Roma dodecahedronlarının ne için olduğunu kimse bilmiyor. Arkeologlar muhtemelen dini veya büyülü bir anlama sahip olduklarını düşünüyorlar. C: Flanders Heritage Agency

Son 200 yılda Kuzey Avrupa’da yüzden fazla şaşırtıcı obje – her bir yüzünde büyük delikler ve her köşesinde çivi bulunan, yaklaşık beyzbol topu büyüklüğünde içi boş, 12 kenarlı geometrik dökme metal – keşfedildi. Ancak kimse bunların neden ve nasıl kullanıldığını bilmiyor.

Belçika’nın Tongeren kentindeki Gallo-Roman Müzesi’nde küratör olan Guido Creemers, “Bununla ilgili birkaç hipotez var – bir tür takvim, arazi ölçümü için bir araç, bir asa, vb. – ama hiçbiri tatmin edici değil. Büyücülük, falcılık ve benzeri gibi resmi olmayan faaliyetlerle ilgisi olduğunu düşünüyoruz.” diyor.

Yeni keşfedilen obje, oldukça eksik ve tek bir köşeden oluşuyor. Ancak orijinal olarak çapı 5 santimetreden biraz fazla olan bir dodecahedronun hatasız bir parçası olduğu anlaşılıyor.

Objeyi müzeye teslim eden kişi Patrick Schuermans, parçayı aylar önce Belçika’nın kuzeyindeki Flanders bölgesindeki küçük Kortessem kasabası yakınlarındaki sürülmüş bir tarlada bulmuştu.

Creemers, Gallo-Roma Müzesi’nin 1939’da Tongeren’in Roma şehir surlarının hemen dışında bulunan eksiksiz bir antik bronz dodecahedron’u zaten sergilediğini ve yeni parçanın ise Şubat ayında onun yanında sergileneceğini söylüyor.

 

Flanders’daki Kortessem kasabası yakınlarındaki bir tarlada bulunan parça, açıkça bir Roma dodekahedronuna ait. C: Flanders Heritage Agency

Gizemli dodecahedronlar

Modern zamanlarda keşfedilen ilk Roma dodecahedron’u 18. yüzyılda İngiltere’de bulundu ve o zamandan beri Büyük Britanya, Hollanda, Belçika, Fransa, Almanya, Avusturya ve İsviçre’de yaklaşık 120 tane bulundu.

Metalin kendisini tarihlendirmek mümkün değil, ancak toprak katmanlarına gömülmüş bazı dodecahedronlar MS 1. ve 5. yüzyıllar arasına tarihlendi.

Gizem burada bitmiyor; arkeologlar geometrik eserin işlevini açıklayamıyor ve on iki yüzlü bu objelere dair hiçbir yazılı kayıt bulunamadı.

Creemers, Roma döneminde popüler olan ancak daha sonraki Roma İmparatorluğu’nun dini olan Hristiyanlık döneminde yasaklanan kehanet gibi büyülü amaçlar için gizlice kullanılmalarının mümkün olduğunu söylüyor. “Bu faaliyetlere izin verilmedi ve cezalar ağırdı. Muhtemelen bu yüzden herhangi bir yazılı kaynak bulamıyoruz.”

 

 

Arkeologlar şimdi dodecahedron parçasının bulunduğu yeri araştırıyorlar. C: Flanders Heritage Agency

Yıllar boyunca gizemli eserler için çeşitli açıklamalar önerildi. Başlangıçta “topuz kafaları” olarak tanımlandılar ve bir silahın parçası oldukları düşünülüyordu. Diğer fikirler, bunların tahıl ekmek için doğru zamanı belirleme araçları olduğunu; zar ya da oyun oynamak için nesneler olduklarını; ve muhtemelen balistalar gibi Roma topçuları için doğru menzili bulmak için mesafeyi ölçmek için araçlar olduklarını ileri sürdü.

Yakın tarihli bir öneri, dodecahedronların Roma eldivenleri için örgü modelleri olduğu yönündeydi.

Ancak çoğu arkeolog, objelerin muhtemelen büyülü ritüellerde kullanıldığını düşünüyor. Ölçü aletlerinden beklenebileceği gibi, onikiyüzlülerin nasıl kullanıldıklarına dair herhangi bir işaret yok ve hepsinin 4 ila 11 santimetre arasında değişen farklı ağırlıkları ve boyutları var.

Roma dodecahedronları ayrıca yalnızca Roma İmparatorluğu’nun kuzeybatı bölgelerinde bulunuyor ve bunların çoğu, mezarlık alanlarında ortaya çıkarıldı.

Pécs Üniversitesi’nden bir tarihçi olan Tibor Grüll’e göre, bu ipuçları, onları kullanmanın kült veya büyülü uygulamasının “Gallo-Roma” bölgeleriyle – daha sonraki Roma İmparatorluğu’nun Galyalılar veya Keltlerden etkilenen bölümleri – sınırlı olduğunu gösteriyor.

 

1939’da Belçika’nın Tongeren kasabasının antik Roma surlarının yakınında bulunan eksiksiz bir dodecahedron. C: Gallo-Romeins Museum Tongeren

Arkeolojik bağlamları bilinmiyor

Creemers, Kortessem yakınlarında bulunan dodecahedron parçasının bu gizemli metal nesnelere daha fazla ışık tutabileceğini söylüyor. Diğer birçok Roma dodecahedronları ilk önce özel veya müze koleksiyonlarında oldukları gibi tanındı, bu nedenle arkeolojik bağlamlarının bilinmiyordu.

Ancak Kortessem parçasının yeri iyi belgelenmişti. Daha sonraki arkeolojik araştırmalar, bölgede bir Roma villası olabileceğini gösteren duvar resimleri ortaya çıkardı.

Flanders Miras Ajansı tarafından yapılan açıklamada, parçanın kırık yüzeylerinin, dodecahedron’un muhtemelen son bir ritüel sırasında kasıtlı olarak kırıldığını gösterdiğini söylüyor.

Parçanın bulunduğu konum şimdi daha fazla buluntu için incelenecek.

Live Science. 26 Ocak 2023.

 

 

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >