Blog

Vittrup Adamı’nın kafatasında yıkıcı bir darbenin kanıtı açıkça görülüyordu. (C: Stephen Freiheit)

Yaklaşık 5.000 yıl önce yaşamış orta yaşlı bir adamın hayatına dair yeni bilgiler, tarımın doğuş zamanlarındaki Kuzey Avrupa’nın canlı bir görüntüsünü sağlıyor.

1915 yılında, kuzey Danimarka’nın Vittrup köyündeki turba kazıcıları, parçalanmış bir kafatası da dahil olmak üzere bir insana ait iskelet kalıntıları ortaya çıkardı. Bataklıkta kalıntıların yanı sıra ahşap bir sopa (cinayet silahı olduğu sanılıyor), inek kemikleri ve seramik bir kap da bulundu.

“Vittrup Adamı” adı verilen bu kalıntılar, 2014 yılında Danimarka’nın genetik tarihöncesi araştırmasına dahil edildi. Analiz, Vittrup Adamı’nın DNA’sının yerel Danimarka nüfusununkinden farklı olduğunu ortaya çıkardı; bu da onun başka bir yerden geldiğine işaret ediyor.

Araştırmayı yöneten Sealand Arkeoloji’den araştırmacı Anders Fischer, “Artık iskeletin arkasında bir birey olduğunu ve hikayesinin tamamen farklı iki dünya arasındaki teması anlattığını” söylüyor.

Vittrup Adam’ın yanında bulunan bu akçaağaç sopası ile onun kafasına sekiz ölümcül darbe vurulmuştu. C: John Lee, Danimarka Ulusal Müzesi

Çiftçiler ve avcılar

Vittrup Adamı’nın yaşadığı Neolitik dönemde Danimarka, “Neolitik Huni Ağızlı Çanak Çömlek Kültürü”ne ait çiftçilerin yaşadığı bir yerdi. Daha kuzeyde ise günümüzde Norveç ve İsveç olan bölgede, Mezolitik avcı-toplayıcı topluluklar yaşıyordu. Fischer’in araştırma ekibi, geleneksel arkeoloji ile ileri biyoteknolojiyi birlikte kullanarak, Vittrup Adamı’nın kuzeydeki avcı-toplayıcılarla yakın genetik bağları olduğunu belirledi.

Tarihçiler her iki bölge arasındaki mal ve insan değişimine dair kanıtları bir araya getirdiler ve şimdi ise Vittrup Adamı bu sürece ilgi çekici bir bireysel bakış açısı sunuyor. Diyet analizi, kuzeydeki avcı-toplayıcı kültürünü gençken terk ettiğini ve hayatının geri kalanında Danimarka’daki çiftçiler arasında yaşadığını gösteriyor. Beslenmesi başta deniz balıklarından veya memelilerden, tahıllara, süte, keçilere ve koyunlara doğru kökten değişmişti.

Vittrup Adamının sol kaval kemiği ve sağ ayak bileği kemiğinin rengi, bataklıkta geçirdiği yüzyıllardan dolayı değişmişti. C: Marie Louise Jørkov

Vittrup Adamı artık Danimarka tarihinin en eski göçmeni olarak kabul ediliyor ve iki tarihöncesi dönem ve kültür arasındaki geçişi temsil ediyor. Fischer, Vittrup Adamı’nın geçişinin yalnızca coğrafi değil aynı zamanda iki farklı yaşam biçimi arasında olduğunu söylüyor.

Kurban mı edildi?

Vittrup Adamı hakkında cevaplanmamış çok sayıda soru var. Avcıların dünyasından çiftçilerin dünyasına geçişi bir tüccar olarak kendi isteğiyle mi olmuştu, yoksa köleleştirilmiş miydi? Göteborg Üniversitesi’nden Profesör Kristian Kristiansen ikinci teoriye daha sıcak bakıyor: “Belki de onu, artık ağır fiziksel işler yapamayacak hale geldiğinde tanrılara kurban edilen bir köle olarak görmeliyiz.”

Danimarka’nın merkezindeki Store Hjøllund’da olduğu gibi Kuzey Avrupa’nın turba bataklıklarında, binlerce iyi korunmuş insan bedeni bulundu. Soğuk hava şartları, turba yosunu (sphagnum) gibi bitkiler ve suların oksijen açısından fakir ortamı, insan dokusunun binlerce yıl korunması için ideal koşulları yaratıyor. (C: Jeremy Kwok/Unsplash)

Durumu ne olursa olsun analizler, Vittrup Adamı’nın MÖ 3.100 ile 3.300 yılları arasında vahşice öldürüldüğünü gösteriyor. Ahşap sopayla kafasına sekiz kez vurulmuştu. Fischer, birden fazla darbenin “her biri sırayla olmak üzere birkaç kişinin olaya dahil olduğunu gösterebileceğini” belirtiyor.

National Geographic. 11 Temmuz 2024.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >