Blog
Avcı Toplayıcı Toplumlarda Kadın ve Erkek Eşitti
Avcı Toplayıcı Toplumlarda Kadın ve Erkek Eşitti
Yeni bir araştırmaya göre modern avcı toplayıcı toplumlarda erkek ve kadınların, grubun nerede ve kiminle birlikte yaşayacağı kararlarında eşit payı var. Yeni bulgular, kadın erkek eşitliğinin yeni bir buluş olduğu fikrini yalanlıyor ve bu eşitliğin insanlık tarihinin büyük kısmında geçerli olduğunu ortaya koyuyor.
University College London’da araştırmayı yöneten antropolog Mark Dyble, “Avcı toplayıcıların erkek egemen ya da daha maço olduğuna dair hala yaygın bir kanı var. Biz ise cinsiyetler arası eşitsizliğin tarım başladığında ve insanlar kaynak biriktirebildiğinde ortaya çıktığını düşünüyoruz” diyor.
Son bulgulara göre cinsiyetler arası eşitlik, hayatta kalma savaşında bir avantaj sağladı ve insan toplumu ile evriminin biçimlenmesinde önemli rol oynadı. Dyble “Cinsiyet eşitliği, sosyal örgütlenmede meydana gelen ve insanları diğer hayvanlardan ayıran değişikliklerden önemli bir tanesi. Büyük beyin, dil ve eş bağı gibi değişiklikler yanında cinsiyet eşitliği daha önce fazla vurgulanmamıştı” diyor.
Avcı Toplayıcı Toplumda Yaşam Biçimi
Science dergisinde yayınlanan araştırma, avcı toplayıcıların yaşam biçimleriyle ilgili bir paradoksu incelemek için başlatıldı: Avcı toplayıcı toplumlarda insanlar aile bireyleriyle yaşamayı yeğliyor görünse de, aslında birbiriyle ilişkili olan insanların az bulunduğu gruplar içinde yaşıyorlar.
Araştırmacılar biri Kongo diğeri de Filipinler’de olan iki avcı toplayıcı toplumda yüzlerce görüşme yaparak, soy ağaçlarına dair bilgi topladı. Akrabalık ilişkileri, kamplar arasındaki hareketler ve ikamet düzenleri gibi konularda bilgi toplandı.
Sonuçta her iki grupta da, insanların ortalama 20 kişilik gruplarda yaşadığı, yaklaşık 10 günde bir yer değiştirdiği, ve av hayvanları, balık, toplanan meyve, sebze ve bal ile geçindiği görüldü.
Kararlarda Hem Kadın Hem Erkek Etkili
Araştırmacılar daha sonra yeni bir kampa yerleşim sürecinin simülasyonunu yapan bir bilgisayar modeli kullandı. Bu modelde insanları boş bir kampı kardeş, anne-baba ve çocuk gibi en yakın akrabalarıyla doldurmayı tercih edeceği varsayıldı.
Erkek egemen yerleşik ve çiftçi toplumlarda olduğu gibi, bu kampa yerleşme süreci etkileyen sadece tek bir cinsiyet olduğunda, yakın akrabalardan oluşan kalabalık merkezler ortaya çıktı. Fakat hem erkekler hem de kadınlar bu süreci etkilediğinde, birbiriyle ilişkili bireylerin ortalama sayısının çok daha düşük olduğu tahmin ediliyor. Kongo ve Filipinler’deki günümüz avcı toplayıcılarında da, düşük nüfuslu merkez modeliyle eşleşen bir yapı görülüyor.
Dyble: ”Kiminle birlikte yaşanacağına karar veren erkeklerse, herhangi bir toplumun özü yakın kanbağı olan sıkı bir erkek ağı oluyor. Eşler ise kenarda kalıyor. Eğer kadınlar ve erkekler birlikte karar veriyorsa, dört-beş erkek kardeşin birlikte yaşadığı gruplar ortaya çıkmıyor” diyor.
“Cinsiyet Eşitliği Evrimsel bir Avantaj”
Araştırmacılar bu cinsiyet eşitliğinin erken insan toplumları için evrimsel bir avantaj sağlamış olabileceğini düşünüyor. Cinsiyet eşitliği, daha geniş sosyal ağların ve bağlantılı olmayan bireyler arasında işbirliğinin ortaya çıkmasına yardımcı olacaktır.
Dyble “Bu düzen, çok daha geniş bir sosyal ağ sağlayarak eş seçeneğini de arttırıyor. Böylece aile içinde evlenme daha az sorun olur. Ayrıca daha fazla insanla temas içine gelerek yenilikler de paylaşılır. İnsanlar bunu mükemmel şekilde yapıyor” diyor.
Araştırma cinsiyetler arasındaki denksizliğin tarıma geçilmesiyle ve insanların ilk defa kaynakları biriktirebilmesiyle başladığını öne sürüyor. “Erkekler birkaç eş almaya başlıyor, ve kadınlardan daha çok çocukları oluyor. Erkekler için kaynak biriktirmek ve erkek akrabalarıyla ittifak kurmak daha avantajlı hale geliyor” diyor Dyble.
Dyble eşitçiliğin, atalarımızı primat kuzenlerimizden ayıran en önemli faktörlerden olabileceğini belirtiyor. “Şempanzeler belirgin hiyerarşileri olan, oldukça kavgacı erkek-egemen topluluklar içinde yaşar. Bunun sonucu olarak da bir şempanze yaşamı boyunca, teknolojilerin sürdürülmesine yardımcı olabilecek sayıda yetişkin birey görmez”
University College London’dan makalenin yazarı Andrea Migliano “Cinsiyet eşitliği, akraba bağı olmayan bireylerle işbirliği kurmak gibi insanlara özgü özelliklerin, evrimsel geçmişimizde ortaya çıktığı bir senaryo sunuyor” diyor.
Filipinler’deki Avcı Toplayıcılar
Bulgular ayrıca günümüz avcı toplayıcılar hakkında yapılan gözlemlerle de örtüşüyor. Filipinler popülasyonunda, kadınlar avcılık ve bal toplamak gibi görevleri yerine getiriyor. Yine bir iş bölümü olsa da, genel olarak erkekler ve kadınlar kampa benzer miktarda kalori getirmiş oluyor. Hem Filipinler hem de Kongo gruplarında tek eşlilik kuralı var ve erkekler çocuk bakımında etkin rol oynuyor.
Guardian
Kaynak: http://arkeofili.com/?p=4288
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >