Blog
Ürdün’de Erken İslamiyet Dönemine Ait Mozaik Atölyesi Bulundu
Ürdün’de Erken İslamiyet Dönemine Ait Mozaik Atölyesi Bulundu...
Yazar: Bihter Kılıçay Tarih: 27 Eylül 2017
Ürdün’ün Ceraş kentinde yer alan Erken İslamiyet dönemi mozaik atölyesi, 8. yüzyılda yaşanan ölümcül depremin ardından şehrin terk edilmesiyle, o gün bırakıldığı gibi duruyor.
Deprem yüzündenterk edilmiş kentte bulunan tessera evi. F: The Danish-German Jerash Northwest Quarter Project
Ceraş kentinde bulunan mozaikler, 1200 yıl önce yerleşmenin terk edilmesinden beri aynı yerde duruyor. MS 749 yılında kent, büyük bir deprem yaşadı ve bu depremde hayatta kalan halk şehri terk ederek bir daha geri dönmedi. Şimdi ise kentte, mozaiklerin yapıldığı bir ev keşfedilmesi, deprem anında sanatçının mozaik atölyesine dair önemli bilgiler sunuyor.
Ceraş 100 yıldan fazla bir süredir araştırılıyor ve aşamalı olarak kazılıyordu. Fakat arkeologlar deprem anında şehirde neler olduğunu açığa çıkartmaya devam ediyor. Yakın zamanda yapılan araştırmalarla birlikte; Roma, Bizans ve Erken İslamiyet dönemlerine tarihlenen birkaç mozaik meydana çıkarıldı.
Kentin kuzeybatı kesiminde yer alan ve 2015 yılında keşfedilen bir binada alışılmadık bir şey göze çarpıyordu.
Münster Üniversitesi’nden Achim Linctenberger ve Danimarka Aarhus Üniversitesi’nden Rubina Raja; “Neredeyse ‘Doğunun Pompeiisi’ olarak adlandırabileceğimiz, aşağı yukarı 3000 metrekareyi kaplayan bu alan; zamanda donmuş anları sergileyebilir.” diyor.
Bina; kemerli bir dikdörtgen odanın çevresinde yer alıyor ve bir avluya açılıyor. İyi korunmuş sıva katmanları, deprem sırasında yenilenme sürecinde olduğunu gösteriyor.
Bu binanın birinin evinden ziyade, bir atölye olduğu düşünülüyor. Alanda, mükemmel tesseralarla (mozaik yapmak için kullanılan küp şeklinde renkli taşlar) dolu bir çukur tespit edildi.
Mozaik yapmak için kullanılan tesseraların temizlenmiş hali. F: The Danish-German Jerash Northwest Quarter Project
“Tesseraları depolamak için kullanılan çukur, eski zamana ait kullanılmamış beyaz tesseralarla doluydu. Daha önceden tessera depolamak için böyle bir alan bulunmamıştı. Bu yüzden tesseraların henüz kullanılmadığı ve bu sebeple mozaik üretimine hazırlık aşamasının bir parçası olduğu açık bir şekilde belli.”
Bu dönemde mozaik sanatçılarının nasıl çalıştıkları hakkında birçok tartışma bulunuyor. Şu ana kadar, mozaik sanatçılarının gezgin gibi mi çalıştığına, yoksa bir yerde kalıcı olarak mı çalıştıklarına dair görece çok az kanıt vardı. Ceraş’taki Tessera Evinin keşfedilmesiyle birlikte, ikinci senaryo daha olası görünüyor.
“Ceraş’taki evde bulunan çukur, net bir şekilde kısa süreli bir yapımdansa, daha uzun vadeli bir depolama alanına sahip. Bu sayede, sanatçıların çalıştığı odada tessera depolama alanına sahip bir atölye olduğu iddia edilebilir.”
Tessera çukuru, binanın bir zanaatkâr atölyesi olduğuna işaret ediyor. F: The Danish-German Jerash Northwest Quarter Project
Fakat mozaik sanatçılarının cevaplanmak üzere bıraktığı çalışmalarla ilgili daha birçok soru bulunuyor. Örneğin, evde hiç çalışmak için araç bulunamadı. Ayrıca mozaiklerin nereye koyulacağı da belli değil. Belki de binaya yakın bir yerlerde veya daha uzakta bir yerlerde olabilir?
Araştırmacılar; “Tessera çukuru ile ilgili daha birçok şüpheli soru olmasına rağmen, Ceraş’ta Erken İslamiyet ve genel olarak antik dünyada mozaik üretiminin organizasyonuna dair önemli kanıtlar bulunmakta. Depremden hemen önceki ana benzersiz bir bakış sunuyor.” diyor.
Levant’taki Geç antik dönem mozaik atölyelerinin nasıl işlediğini daha iyi anlayabilmek için, buna benzer başka yapıların da bulunması umuluyor.
IB Times. 10 Ağustos 2017.
Makale: Lichtenberger, A., & Raja, R. (2017). Mosaicists at work: the organisation of mosaic production in Early Islamic Jerash. antiquity, 91(358), 998-1010.
www.arkeofili.com
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >