Arkeolojide çocukların araştırılması, çocukların binlerce yıl önce yetenekli ve bazen de yorucu çalışmalarının ayrıntılarını gözler önüne seriyor.

Çocukların görevleri arasında tuz madenciliği ve tuğlaları şekillendirmekti. Bazı çocuklar ise henüz altı yaşındayken kilden kaplar yapmayı öğreniyordu. Araştırmacılar bu bulgularını, İspanya’nın Barselona şehrinde bulunan Avrupa Arkeologlar Birliği (EAA) toplantısında sundu.

Çocuk emeğinin ayrıntılarını gösteren eserler ve iskelet kalıntıları hala nispeten seyrek. Ancak Akdeniz Tarih Öncesi Laboratuvarı’ndan Arkeolog Mélie Le Roy, bilim insanlarının bu konuya gitgide daha fazla ilgi gösterdiğini söylüyor.

“Önümüzdeki yıllarda, çocukların erken yaşta ekonomik topluma katılımda bulunduklarına dair daha fazla kanıt bulacağız.”

Kemikleri incelemek

Araştırmacılar yakın zamana kadar arkeolojik kayıtlarda çocuklara çok az ilgi gösterdi. Fakat 1990’larda, daha fazla arkeolog, geçmişte kadınların rolünü incelemeye başladı. Bu da bazı bilim insanlarının çocuklar da dahil olmak üzere diğer gözden kaçan grupları incelemeye başlamasına neden oldu.

Son çalışmalar, bazı tarihöncesi gençlerin madencilik de dahil olmak üzere sert koşullarda emek harcadığını gösteriyor.

Avusturya’nın Hallstatt köyünde antik tuz madenlerinde kazı yapan araştırmacılar, çok küçük maden kazmalarıyla birlikte MÖ 1300-1000 yıllarına tarihlenen küçük boyutlarda bir deri kap buldular. Bu bulgular, çocukların bu madenlerde, bilim insanlarının düşündüğünden en az iki yüzyıl önce çalıştığını gösteriyor.

Bunu teyit etmek için Reschreiter ve meslektaşları, madenin Bronz Çağ bölümünde bulunan insan dışkılarını, küçük çocuklarda bulunmayan seks hormonları için test etmeyi planlıyor.

Fakat tarih öncesinde çocukların emeği her zaman çok ağır değildi. Le Roy, Fransa’daki tarihöncesi mezarlarda bulunan bir iskelet kalıntısını analiz ettiğinde, silindirik oluklu üç bebek dişi buldu. Bu tür aşınmalar, insanlar sürekli olarak kuvvetli gerdirme ve hayvan tendonunun veya bitki materyalinin yumuşatılması için dişlerini kullandığında oluşuyordu. Malzemeler muhtemelen dikiş yapmak veya sepet yapmak için kullanılmıştı.

(Peru’da Kalpleri Çıkarılarak Kurban Edilen 140 Çocuk Bulundu)

İncelenen dişler, bir ile dokuz yaşları arasında iki çocuğa aitti. Dişlerin MÖ 3.500 ila 2.100 yılları arasına tarihlenmesi, bunları, nitelikli işçi olarak çocukların çalıştığına dair en eski kanıtlar arasına sokuyor. Le Roy, aynı zaman diliminde Fransa’da 30’dan fazla mezar bölgesindeki insan kalıntılarını incelemeye başlamak üzere ve işçi olarak çalışan küçük çocuklara yönelik daha fazla kanıt bulmayı bekliyor.

İz bırakanlar

Diğer araştırmacılar ise, işçi çocuklar hakkında daha fazla bilgi edinmek için iskelet yerine eserler üzerine araştırma yürütüyor. Toronto Üniversitesi’nden arkeolog Steven Dorland, günümüzde Kanada’nın güneyinde bulunan tarih öncesi bir köyden seramik parçaları incelediğinde, on beşinci yüzyıla ait minik tırnak izleri saptadı. Çentiklerin büyüklüğü, altı veya daha küçük yaştaki çocukların kil kaplar yaptığını gösterdi.

Bazı modern topluluklarda, sadece belirli bir kaliteye sahip kaplar fırına sokularak pişirilir. Ancak Dorland arkeolojik alanında, gençlerin biçimsiz kapları da pişirilmişti. Bu da toplumlardaki çocukların belli bir toplumsal değere sahip olduğunu gösteriyordu.

Yazılı kayıtların ortaya çıkmasından sonra (ki bu işgücünde çocukların varlığını belgeleyebilir) arkeolojik bulgular çocukların rollerinin güçlü bir şekilde aydınlatılmasını sağlayabilir. Litvanyalı bir kalede bulunan ve 13. ve 17. yüzyıllar arasına tarihlenen tuğlalar ve çatı kiremitleri, hala genç yaratıcılarının parmak izlerini taşıyor.

Arkeolog Povilas Blaževičius, “İzlerin çıkıntılarının analizi, 8 ile 13 yaşları arasındaki çocukların, yapı malzemelerinin %10’undan fazlasını oluşturduğunu gösteriyor.” diyor.

Litvanya, işgücünde çocuklarla ilgili yazılı kaynaklardan yoksun. Bu da, fiziksel izleri yüzyıllar önceki emeklerinin tek kanıtı olarak bırakıyor.

Blaževičius, “Bir tencerenin içinde bir çocuğun parmak izlerini tespit ettiğimizde, bunu kesinlikle bir çocuğun yaptığını anlıyoruz. Bir arkeolog olarak benim için, geçmiş toplumlarda çocukları bulmak için başka bir yol.” diyor.

Nature. Traci Watson. 18 Eylül 2018.-www.arkeofili.com