Banyoles fosili.

Yüzyılı aşkın bir süredir, İspanya’da şimdiye kadar keşfedilen en eski insan fosillerinden biri, uzun süredir bir Neandertal olarak kabul ediliyor.

Ancak uluslararası bir araştırma ekibinin yeni analizi, bu asırlık yorumu çürütüyor ve bu fosilin bir Neandertal olmadığını gösteriyor. Bunun yerine bu fosil, aslında Avrupa’da şimdiye kadar belgelenen Homo sapiens’in en eski varlığını temsil ediyor olabilir.

1887’de İspanya’nın Banyoles kasabasında taş ocağı faaliyetleri sırasında bir fosil çene kemiği keşfedildi ve geçtiğimiz yüzyılda farklı araştırmacılar tarafından incelendi. Banyoles fosili muhtemelen yaklaşık 45.000 ila 65.000 yıl öncesine, Avrupa’nın Neandertaller tarafından iskan edildiği bir zamana ait ve çoğu araştırmacı onu genellikle bu türle ilişkilendirdi.

Binghamton Üniversitesi’nden Brian Keeling, “Çene geçen yüzyıl boyunca incelendi ve yaşı, konumu ve Homo sapiens’in tanısal özelliklerinden biri olan çene ucu eksikliği nedeniyle uzun süre Neandertal olarak kabul edildi.” diyor.

Yeni çalışma, orijinal fosilin Bilgisayarlı Tomografi taraması da dahil olmak üzere sanal tekniklere dayanıyordu. Bu, fosilin eksik kısımlarını sanal olarak yeniden oluşturmak ve ardından bilgisayarda analiz edilecek bir üç boyutlu model oluşturmak için kullanıldı.

Araştırmacılar, kendi türümüz Homo sapiens ve en yakın evrimsel kuzenlerimiz olan Neandertaller arasındaki Banyoles’in çene kemiği üzerindeki belirgin özelliklerinin ifadelerini incelediler.

Banyoles çene kemiğinin (ortada), H. sapiens (solda) ve bir Neandertal (sağda) ile karşılaştırılması. C: Brian Keeling

Daha sonra, kemiğin şeklinin geometrik özelliklerini analiz eden “üç boyutlu geometrik morfometri” olarak bilinen bir metodoloji uyguladılar. Bu, Banyoles fosilinin genel şeklini doğrudan Neandertaller ve Homo sapiens ile karşılaştırmayı mümkün kıldı.

Keeling, “Sonuçlarımız oldukça şaşırtıcı bir şey ortaya çıkardı: Banyoles fosili, belirgin Neandertal özelliklerini paylaşmıyordu ve genel şekliyle Neandertallerle örtüşmedi.” diyor.

Banyoles, hem bireysel özelliklerinin ifadesi hem de genel şekli açısından Homo sapiens’e daha iyi uyuyor gibi görünse de, bu özelliklerin çoğu aynı zamanda daha önceki insan türleriyle de paylaşılıyor ve bu da fosili doğrudan Homo sapiens’e atfetmeyi karmaşık hale getiriyor. Ayrıca Banyoles, Homo sapiens’in çenelerinin en karakteristik özelliklerinden biri olan çene ucundan da yoksun.

Binghamton Üniversitesi’nde antropoloji profesörü olan Rolf Quam, “Banyoles fosilinin Neandertal olmadığını gösteren sonuçlarla karşılaştık, ancak çene ucunun olmaması onu Homo sapiens’e atfetmek konusunda iki kez düşünmemize neden oldu. Çene ucunun varlığı uzun zamandır kendi türümüzün ayırt edici özelliği olarak görülüyor.” diyor.

Bu göz önüne alındığında, Banyoles fosilinin hangi türü temsil ettiği konusunda bilimsel bir fikir birliğine varmak zorlu bir iş. Araştırmacılar ayrıca Banyoles fosilini Romanya’daki Peştera cu Oase adlı bir siteden erken Homo sapiens çene kemiği ile karşılaştırdılar.

Geç Pleistosen Neandertal (turuncu üçgenler) ve Homo sapiens (beyaz kareler) bölgeleriyle birlikte Banyoles çene kemiğinin (sarı yıldız) bulunduğu konumu gösteren İber Yarımadası haritası. C: Brian Keeling

Banyoles fosilinin aksine bu çene kemiği, bazı Neandertal özellikleriyle birlikte tam bir çene ucuna sahip ve DNA analizi, bu bireyin dört ila altı nesil önce bir Neandertal atası olduğunu ortaya çıkardı. Banyoles çene kemiği Neandertallerle hiçbir belirgin özelliği paylaşmadığından, araştırmacılar anatomisini açıklamak için Neandertaller ve Homo sapiensler arasında bir karışım olasılığını elediler.

Araştırmacılar, Banyoles fosilinden 100.000 yıldan fazla önceye dayanan Afrika’daki en eski Homo sapiens fosillerinden bazılarının, yaşayan popülasyonlara göre daha az belirgin çene ucuna sahip olduğuna dikkat çekiyor.

Böylece, bilim insanları Banyoles fosilinin neyi temsil edebileceğine dair iki olasılık geliştirdiler: Neandertallerle bir arada yaşamış, önceden bilinmeyen bir Homo sapiens popülasyonunun bir üyesi; veya bu Homo sapiens grubunun bir üyesi ile, tanımlanamayan Neandertal dışındaki bir insan türü arasındaki bir melez.

Bununla birlikte, Banyoles fosilinin zamanına ait Avrupa’dan elde edilen fosiller Neandertallere ait, bu da bu ikinci hipotezi daha az olası hale getiriyor.

Keeling, “Banyoles fosili gerçekten türümüzün bir üyesiyse, bu tarih öncesi insan, Avrupa’da şimdiye kadar belgelenen en eski Homo sapiens’i temsil ediyor.” diyor.

Bu çene kemiği hangi türe ait olursa olsun, Neandertallerin Avrupa’nın tek sakinleri olduğuna inanılan bir dönemde, net bir şekilde Neandertal fosili değil.

Araştırmacılar, Bilgisayarlı Tomografi taramasını ve Banyoles’in üç boyutlu modelini diğer araştırmacıların ücretsiz erişimine sunmayı ve gelecekteki karşılaştırmalı araştırmalara dahil etmeyi, fosil örneklerine açık erişimi ve bilimsel çalışmaların tekrarlanabilirliğini teşvik etmeyi planlıyor.

Binghamton University. 6 Aralık 2022.

Makale: Brian A. Keeling et al. (2022).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >