Arkeolojide Temel Yöntemler

İlhan Kayan

• Giriş
• Jeoarkeolojinin Gelişimine Genel Bakış
• Su ve Jeoarkeolojide Önemi
• İklim Değişmeleri ve Jeoarkeolojik Etkileri
• Kuvaterner İklim Değişmeleri
• Deniz Seviyesi Değişmeleri
• Holosen Deniz Seviyesi Değişmeleri, Kıyı Şekillenmesindeki Etkileri ve Jeoarkeolojik Sonuçları
• Deltalarda Paleocoğrafya - Jeoarkeoloji Araştırma Yöntemleri
• Sonuç
• Notlar
• Kaynakça

ARKEOLOJİDE MEKNSAL TEKNOLOJİLER: Uzaktan Algılamave Coğrafi Bilgi Sistemleri
TunaKalaycı

• Uzaktan Algılama
• Yerden Algılama
• Total Station
• Yersel Lazer Tarayıcılar
• Küresel Konumlandırma Sistemleri (KKS)
• Arkeojeofizik
• Amaçlar
• Yöntemler
• Jeomanyetik
• Elektrik Özdirenç
• Jeoradar (Ground Penetrating Radar-GPR)
• Elektromanyetik (EM)Yöntemler
• Hangi Yöntem, Ne Zaman?
• Araştırmanın Tasarlanması
• Verinin İşlenmesi - Yorumlama, Arşivleme ve Üstveri (Metadata)
• Arşivleme ve Üstveri (Metadata)
• Havadan ve Uzaydan Uzaktan Algılama
• Havadan Algılama
• Hava Fotoğrafları
• Uzaktan Kontrollü Hava Sistemleri
• LiDAR (Light Detection and Ranging)
• Uzaydan Algılama
• Çok Yüksek Çözünürlüklü Sistemler
• Yüksek Çözünürlüklü Sistemler
• CORONA
• Orta Çözünürlüklü Sistemler
• Düşük Çözünürlüklü Multi-Spektral Sistemler
• Radar Sistemler
• Coğrafi Bilgi Sistemleri
• Tanım
• CBS’nin Bileşenleri
• CBS’nin Temel Veri Yapısı
• Mekânsal Veri
• Öznitelik Verisi
• Hücresel (Raster) Model
• Vektörel Model
• Hücresel ve Vektörel Modellerin Karşılaştırmalı İncelemesi
• CBS Temel İş Süreci
  • Veri Toplama
  • Veri Yönetimi
  • Veri İşleme
  • Veri Sunumu
• ​Arkeolojide CBS Uygulamaları
• Yüzey Araştırmaları
• Kazılar
• Klasik Yerleşim Kuramlarının İncelenmesi
• Sıra Büyüklük Analizi (Rank-sizeAnalysis)
• Tahmin Modelleri (PredictiveModels)
• Görünürlük Analizi (ViewshedAnalysis)
• Maliyet Yüzeyi Çözümlemesi (Cost SurfaceAnalysis)
• Çevirimiçi Coğrafi Bilgi Sistemleri
• Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri (TAY) Projesi
• MEGA – Jordan
• Neolithic Thessaly – IMS
• The Digital Atlas of Roman and Medieval Civilization (DARMC)
• CORONA Atlas of the Middle East
• Kaynakça

ARKEOLOJİDE YÜZEY ARAŞTIRMALARI:Yöntem, Tarihçeve Uygulama
Elif Koparal

• Giriş
• Yüzey Araştırmalarının Kısa Tarihçesi ve Örnek Uygulamalar
• Diyala-Uruk Yüzey Araştırmaları, Irak
• Viru Vadisi Yüzey Araştırması
• Boeotia Yüzey Araştırması
• Laconia Yüzey Araştırması
• Hatay Amik Ovası Yüzey Araştırması
• Antikythera Yüzey Araştırması Projesi
• Türkiye’de Yüzey Araştırmalarının Kısa Tarihçesi
• Yüzey Araştırması Yöntembilimi ve Uygulanması
• Yüzey Araştırması Planı ve Stratejisinin Oluşturulması
• Araştırma Alanının ve Hedeflerin Belirlenmesi
• Bütçe Oluşturulması
• Ruhsat ve İzin İşlemleri
• Saha Çalışması Öncesinde Yapılması Gerekenler
• Literatür Araştırması ve Gerekli Belgelerin Derlenmesi
• Topografik, Jeolojik ve İdari haritalar
• Veri Tabanları
• Ön Keşif Çalışması
• Saha Çalışması
• Yaygın ve Yoğun Yüzey Taraması
• Örnekleme Stratejisi
• Yüzey Temsiliyeti ve Görünürlüğü
• Tutarlılık Kontrolü
• Çevresel Arkeoloji Çalışmaları
• Yüzey Araştırması Verilerinin Değerlendirilmesi ve Yorumlanması
• Yüzey Araştırması Yöntem ve Analizinde Anahtar Tartışmalar, Terimler ve Modeller
• Son Değerlendirme
• Kaynakça

