Blog
Bilinmeyen Bir Popülasyon, Genlerimizin Yüzde 20’sini Sağlamış
Modern insanlara ait tüm atalar, yaklaşık 1,5 milyon yıl önce gizemli bir popülasyondan ayrıldı ve yaklaşık 300.000 yıl önce bu grupla tekrar birleşti.
www.arkeofili.com
Yeni bir genetik model, atalarımızın evrimsel tarihimiz boyunca ayrılıp yeniden birleşen iki ayrı popülasyondan geldiğini öne sürüyor.
Yeni bir araştırma, insan atalarının 300.000 yıl önce bilinmeyen bir popülasyonla nasıl karıştığını anlatıyor.
Modern insanlara ait tüm atalar, yaklaşık 1,5 milyon yıl önce gizemli bir popülasyondan ayrıldı ve yaklaşık 300.000 yıl önce bu grupla tekrar birleşti. Yeni genetik modele göre, bu bilinmeyen popülasyon genlerimizin yüzde 20’sini sağladı ve insan beyninin işlevinin gelişmesinde rol oynamış olabilir.
Cambridge Üniversitesi’nden genetikçi ve çalışmanın ortak yazarı Aylwyn Scally, “Bugün elimizdeki DNA’ya bakarak yüz binlerce hatta milyonlarca yıl öncesine dair olayları yeniden inşa edebilmemiz şaşırtıcı. Bu da bize tarihimizin sandığımızdan çok daha zengin ve karmaşık olduğunu gösteriyor” diyor.
Yeni Bir Genetik Model: “cobraa”
Nature Genetics dergisinde yayımlanan çalışmada araştırmacılar, modern insanın (Homo sapiens) evrimini izlemelerini sağlayan “cobraa” adlı yeni bir genom veri modelleme yöntemi sundular.
Bu ayrılığın hemen ardından, “Popülasyon A” büyük bir dar boğazdan geçerek (nüfusun hızla azalması) genetik çeşitliliğin büyük kısmını kaybetti. Zamanla bu popülasyon büyüdü ve Neandertaller ile Denisovalılar bu gruptan ayrıldı.
Ancak yaklaşık 300.000 yıl önce Popülasyon A, Popülasyon B ile tekrar karıştı. Genetik analiz, bugün yaşayan tüm insanların genomunun yüzde 80’inin Popülasyon A’dan, yüzde 20’sinin ise Popülasyon B’den geldiğini gösteriyor.
Cambridge Üniversitesi’nden genetik yüksek lisans öğrencisi ve çalışmanın ortak yazarı Trevor Cousins’e göre, Popülasyon B’den gelen bazı genler —özellikle beyin işlevi ve sinirsel işlemeyle ilgili olanlar— insan evriminde hayati bir rol oynamış olabilir. Cousins, bu genetik materyalin genel olarak bireylerin çocuk sahibi olma yetisini azalttığını söylese de, “Genom karmaşık bir yer ve genler dışında kalan bölgeler bile önemli işlevler görebilir” diyor.
Kim Bu Bilinmeyen Popülasyonlar?
Model, yaklaşık 300.000 yıl önce insanlara yol açacak olan Popülasyon A’nın “derin bir yapıya” sahip olduğunu öne sürüyor. Cousins, bunun, genetik olarak farklı iki ya da daha fazla popülasyonun karışımından oluştuğu anlamına geldiğini belirtiyor.
Ancak bu popülasyonların kim olduğu hala bilinmiyor. Araştırmacılar, “A ve B soyları için potansiyel aday olan çeşitli Homo erectus ve Homo heidelbergensis popülasyonlarının, bu dönemde hem Afrika’da hem de başka yerlerde var olduğunu” belirtiyorlar.
Buna rağmen, Cousins, “Genetik model, hangi fosillerin A veya B Popülasyonuna ait olduğunu gösteremez. Bu konuda yalnızca spekülasyon yapabiliriz” diyor.
Wisconsin-Madison Üniversitesi’nden biyolojik antropolog John Hawks ise, çalışmaya dahil olmasa da sonuçları değerlendirdi. “Araştırmacılar bazen ‘hayalet popülasyonlar’dan bahseder, yani bir noktada ayrılıp sonrasında çiftleşerek gen aktarımı yapan gruplar” diyor Hawks. “Bu çalışmada ilginç olan, modeldeki desenin, bugün yaşayan herkesin paylaştığı derin bir Afrika yapısı olması. Yani belirli bir gruba katkıda bulunan küçük hayalet gruplar değil, tüm modern insanlar için Afrika kaynaklı büyük bir hayalet grubun birleşimi söz konusu.”
Ancak Hawks’a göre bu modelin dezavantajlarından biri, 1000 Genom Projesi’ne dayanıyor olması. Bu proje, Afrikalı popülasyonları az temsil ediyor. “Bu nedenle bunu, antik insanların tam olarak ne yaptığına dair bir rehber değil de, daha çok bir ilke kanıtı olarak görüyorum” diyor.
Evrimin Katmanlı Yapısı
Modern insanın kökeni paleoantropolojide uzun süredir tartışılan bir konu ve son 20 yılda DNA ile genom analizlerindeki gelişmeler hem yeni içgörüler sağladı hem de yeni sorular doğurdu.
Cousins, “Şimdi giderek daha net bir şekilde anlıyoruz ki, türlerin net, ayrı çizgilerle evrimleştiği fikri fazla basit” diyor. “Çiftleşme ve gen alışverişi, hayvanlar aleminde yeni türlerin ortaya çıkmasında defalarca önemli rol oynamış gibi görünüyor.”
Bu çalışma, modern insanın evriminin daha önce düşünüldüğünden çok daha karmaşık bir yapıya sahip olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor.
Live Science. 18 Mart 2025.
Makale: Cousins, T., Scally, A. & Durbin, R. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >