MS 6. yüzyılda yaşanan köklü iklim değişiklikleri, eski Amerika yerlisi uygarlığını yeni teknolojileri benimsemeye teşvik etti.

MS 536 ve 541 yıllarında yaşanan volkanik patlamalar, Güneş’in sıcaklığını engelleyerek ve korkunç bir mahsul kıtlığına neden oldu ve Dünya’nın büyük bir çoğunluğuna zor zamanlar yaşattı. AncakAntiquitydergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, bu olayların Batı Kuzey Amerika’daki eski Pueblo kültürünün uzun vadede gelişmesine katkıda bulunarak en az bir olumlu etkiye sahip olduğunu gösteriyor. Doğal afetlerden sonraki on yıllarda, bölgedeki yerli halk küçük göçebe topluluklarını terk edip, daha yüksek binalarla daha büyük kasabalar inşa etmeye başladı.

California Los Angeles Üniversitesi’nden arkeolog ve başyazar R. J. Sinensky, “Toplumlar, benzeri görülmemiş iklim bozukluklarıyla başa çıkmak için yeniden örgütlenme yeteneğine sahip. Günümüz güneybatı Amerika Birleşik Devletleri’nin yüksek çorak arazilerinde yaşayan eski Pueblo çiftçileri, son 2.500 yılda meydana gelen aşırı küresel sıcaklık anomalisiyle mücadelede oldukça becerikli ve dirençliydi.” diyor.

Harvard Üniversitesi’nden Orta Çağ tarihçisi Michael McCormick, Avrupalılar için 536 yılının “en kötü yıl olmasa da yaşanacak en kötü dönemlerinden biri” olduğunu söylemişti. İzlanda’daki bir volkanın şiddetli bir şekilde patlaması, 18 ay boyunca Kuzey Yarımkürenin atmosferine kara bulutların çökmesine neden oldu. Bizans tarihçisi Procopius’un kayıtlarına göre, “Güneş, bütün yıl boyunca Ay gibi parlaklığı olmadan ışığını yaydı.” 541 yılında yaşanan bir başka patlama, gelecekte dalga etkisi yaratacak krizi artırdı. Kuzey Amerika da en az Avrupa kadar durumdan muzdaripti. Günümüz güneybatı ABD’den gelen ağaç halkası incelemeleri, bitkilerin soğuk ve kuru koşullara dayandığını gösteriyor. Felaketle karşı karşıya kalan insanlar ise geleneksel evlerini terk etti.

İklimdeki bu köklü değişim, arkeologlar tarafından daha önce fark edilen sosyal örgütlenmedeki değişimi açıklayabilir. 6. yüzyılın ortalarından önce bölgedeki insanlar büyük ölçüde dağınık yerleşim alanlarında yaşıyordu. Kimisi çiftçilik yaparak hayatta kalırken, kimisi avcılık ve yiyecek arayarak yaşıyordu.

Araştırmaya göre, topluluklar iklim felaketinin yol açtığı zorlukların ortasında civardaki diğer gruplarla ilişkiler kurdu. Bu yeni kurulan bağlar, çömlekçilik ve hindi yetiştiriciliği gibi bir zamanlar tek başına yapılan geleneklerin yaygın bir şekilde benimsenmesine ve III. Basketmaker olarak bilinen bir dönemin başlamasına yol açtı. MS 500-750 yıllarını kapsayan döneme, nüfus artışının yanı sıra teknolojik ve yaşam tarzı değişiklikler de damgasını vurdu.

Eski Pueblo halkının yeni ve giderek daha yerleşik olan yaşam tarzı, büyük ve kompleks binaların inşasını beraberinde getirirken, gelir ve toplumsal eşitsizliklere yol açtı. Yerli halklar mahsulleri sulamak için su depoları ve barajlar inşa edip, birçok nüfus merkezi geliştirerek geniş bir alana yayıldı. 9. yüzyıla gelindiğinde büyük kivalar (törenler ve siyasi toplantılar için kullanılan büyük dairesel yapılar) inşa edildi. 850’den 1250’ye kadar Pueblo kültüründe önemli bir merkez olan Chaco Kanyonu’nda sayısız büyük kivas mevcuttu. UNESCO’ya göre, günümüz New Mexico’sunda bulunan alanda, büyük kamu binaları ve çok katlı evler vardı; alan, özenle tasarlanmış bir yol sistemi aracılığıyla diğer Chaco merkezlerine bağlanıyordu.

Günümüzde Hopi, Zuni, Acoma ve Laguna kabileleri, eski Pueblo haklarının torunlarından bazıları.

---

Smithsonian Magazine. 6 Aralık 2021.

Makale: Sinensky, R. J., Schachner, G., Wilshusen, R. H., & Damiata, B. N. (2021).Volcanic climate forcing, extreme cold and the Neolithic Transition in the northern US Southwest.Antiquity, 1-19.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >