Bundan 3,300 yıldan daha uzun bir süre önce, Mısır’da yeni kurulmuş bir şehirde özenle hazırlanmış postişleri ile gömülmüş bir kadın bulundu.

Armana antik şehrinde bulunan 3,300 yaşında 70 adet ek saçla özenle tasarlanmış bir saç modeline sahip kadın kafatası. Fotoğraf : Jolanda Bos ve Lonneke Beukenholdt.

Kadın mumyalanmamıştı ve bedeni bir hasıra sarılmış halde bulunmuştu. Arkeologlar bedeninin kalıntılarından kafasının farklı yerlerine eklenmiş yaklaşık 70 adet saç ile özenle tasarlanmış karmaşık bir saç modeline sahip olduğunu anladılar. Amarna Projesi’nde çalışmakta olan Arkeolog Jolanda Bos Mısır Arkeoloji Dergisi’nde yayınladığı son makalesinde bu konudan bahsetti.

Araştırmacılar, bulunan kadının adını, yaşını, mesleğini bilmiyorlar, fakat o da Amarna isimli antik şehrin yakınlarındaki bir mezarlığa gömülmüş olan diğer yüzlerce insanın birçoğu gibi el değmemiş bir saç şekline sahipti.

Şehir Akhenaten (MÖ 1353 – 1335 yılları arasında tahtta olan) tarafından Mısır’ın yeni başkenti olarak kurulmuştu. Akheaten Aten’i güneş diski şeklinde bir tanrı olarak kabul eden ve Mısır dinindeki üstünlüğünü kabul eden bir din devrimi yapmıştır. Akhenaten, Amarna’nın çöle inşa edilmesini ve diğer bazı Mısır tanrısı imajlarının yıkılmasını emretmişti. Akhenaten’in ölümünden sonra Amarna kısa süre içerisinde terkedilmişti ve günümüzde Amarna Trust tarafından desteklenen arkeologlar, insanların saç şekilleri de dahil olmak üzere antik şehri tüm yönleri ile araştırmakta.

Arkeolog Bos, “Araştırmamızın temel sorularından bir tanesi bu saç şeklinin yalnızca gömülürken yapılıp yapılmadığıdır. “Büyük ihtimalle saçlara öldükten sonra ve gömülmeden önce şekil verilmiş. Aynı zamanda, bu saç modellerinin ve postişlerin Amarna’da gündelik hayatta da kullanılıyor olması ihtimali de var.” dedi.

Arkeolog Bos’un incelediği diğer kafataslarında da benzer şekilde eklenmiş saçlar bulunmakta. Bir kafatasında gri ve koyu siyah renkte saçlar bulundu. Bu da birden çok insanın postişlere kendi saçları ile katkıda bulunmuş olduğuna işaret etmekte.

Saç keşifleri

Bos, Armana Mezarlığı kazılarında yeni bulunan ve seçilmiş 100 adet kafatasını analiz etti (28 tanesinde hala saç bulunuyordu). Bu analizlerin sonucunda antik şehirde yaşamış olan insanların çok çeşitli saç tiplerine sahip olduğu sonucuna vardı. Dergide yer alan makalesinde Bos, bu saç tiplerinin “Çok kıvırcık siyahtan kahverengi düz saça” kadar çeşitlediğini bunun da bir etnik çeşitlilik düzeyini yansıttığını ifade etti.

Bos, kahverengi saçlı kafatasların kulak çevresinde bukleler ve halkalar olduğunu ve bunun Amarna’da popüler olduğunu anladı. Bu şehirdeki insanların bunu neden beğenmiş olduğu bilinmiyor. Bos “Hala bir fikrimiz yok. Elbette bu hala aramakta olduğumuz cevaplardan bir tanesi” dedi.

Şehirde yaşayan insanların saç örgülerini de çok sevdiği anlaşılmakta. Bos, makalesinde “Saç modellerinde görülen bütün örgüler basitti ve üç tutamdan oluşuyordu, örgüler çoğunlukla 1 cm genişliğinde ve her bir tutamın sıkıca örülmüş halleri ortalama 0.5 cm genişliğindeydi” diye ifade etti.

“Amarna’da yaşayan insanlar kısa saç modelinden de hoşlanıyordu. “Örgüler çoğunlukla 20 cm’den uzun değildi ve yaklaşık olarak omuzlara inecek uzunluktaydı. En uzun saç yaklaşık 30 cm uzunluğundaydı ve çok katlı saç ekleri içeriyordu” diye ekledi.

Bos, tüm bu saç modelleri oluşturulurken yağ kullanıldığını düşünüyor, bu yağ öldükten sonra saçların tek parça halinde durmasını sağlamıştır. Bu yağın hangi hayvanlardan elde edilmiş olduğunu anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Her bir kafatasında bulunan bez parçası da kafaları örtmek için kullanılmış olabilir.

Beyazlar Kapatılıyor Muydu?

Burada bir kadının beyazlayan saçlarında turuncu-kırmızı renk görüldüğü bir örnek bulunmakta. Büyük ihtimalle kadının saçlarını kına ile boyadığı düşünülüyor.

Bos “Mikroskobik incelemelerde böyle görülmekte fakat hala bu saçta nasıl bir saç boyası kullanılmış olduğundan emin olamıyoruz. Şu anda bir tür boyanın kullanılıp kullanılmadığını analiz ediyoruz. Diğer Antik Mısır kazı alanlarında da boyanmış saçlara rastlanmıştı.”

Bos, bu kadının saçlarını diğer Antik Mısır kadınları ile aynı nedenden boyamış ve yalnızca beyazlayan saçlarını kapatmak istemiş olabileceğini ifade etti.