan Pantelleria Vecchia Bank’ta 40 metre derinlikte bulundu. Bu ada, volkanik bir ada olan Pantellaria adasının 40 km kuzeyinde bulunuyordu ve 9,500 yıl önce gerçekleşen büyük bir sel sonucu deniz altına gömüldü.

A: Dikilitaşın tamamı; B: Dikilitaşın deliğin bulunduğu ucu ; C: Dikilitaşın deliği

Ada 9,500 Yıl Önce Deniz Altına Gömüldü

Son Buzul Maksimum Çağı sonrasında, deniz seviyesindeki yükselme nedeniyle Akdeniz Havzası’nın bütün coğrafyası büyük ölçüde değişti. Araştırmacılar “Sicilya Kanalı, orta Akdeniz bölgesinde deniz seviyisi değişimlerinin en çarpıcı ve şiddetli sonuçlara neden olduğu yerlerden biridir” diyor. Son Buzul Maksimum Çağı’nda adanın da olduğu bölge kara yoluyla Sicilya’ya bağlıydı, ve Kuzey Afrika’dan yaklaşık 50 km uzakta kalan bir yarımada oluşturuyordu.

“Deniz seviyesinin yavaş yavaş yükselmesi, yarımadanın çoğunun sular altında kalmasına neden oldu. Daha yüksekte olan bazı kısımlar ise erken Holosen dönemine kadar, sığ sularla birbirinden ayrılmış bir takımada olarak varlığını sürdürdü.” Bu adalardan biri de Pantelleria Vecchia Bank adasıydı.

Devasa monolitin (dikilitaş) bulunduğu adada eski bir uygarlık da yaşıyordu. Burada yaşayan insanlar bir ihtimalle takımadadaki diğer adaları klonileştirdi ve buralara yerleşti. Bu insanlar, bölgenin Avrupa ve Afrika arasındaki konumu ve uygun ikliminin çekiciliğine kapılmış olmalı.

9,500 yıl önce ise, İtalya kıyılarında buzul sonrası deniz seviyesi değişimi kayıtlarına göre, Pantelleria Vecchia Bank adası sular altında kaldı.

Dikilitaşın Yapımı ve Yapım Amacı

Lodolo Discovery News’e yaptığı açıklamada “Bu keşif Sicilya Kanalı bölgesinin Mezolitik sakinlerinin ulaştığı gelişme ve teknolojik yenilik seviyesini ortaya çıkarıyor” dedi. Lodolo, yaklaşık 15 ton ağırlığındaki dikilitaşın yekpare bir taş bloktan yapıldığını da ekledi. Bu da taşı kesme, yerinden çıkarma, nakliye ve yerine yerleştirme işlemlerinin yapılmasını gerektiriyordu. Lodolo “Böyle bir başarı, şüphesiz önemli teknik becerileri ve iyi bir mühendislik örneğini ortaya koyuyor” diyor.

Dikilitaşın işlevinin ne olduğu, ya da daha büyük bir yapının parçası olup olmadığı bilinmiyor. Lodolo “Dikilitaşın büyük ihtimalle yerleşimde bir işlevi vardı. Bu insanlar balıkçılık yapmaya ve komşu adalarla ticaret yapmaya alışkındı. Dikilitaş da örneğin bir çeşit deniz feneri ya da demirleme sistemi olabilir” diyor.

Lodolo “Tarihöncesi kültürler hakkındaki bilgilerimizin neredeyse hepsi şu anda karada olan yerleşimlerden geliyor. Fakat birçok erken yerleşimin arkeolojik kanıtları kıta sahanlığının deniz tabanında bulunuyor. Akdeniz bölgesinde uygarlığın kökeninin izini sürmek istiyorsak, günümüzde deniz altında kalmış olan kıta sahanlıklarına yoğunlaşmalıyız” diye ekliyor.

Discovery News-Görsel: Emanuele Lodolo-arkeofili.com