Blog
York'ta bir İskandinav Roma gladyatörü: Araştırma Viking Çağı'ndan Önce Bilinmeyen Göçleri Ortaya Çıkarıyor
Araştırmacılar, popülasyonlar arasındaki tüm genetik farklılıkları hesaba katmak yerine, son 30.000 yıl içinde meydana gelen genom mutasyonlarına odaklanan yeni bir yaklaşım kullandılar.
www.arkeonews.com
İskandinav genleri, York'ta gömülü bir adamdan elde edilen kanıtlar da dahil olmak üzere, daha önce düşünülenden birkaç yüzyıl önce Britanya Adaları'nda mevcuttu. Antik DNA'yı kullanan araştırmacılar, genetik kanıtları Germen, Roma ve Viking hareketlerinin tarihsel anlatımlarıyla ilişkilendirerek erken ortaçağ Avrupa'sını şekillendiren karmaşık göç modellerini ortaya çıkardılar.
Araştırmacılar Nature'da yayınlanan bir çalışmada Twigstats adlı yeni bir veri analizi tekniğini açıklıyor. Bu teknik, genetik olarak benzer gruplar arasındaki farklılıkları daha kesin bir şekilde ölçmeyi mümkün kılıyor ve küresel göçün şimdiye kadar keşfedilmemiş yönlerini ortaya çıkarıyor.
Bu yenilikçi yaklaşım, Avrupa göçleri hakkında daha önce bilinmeyen ayrıntıları ortaya çıkararak, kıtanın tarihini şekillendiren hareketlere dair daha net bir bakış açısı sunuyor.
Yeni yöntemi, esas olarak MS 1. bin yılda (1 ila 1000. yıl) yaşamış Demir Çağı, Roma İmparatorluğu'nun çöküşü, erken ortaçağ 'Göç Dönemi ' ve Viking Çağı'nı kapsayan 1500'den fazla Avrupa genomuna (bir kişinin tüm DNA seti) uyguladılar.
Araştırmacılar, popülasyonlar arasındaki tüm genetik farklılıkları hesaba katmak yerine, son 30.000 yıl içinde meydana gelen genom mutasyonlarına odaklanan yeni bir yaklaşım kullandılar. Bu, genetik olarak benzer gruplar arasındaki ilişkilerin daha kapsamlı bir şekilde incelenmesine olanak sağladı. Bu nispeten yakın tarihli mutasyonlara odaklanarak genetik olarak benzer popülasyonları daha kesin bir şekilde karşılaştırabildiler.
İmparatorlukları ilk milenyumun başında gelişen Romalılar, İmparatorluğun sınırları dışında Cermen gruplarıyla yaşanan çatışmalardan bahsetmişlerdir. İskandinavya ve kuzey Almanya'dan gelen gruplar, genetik kanıtlarla doğrulandığı üzere erken Demir Çağı'nda güneye göç etmişlerdir. Bu göçler İskandinav atalarını güney Almanya, İtalya, Polonya, Slovakya ve güney Britanya'ya getirmiştir .
Viking Çağı runik taşlarında bulunan yılan benzeri oymalardan esinlenilerek oluşturulan görüntüde DNA bazları A, T, G ve C için runik harfler yer alıyor. Kaynak: Oliver Uberti.
İlginçtir ki, Güney Avrupa'dan bir kişinin tamamen İskandinav olduğu keşfedildi. Bu, Cermen dillerinin ve genetik karışımın yayılmasının Roma Avrupası nüfusları üzerinde önemli bir etkisi olduğu fikrine güvenilirlik kazandırıyor.
En dikkat çekici bulgulardan biri, MS 2. Ve 4. Yüzyıllar arasında Roma York’una gömülmüş %25 İskandinav kökenli bir adamın keşfidir . Araştırmacılara göre, bir gladyatör veya köleleştirilmiş bir asker olabilir ve bu da İskandinavların Viking istilalarından yüzyıllar önce Britanya'da yaşadığını göstermektedir. Bu, İskandinav etkisinin Anglo-Sakson veya Viking dönemlerine kadar başlamadığı yönündeki yaygın inanışa şüphe düşürmektedir.
İkinci göç dalgası MS 300 ile 800 arasında gerçekleşti, ancak bu sefer Orta Avrupa'dan İskandinavya'ya doğruydu. Güney İskandinavya'daki Viking dönemi kalıntılarından elde edilen DNA'da bulunan yerel ve Orta Avrupa atalarının birleşimi, Viking Çağı'ndan kısa bir süre önce büyük bir genetik akını olduğunu gösteriyor.
Bu, arkeolojik kanıtlarla doğrulanmıştır; İsveç'teki keşifler, Orta Avrupa'dan gelen göçmenlerin yerel olarak yerleşip büyüdüklerini göstermektedir. Bu göç, izole bir olaydan ziyade İskandinav atalarında uzun vadeli bir değişimi temsil etmektedir. Bilim insanları, bölgedeki devam eden çatışmaların bu hareketleri tetiklemiş olabileceğini varsaymaktadır.
Makalede Avrupa genelinde üç göç dalgası tanımlandı. Kredi: Francis Crick Enstitüsü
Avrupa, Viking Çağı'nda (yaklaşık MS 800-1050) çok sayıda akın ve yerleşime sahne oldu. Tarihi kayıtları destekleyen genetik kanıtlara göre, Britanya, Ukrayna ve Rusya'daki Viking dönemi insanlarının İskandinav kökenli olduğu ortaya çıktı. Akınlara veya askeri seferlere katılımları nedeniyle, Britanya toplu mezarlarında bulunan bazı Viking kalıntılarının İskandinavya ile doğrudan genetik bağları vardı.
Çalışmanın baş yazarı Leo Speidel, Twigstats'ın zaman içindeki ince genetik değişimleri analiz etmek için benzeri görülmemiş bir yetenek sağladığını vurguluyor. “Twigstats, daha önce göremediğimiz şeyleri görmemizi sağlıyor, bu durumda Demir Çağı'nda Avrupa'nın kuzeyinden başlayıp Viking Çağı'ndan önce İskandinavya'ya geri dönen tüm Avrupa'daki göçler. Yeni yöntemimiz dünyadaki diğer popülasyonlara uygulanabilir ve umarım bulmacanın eksik parçalarını ortaya çıkarır.”
Ortak yazarlardan ve ortaçağ tarihçisi Peter Heather, tarihsel metinlerin Avrupa'da göç kaynaklı dönüşümlere sıklıkla işaret ettiğini belirtiyor.
“Tarihsel kaynaklar, göçün MS birinci binyılın ikinci yarısında Batı Avrasya'nın insan manzarasının büyük çaplı yeniden yapılandırılmasında bir rol oynadığını ve ilk olarak politik ve kültürel olarak tanınabilir bir Avrupa'nın ana hatlarını oluşturduğunu gösteriyor, ancak hareketlerin doğası, ölçeği ve hatta yörüngeleri her zaman hararetle tartışıldı. Twigstats, bu önemli soruları nihayet çözmenin heyecan verici olasılığını açıyor.”
Francis Crick Enstitüsü
Speidel, L., Silva, M., Booth, T. ve diğerleri. Erken ortaçağ Avrupa'sının yüksek çözünürlüklü genomik tarihi. Nature 637, 118–126 (2025).
Kapak Görseli Kredisi: MS 2. yüzyıldan kalma gladyatörleri gösteren Zliten mozaiğinin bir parçası. Fotoğraf: Wikipedia
By Leman Altuntaş
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >