Akdeniz’de keşfedilen ve 3.600 yıl öncesine ait ilginç görünümlü bir kabın afyon izleri taşıdığı anlaşıldı.

Bulgular, “halka tabanlı testicik” olarak adlandırılan bu kapların, afyon taşımak için kullanılıp kullanılmadığı konusunda uzun süredir devam eden bir tartışmaya yeni kanıtlar ekliyor.

Doğu Akdeniz’de bu kapların ticareti, MÖ 1650 ila 1350 yılları civarında geniş çapta yapılıyordu.

1960’lı yıllardan beri bazı araştırmacılar, kapların şeklinin, amacına yönelik bir ipucu olduğunu öne sürüyordu: Kaplar tersine çevrildiğinde, afyon bitkisinin tohum kafası gibi görünüyorlar. Ancak bu kaplarda afyon taşındığına dair güvenilir kanıtlar yoktu.

Şimdi ise araştırmacılar, bu kapların aslında afyon içerdiğine dair ilk kesin kanıtı sağlamak için bir dizi analitik teknik kullandılar.

Araştırmacılara göre, testicik mühürlenmişti ve bu da, içindeki malzemenin korunmasını sağlamıştı.

İlk analiz, testicik içindeki kalıntının çoğunlukla bitkisel yağdan oluştuğunu, fakat aynı zamanda afyon bitkisinden elde edilen bir grup organik bileşik olan afyon alkaloidlerinin varlığını gösterdi. Bu bileşikler, güçlü ağrı kesiciler morfin ve kodeinin yanı sıra, ağrı kesici etkilere sahip olmayan diğer bileşikleri içeriyor.

Ancak, afyon alkaloidlerini kesin olarak saptamak için, araştırmacıların yeni bir analitik teknik oluşturması gerekiyordu.

Araştırmanın eş yazarı Rachel Smith, “Belirlediğimiz uyuşturucu alkaloidler, zaman içinde bozulmaya en dirençli olanlardı. Bu bozulmaya dirençli uyuşturucu alkaloidleri morfin içermez.” diyor.

Araştırmacılar, testiciğin nasıl kullanıldığının hala kesin olmadığını vurguluyor. “Uyuşturucular, yağ bazlı bir karışım içinde diğerleri arasında herhangi bir madde olabilir mi ya da bu testicik, afyondan sonra yeniden yağ için kullanılmış olabilir mi? ya da herhangi bambaşka bir şey için?”

Bir önceki hipotez, testiciğin, merhem veya bir parfüm için kullanılan haşhaş tohumu yağını tutmak için kullanılmış olabileceği yönündeydi.

Rebecca Stacey, “Bunun sadece bir testicik olduğunu hatırlamak önemli, bu yüzden sonuç, testicik içeriği ve amacı hakkında pek çok soru ortaya çıkarıyor. Buradaki alkaloidlerin varlığı kesin ve bu kapların önemi konusundaki tartışmalara yeni bir bakış açısı kazandırıyor.” diyor.

Bugüne kadar insanlar tarafından kullanıldığı bilinen en eski Afyon bitkisi, MÖ 6. binyıla tarihleniyor (MÖ 6000 – MÖ 5001).

Live Science. 3 Ekim 2018.

Makale: Rachel K. Smith, Rebecca J. Stacey, Ed Bergströmac and Jane Thomas-Oates. 2018. Detection of opium alkaloids in a Cypriot base-ring juglet. Analyst.

www.arkeofili.com