Aslında bir neolitik kazıda bulabileceğiniz 10 şeyden tabi ki de çok daha fazlası vardır ancak biz sadece en yaygın 10 tanesini ele aldık ve yaşattığı duygular ile bu 10 buluntuyu sizlere sunuyoruz.

1- Figürin

Prehistorik kazılarda elinizi attığınız her yerden gelmez. Olasılıkla tüm halinde de bulamayacaksınız ancak bulduğunuzda içinizi tatlı bir heyecan ve önlenemez bir gurur kaplayacaktır. İlk bulunduğunda kendini Tutankamon’un mezarını açan ilk kişi gibi hissettiren bu nesne, kazılarda ancak ve ancak şanslı malaların ucunda gözükür diye rivayet edilir.

2- İskelet

Kimi kazılarda karşımıza Migros reyonu kadar istifli halde toplu, kimilerinde ise her günün sürprizi olarak çıkar. Bulan kişi için, görüldüğü ilk andan başlayan bir yakın arkadaşlık ilişkisi gelişir. Aynı zamanda çetin ceviz bir arkadaştır, tabiri caizse illet ettirir ama onu çok seveceksiniz.

3- Seramik Parçası

Çanak çömlekli dönem tabakaların en büyük temsilcisidir. Kimi kazılarda bir günde ağırlığınıza eşit seramik bulabilirsiniz. Öyle övgü kaynağı değildir ama bir kazı için pek çok şeyin açıklayıcısıdır.

4- Taş Alet

Ok ucu, mızrak ucu, mikrolit, bıçak, yan kesici, balta vb. taş aletler binbir surette karşımıza çıkar. Taze arkeologlar için bu buluntuyla ilk yapılması gereken keskinliğini kendi üstünde test etmektir. Ayrıca tanımlamak bayağı bir uzmanlık gerektirir öyle hemen “aaaa bıçak buldum” dememek lazım.

5- Mühür

Anlatması güç bir nesnedir. Özel buluntu tanımına cuk oturur. Üzerinde öyle güzel şekiller olabilir ki gözünüzü alamazsınız. Siz uzun uzun dalmış, zaman yolculuğuna çıkar iken yanınızda bir adet açma başı belirir. Asıl inceleme onun tarafından yapılır. Siz plastik poşete koşarsınız, fişi yazar ve onunla olan ilişkinizi tamamlarsınız. Mühür konusunda dikkatli olunması gereken asıl şey ise onunla kolye yapamayacak oluşunuzdur. Üzülmeyin satan yerler biliyorum özel mesajlarınıza açığım.

6- Taban

Taban kaçar yerinde durmaz. Tabanı yakalamak terimi de buradan gelir zaten. Siz bir güzel tarihi derinlerde ararken bir bakmışınız ki tabanı yemişsiniz. Sorun yok, suç sizde değil; tabanları kazılarda ayırt etmesi oldukça zordur. Hatta Arkeolojide yiye yiye öğrenilen nadir konulardan biridir. Ama yine de dikkatli olmakta yarar var. İlk Arkeolojik azar yanı başınızda duruyor olabilir.

7- Delik

Delikler pek çok şeye işaret olabilir. Mesela çatı konstrüksiyonunu oluşturan direklerden birine ait olabilir ya da başka amaçlarla açılmış olabilir. Ama belkide sevimli mi sevimli bir hayvan tarafından açılmıştır. Hayvanlara kızmak yok sonuçta bizden önceki insanlar için yerleşim alanı seçilmiş olan yer, bugün onlar tarafından kullanılmaktadır. Bir nevi tarihsel devamlılıktır.

8- Fırın / Ocak

Fırın veya Ocak bulduğunuzda biraz daha dikkatli olmalısınız. İkisini ayırt etmek için ufak bir ipucu da verelim; fırınlar kubbelere sahiptir ve kubbeleri yıkılmış olsa da bir yerlerinde kubbe kalıntıları kalmış olabilir, onları aramalısınız. Varsa fırın ama yok ise ocak olmak zorunda da değil. Bir de son olarak tabana dikkat.

9- Süs Eşyaları 

Olasılıkla süs olsun diye yapılmış nesnelerdir. Her zaman çıkmazlar. Boncuklar kartal gözlü epitetine sahip olmak isteyen arkeologlar için ilk hedeftir. Tıpkı taş aletler gibi istemsiz bir deneyselliğe sahiplerdir. Mesela bilezik bulunduğunda kazıdaki en ince bilekli kişininde arayışı başlamış olur.

10- Hayvan Kemiği

Parça parça her bir yerden gelirler ancak oldukça öğreticilerdir. Hiç aklınızda yokken birden bire antropolojinin içinde bulursunuz kendinizi. Teker teker hangi kemiğin neye veya nereye ait olduğunu öğrenmeye başlarsınız. Sonuç olarak size öğrenecek daha çok şey olduğunu gösteren önemli buluntulardandır. (Kaynak : Arkeofili)