STRATİGRAFİK YÖNTEM
Sinan Ünlüsoy

• Giriş
• Stratigrafi Nedir? Niçin Önemlidir?
• Bir Yöntem Olarak Stratigrafinin Tarihçesi
• Arkeolojik Tabakalar Nasıl Oluşur? Arkeolojik Tabakaların Özellikleri Nelerdir?
• Arkeolojik Tabakalaşmanın İlkeleri
• Bir Stratigrafik Yöntem Olarak Harris Matris
• Arkeolojik Tabakalaşmanın Temel Kavramları
• Sonuç
• Kaynakça

ZOOARKEOLOJİ
Canan Çakırlar

• Giriş
• Tanım
• Tarihsel Gelişim (Dünyada ve Türkiye’de)
• Anahtar Meseleler, Güncel Tartışmalar
• Antropoloji
• Arkeoloji
• Paleoekoloji ve Doğa Tarihi
• Temel Yöntemler
• Kazıda
• Laboratuvarda
• Makroskobik Yöntemler
• Moleküler ve Mikroskobik Yöntemler
• Sayısal Yöntemler
• Geleceğe Dair
• Kaynakça

ARKEOBOTANİK:İnsanve Bitki İlişkisi Çerçevesinde Gelişen Bir Bilim Dalı
Müge Ergun, Ceren Kabukçu, Ceren Çilingir İpek

• Giriş
• Arkeobotaniğin Tarihçesi
• Arkeobotanik Malzemenin Tanıtımı
• Mikroskobik Kalıntılar ve Analiz Yöntemleri: Polen, Fitolit ve Nişasta Analizleri
• Polen ve Spor Analizleri
• Fitolit Analizleri
• Nişasta Analizleri
• Makroskobik Kalıntılar ve Analiz Yöntemleri:
  • Tohum, Meyve/Yemiş, Odun, Gövde ve Kök Analizleri
  • Tohum ve Meyve/Yemiş Kalıntılarının Analizi (Karpoloji)
  • Yumru ve Kök Analizleri ile Otsu Bitkilerin Sap Analizleri
  • Odun Kömürü Analizi (Antrakoloji)
• Makroskopik Kalıntıların Farklı Korunma Biçimleri
• Kömürleşme
• Suya Doyma
• Donma
• Kuruma/Kavrulma
• Mineralleşme
• Bitki Negatif İzleri
• Güncel Arkeobotanik Araştırmalar
• Tarımın Başlangıcı
• Morfolojik Veriler
• Genetik Veriler
• Tarıma İlişkin Uygulamalar
• Çevresel ve Ekolojik Koşullar
• Arkeobotanik Araştırmaların İlişkide Olduğu Diğer Alanlar
• Etnobotanik
• Deneysel Arkeoloji
• Türkiye’de Güncel Arkeobotanik
• Sonuç
• Kaynakça

BİYOLOJİK ANTROPOLOJİ VEARKEOLOJİDE KULLANILAN YÖNTEMLERİ
M. Songül Alpaslan Roodenberg

• Önsöz
• Giriş
• Antropolojinin Genel Tanımı ve Başlıca Alt Bölümleri nelerdir?
• Antropolojinin Amacı Nedir?
• Antropolojinin Ortaya Çıkışı
• Gömütlerin Tarihçesi
• İnsan İskelet Anatomisi ve Dişler
• Tafonomi ya da Gömülmenin Kuralları
• İskelet Kazı Metodları
• İnsan Kemikleri ile Mezarların Kazılması ve Temizlenmesi
• Fotoğraf Çekimi, Çizim ve İskelet Formları
• Kemiklerin Toplanması ve Taşınması
• Kemiklerin Analizlere Hazırlanması
• Kremasyon
• Antropolojik, Jeokimyasal (izotop) ve Moleküler Genetik (Antik DNA) Metotlar
• Cinsiyetin Tespiti
• Kemik ve Dişlerden Ölüm Yaşının Tespiti
• Kemiklerden Boy Uzunluğunun Hesaplanması
• Kemiklerde Tespit Edilebilen Hastalık, Yaralanma ve İzler
• Kemik ve Dişlerin Radyolojik Görüntülenmesinde Kullanılan Biyomedikal Yöntemler
• Mikroskobik Teknikler
• Kararlı İzotop Analizi
• İnsan Kalıntılarının DNA Analizi
• Radyokarbon Yöntemi ile İnsan Kemiklerinin Tarihlendirilmesi
• Sonsöz
• Kaynaklar

YONTMA TAŞ ALET ÇALIŞMAMETODOLOJİSİ
İsmail Baykarave Berkay Dinçer

• Giriş
• Teknoloji ve Yongalama Sistemi (Üretim Zinciri) (Chaîne Opératoire)
• Hammadde Kaynakları
• Bir Yontma taş Aletin Tespiti: “Doğa işi” mi, “İnsan işi” mi?
• Taş Aletlerin Biçimsel Terimleri ve Teknolojik Tanımlamaları
• Ölçümler
• Yontma Teknikleri
• Yontma, Yongalama, Biçimlendirme ve Düzeltme
• Tipoloji
• Sonuç
• Kaynakça