Blog
Arkeolojik bulgular gelecekte pandemi yaşanmaması için umut oldu
Avrupa’da 800 yıl önce yaşama veda etmiş Ragna, bizlere gelecekte yaşanabilecek hastalıklarla mücadele konusunda yardımcı olacak bilgiler veriyor.
2017’de uluslararası bir araştırma ekibi, Trondheim’ın ortaçağ tarihine odaklanan MedHeal adlı ortak bir proje üzerinde çalışmaya başladı.
Yapılan bir dizi arkeolojik kazıdan elde edilen iskeletler üzerinde bilim insanları, kilitli sırları keşfetmek için yeni teknolojiler kullanıyorlar.
NTNU Üniversitesi Müzesi’nde Tarihi Arkeoloji Profesörü Axel Christophersen, “O zamandan beri gerçekten iyi arkeolojik kaynaklara sahiptik, çünkü 1970’lerin başından beri bu kasabada çok sayıda profesyonel arkeolojik kazı yapıldı ve organik materyal ve iskeletlerin korunması için koşullar mükemmel” diyor.
Araştırmacılar, Trondheim’ın ortaçağ mezarlıklarından, tuvalet atıklarından ve diş plaklarından elde edilen verileri derinlemesine inceleyerek, hastalıkların ortaçağ popülasyonlarının davranış biçimini nasıl değiştirdiğini ve bu bilginin SARS-CoV-2 gibi pandemilerin nasıl meydana geldiğini anlamamıza nasıl yardımcı olabileceğini bulmaya çalışıyorlar.
Bir patojen sıçramasını ne sağlar?
MedHeal projesinde yer alan araştırmacılar arasında, Kopenhag Üniversitesi’nde evrimsel bir biyolog olan ve aynı zamanda NTNU Üniversite Müzesi’nde profesör olan Tom Gilbert yer alıyor. Gilbert, kendisi ve meslektaşlarının Trondheim’dan 800 yaşındaki kadın iskeletinin diş plağında keşfettiği Salmonella gibi antik ve modern patojenler hakkında antik DNA’nın bize neler söyleyebileceğiyle ilgileniyor. İskeletin resmi adı SK152, ancak İngiliz araştırmacılar ona Ragna adını verdi.
O zamanlar Avrupa’da olduğuna inanılmayan bir patojeni bulmak akademik açıdan ilginç olsa da Gilbert, bu bilgilerin şimdi ve gelecekte potansiyel tehlikeli patojenleri aramamıza yardımcı olmada da yararlı olduğunu söylüyor.
“Eski patojenleri alarak, bu iletimin ne zaman gerçekleştiğini, ne tür özelliklere ihtiyaç duyulduğunu ve daha sonra bugün izleme için faydalı bilgilere geri çevrilebileceğini inceleyebiliriz” dedi. “Yani ekstra bilgi ile ilgili – şeyler nereden geliyor, nasıl adapte oluyorlar? Patojenlerin atlaması ne kadar kolay?”
DNA kodu ile geçmişi bağlama
Son birkaç on yılda geliştirilen yeni teknolojiler, arkeologların ve evrimsel biyologların biyolojik kalıntıları inceleyebilme şeklini değiştirdi.
MedHeal projesi, Gilbert ve meslektaşlarının Trondheim iskeletlerindeki DNA’yı incelemesine izin verdi, böylece her bireyin nereden geldiği hakkında daha fazla bilgi edinebildiler.
Bir durumda, araştırmacılar tarih kitaplarında yazılanları DNA kodunda yazılı buldukları ile ilişkilendirebildiler.
Gilbert, “Ve aslında 1100’de Trondheim’da temelde modern bir İzlandalıya benzeyen birini buluyoruz ve aslında onun yüksek statülü bir İzlandalı olabileceğini düşünüyoruz” dedi.
1100’lerde İzlanda’da çok fazla çatışma vardı ve Gilbert, bu kişinin İzlanda’dan Trondheim’a, o dönemde şehirde bulunacak olan kraliyetlerle pazarlık yapmak için gelmiş olabileceğini söylüyor.
Araştırmacılar ayrıca, iskelette bulunan ve izotop adı verilen başka bir bileşen nedeniyle bu bireyin İzlanda’dan geldiğini doğrulayabilirler.
İzotoplar, küçük miktarlarda bulunan elementlerin çeşitleridir. Çoğu insan Karbon 14 tarihlendirmesini duymuştur. Karbon 14, organik malzemeyi tarihlendirmek için kullanılabilen bir karbon çeşididir. Ancak diğer kimyasal izotoplar, kısmen ne yediğiniz veya içtiğiniz suya dayanarak, yaşamınızın belirli dönemlerinde nerede yaşadığınızı biyologlara ve arkeologlara söyleyebilir.
Gilbert, bu durumda, iskeletin izotoplarının bileşiminin, iskelet sahibinin bir İzlandalı olduğunu güçlü bir şekilde desteklediğini söyledi.
Gilbert, “Bu özel İzlandalı, modern İzlanda genomlarıyla en yakından ilişkili bir genoma sahiptir” dedi. Ancak Gilbert, özellikle kişinin yüksek statülü olduğuna inanıldığını söyledi.
“Bunun dışında DNA’dan yüksek statü biti söyleyemezsin” dedi. “Zaman içinde her insanın aynı sayıda torunu olmaz. Yüksek statülü insanların genellikle çok daha fazla çocuğu olur. Ve aslında, çok sayıda döl veren eski bir örneğiniz varsa, aslında mevcut nüfusa daha da yakın görünüyorlar çünkü mevcut nüfusta onlardan daha fazla var.”
Dolayısıyla, bu İzlandalı’nın 1100’deki diğer İzlandalılardan çok daha modern bir İzlandalıya benzemesi, “bu tek kişiden çok daha fazla torun sahibi olmak” ile açıklanabilir, dedi Gilbert.
“Bugün diğer İzlandalılardan daha fazla insan ona benziyor ve bu bizi onun yüksek profilli bir insan olduğunu düşündürüyor, çünkü genellikle bütün çocuklara sahip olacak servete sahip olan adamlardı.”
Gilbert, bunun elbette biraz spekülatif olduğuna dikkat çekiyor, ancak “İzlanda’da iç çekişmelerin olduğu ve insanların Norveç Kralı’ndan destek almaya çalışmak için (Trondheim’a) seyahat ettiği tarihe uyuyor” dedi.
“Bütün bu parçalar bir araya geldiğinde, oldukça ilginç bir hikaye oluşturmaya başlayabilirsiniz. Her bir parça kendi başına spekülatiftir, ancak birlikte oldukça ilginç bir tablo çizerler.”
Phys-
-----------------------------
Kaynak : Ragna, gelecekte yaşanabilecek hastalıklarla mücadele de yardımcı olacak - Arkeonews
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >