Blog
‘Hayaletler Çarkı’ ya da ‘Doğunun Stonehenge’i Neden İnşa Edildi?
1968 yılında keşfedilen Rujm el-Hiri, merkezde bir taş yığını (cairn) ve bunu çevreleyen bir dizi konsantrik daireden oluşuyor. Bu taş halkalar bazalt taşlardan yapılmış ve radyal duvarlarla birbirine bağlanmış durumda.
www.arkeofili.com
Orta Doğu’nun en büyük megalitik anıtlarından olan Golan Tepeleri’ndeki Rujm el-Hiri’nin gizemi, popüler teorinin çürümesiyle daha da derinleşti.
Rujm el-Hiri, Girit’teki bir diğer dairesel yapıya ilginç derecede benziyor. C: Wikimedia Commons
“Hayaletler Çarkı” veya “Levant Stonehenge’i” olarak da bilinen bu labirent şeklindeki yapı, yaklaşık 5.000 yıllık bir geçmişe sahip olabilir. Ancak, anıtın neden yapıldığı konusunda hâlâ net bir fikir elde edilebilmiş değil.
1968 yılında keşfedilen Rujm el-Hiri, merkezde bir taş yığını (cairn) ve bunu çevreleyen bir dizi konsantrik daireden oluşuyor. Bu taş halkalar bazalt taşlardan yapılmış ve radyal duvarlarla birbirine bağlanmış durumda. Yaklaşık 500 metre çevresi ve 150 metre çapı olan bu devasa anıt, yarım yüzyıldan uzun süredir hararetli tartışmaların konusu oldu.
Bazı arkeologlar, “Hayaletler Çarkı”nın bir savunma kalesi olarak hizmet ettiğini öne sürerken, diğerleri bunun önemli bir liderin veya siyasi figürün mezar yeri olabileceğini düşünüyor. Ancak yapı içinde çok az sayıda eser bulunmuş olması, araştırmacıların çalışmasını oldukça zorlaştırıyor.
1998 yılında yapılan bir çalışma, Rujm el-Hiri’nin simetri eksenleri ve girişlerinin, Tunç Çağı gökyüzünde görülen gündönümleri, ekinokslar, Sirius ve diğer gök cisimlerinin yönleriyle hizalı olduğunu gösterdi. Bu bulgu, anıtın bir astronomik gözlemevi olarak işlev gördüğü inancını yaygınlaştırdı.
Ancak yeni bir çalışmada, Galilee Gölü çevresindeki bölgenin son 150 milyon yıldaki tektonik hareketleri analiz edildi. Araştırmacılar, “bölgedeki tektonik blokların sürekli olarak eliptik bir yörünge boyunca saatin ters yönünde hareket ettiğini” ve yılda ortalama 8 ila 15 milimetre ilerlediğini belirledi.
Sonuç olarak, Rujm el-Hiri’nin son 4.000 yılda yaklaşık 40 metre döndüğü ve bu nedenle eksenlerinin, girişlerinin ve diğer özelliklerinin orijinal konumlarından uzaklaştığı anlaşıldı.
Araştırma yazarları, “Bölgenin entegre jeofizik analizi, Rujm el-Hiri’nin saat yönünün tersine döndüğünü ve orijinal yerinden onlarca metre kaydığını ortaya koyuyor” diyor. “Bu, radyal duvarların ve girişlerin mevcut yöneliminin MÖ 4.000 ila 2.000 yılları arasında aynı olmadığını ve geçmişteki gök cisimleriyle hizalı olduğu yönündeki spekülasyonları desteklemediğini gösteriyor.”
Bu bulgulara dayanarak, araştırmacılar “Rujm el-Hiri’nin bir gözlemevi olma ihtimali düşük” sonucuna varıyor.
Bu devasa halkaların neden inşa edildiği hâlâ tam bir gizem. Ancak dikkat çekici bir şekilde, bu yılın başlarında Girit’te benzer bir dairesel labirent keşfedildi. Minos uygarlığına atfedilen ve benzer bir döneme tarihlenen bu yapı da tıpkı “Hayaletler Çarkı” kadar esrarengiz. Araştırmacılar, bu yapının ritüel sunular ve şölenlerin düzenlendiği törensel bir alan olarak işlev gördüğünü düşünüyor.
IFL Science. 1 Ocak 2025.
Makale: Khabarova, O., Birkenfeld, M., & Eppelbaum, L. V. (2024).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >