130 yıl önce bulunan ve bir kalıp olarak kullanıldığı düşünülen ejderha başı oymalı taş ile eşleşen elbise iğnesi bulundu.

130 yıldan fazla bir süre önce, İsveç’te bir çiftçi siyah bir ejderha keşfetti yani kafasında sivri bir boynuz ve boynun altında kıvrılmış yelesi olan bir Viking oyması. Yumuşak sabuntaşı bu nesne, metal dökümü için bir kalıp gibi görünüyordu. Buna rağmen çiftçi, bu kalıplarda dökülmüş ejderhalar bulamadı.

Fakat çiftçi bulamasa da, bilim insanları bulmayı başardı. Araştırmaya göre, 2015 yılında İsveçteki arkeolojik bir nokta olan Birka’da bir arkeolog ekibi, metalden yapılmış Viking ejderhası buldu, hem de neredeyse kalıp ile aynı biçimde.

Schleswig’deki Baltık ve İskandinav Arkeoloji Merkezi’nde arkeolog olan ve bu araştırmanın baş yazarı Sven Kalmring, bu eserin daha sonrasında elde edilmesi mümkün olan binlerce eserin habercisi olduğunu dile getirdi ve bulunan bu eserin onları oldukça heyecanlandırdığını dile getirdi.

Bu ejderha başı oldukça küçük 4,5 x 4,2 santimetre boyutlarında, yani bir deste karttan daha küçük. Fakat oldukça detaylı yapılmış: Açık bir ağız, keskin dişleri ve nerdeyse burnuna yapışan bir dili var.

Bu kurşundan ejderha bir çocuğun oyuncağı değil. Kalmring’e göre eser, demir bir elbise iğnesinin başı. Kurşun olmasının sebebi ise kolay erimesi ve gümüş renginde olması.

Çoğunlukla bronz olan ejderhane başlı elbise iğnelerinin diğer örnekleri, günümüzde Kuzey Almanya’da bulunan Hedeby gibi Viking dünyasının ana merkezlerinden biliniyor. Buna ek olarak, birçok ejderha başlı elbise iğneleri, “drekar” adlı gemi başı süslerine benziyor. Bu gemilere “ejderha gemileri” de denmekteydi.

Birka’da bulunan ejderha başına baktığımızda, MS 900 yılına tarihlenen ve Danimarka’da bulunan Viking Ladby gemisinin, gemi başı süsüyle oldukça yakın bir tarzı olduğu görülüyor. 13.5 gramlık bu iğne başı da 9. yüzyılın ikinci yarısına (850-900 arası) tarihleniyor. Bu iğne başı, Ladby gemisinden önceye tarihleniyor olsa da, Birka’da bulunan kalıptanan sonra Ladby’nin figürünün modellenmiş olması da mümkün.

(İnce farklılıklar, İsveç’te çiftçi tarafından 1887’de bulunan kalıbın yeni bulunan iğne başı ile tam bir eş olmadığını gösteriyor. Fakat bu iki buluş, Viking’lerin ürettiği kalıp ve iğneleri eşit bir şekilde temsil ettiğini gösteriyor. Yine de, bu iğne başı nadir, bundan dolayı araştırmacılar bunların yüksek statülü bireyler için olduğunu düşünüyor.

Ama emin olmak için daha fazla çalışma gerekiyor, çünkü ejderha başlarından mezarlarda hiç bulunmadı. Böyle bile olsa bu bulgu bir şeyi netleştirdi: Birka’nın Viking çağındaki Baltık ticaret ağındaki önemli rolünü.

Live Science. 28 Haziran 2018.

Makale: Kalmring, S., & Holmquist, L. (2018). ‘The gleaming mane of the serpent’: the Birka dragonhead from Black Earth Harbour. antiquity, 92(363), 742-757.

www.arkeofili.com