Blog
Çömleklerin Keşfi, Aborjin Tarihini Yeniden Yazıyor
Yüzeyin bir metreden daha az altında ekip, 2.000 ila 3.000 yıllık düzinelerce çanak çömlek parçası buldu.
Buket Çağlayan - www.arkeofili.com
Avustralya’da şimdiye kadar bulunan en eski çömlekler, Aborjinlerin Avrupalılar gelmeden önce çömlek üretmeyi bilmediği fikrine meydan okuyor.
Jiigurru/Kertenkele Adası’nda çalışan bir lazer tarayıcı. C: Ian McNiven
Avustralya’da Queensland kıyısı açıklarındaki Jiigurru/Lizard Adası’nda bulunan en eski çömleklerin keşfi, Avustralyalı Aborjin topluluklarının Avrupalılar gelmeden önce çanak çömlek üretiminden habersiz olduğu fikrine meydan okuyor.
James Cook Üniversitesi’nden Profesör Sean Ulm, söz konusu çömleklerin, Jiigurru’nun önemli bir kültürel öneme sahip olduğu Dingaal ve Ngurrumungu Aborjin topluluklarıyla ortaklaşa CABAH tarafından yürütülen Jiigurru’da yapılan bir arkeolojik kazıda keşfedildiğini söyledi.
Profesör Sean Ulm, “Arkeologlar, adadaki insanlar tarafından toplanıp yenen 6.000 yıldan daha eski kabuklu deniz ürünleri ve balık kalıntıları gibi yerleşim kanıtlarını keşfetmek için iki yıllık bir süre boyunca Jiigurru’da 2,4 metre derinliğinde bir çöplük kazdılar. Yüzeyin bir metreden daha az altında ekip, 2.000 ila 3.000 yıllık düzinelerce çanak çömlek parçası buldu. Bunlar, Avustralya’da şimdiye kadar keşfedilen en eski çömlekler” diyor.
Quaternary Science Reviews dergisinde yayımlanan bir makalede, geleneksel arazi sahipleri ve araştırmacılar çömlek buluntuları hakkında bilgi veriyorlar.
Profesör Ulm, keşfin Avustralya Aborjin topluluklarının Avrupalılar yerleşmeden önce çanak çömlek üretiminden habersiz oldukları yönündeki önceki görüşlere meydan okuduğunu, bunun yerine İngilizlerin gelişinden çok önce uzun mesafeli kültürel alışverişler ve teknolojik yeniliklerin zengin bir tarihini öne sürdüğünü söylüyor.
Profesör Ulm, “Çömleklerin jeolojik analizi, bunların Jiigurru’dan elde edilen kil ve harçlar kullanılarak yerel olarak üretildiğini gösteriyor. Çömleklerin yaşı, Papua Yeni Gine’nin güneyindeki Lapita halkının çanak çömlek ürettiğinin bilindiği dönemle örtüşüyor.” diyor.
Dingaal klanı üyesi ve Walmbaar Aborijin Şirketi Başkanı Kenneth McLean, “Arkeologlar ve geleneksel sahiplerle işbirliği içinde çalışmak ve ülke üzerinde çalışmak benim halkım için daha önce hiç yapılmamış bir şey; burada birlikte ülke üzerinde çalışıyoruz, birbirimizin ülke hakkındaki hikayesini paylaşıyoruz ve bu hikayeyi sadece kendi halkımızdan, Yaşlı İnsanlardan paylaşmakla kalmıyoruz. Arkeoloji açısından da bilimsel olarak bunun iyi bir sonuç olduğunu görebiliyoruz. Birlikte ülkeye sahip çıkabiliriz.” diyor.
Ngurrumungu yaşlılarından Brian Cobus, “Edindiğimiz her bilgi, ülkenin hikayesini anlatmamıza yardımcı oluyor. Bunun gibi araştırma projeleri hepimize ülkeyi daha iyi anlamamıza ve ülkeye nasıl sahip çıkmamız gerektiğini anlamamıza yardımcı oluyor.” diyor.
Profesör Ulm, keşfin Kuzey Queensland’deki Aborjin topluluklarının Yeni Gine’nin çömlekçilik yapan topluluklarıyla bağlantıları olduğunu ortaya çıkardığını söylüyor.
“Keşif bize bu bölgedeki İlk Milletler topluluklarının gelişmiş denizcilik yetenekleri hakkında fikir veriyor ve bu nesneler binlerce yıl önce Jiigurru’da meydana gelen kültürel alışverişi anlamak için çok önemli.”
“Çağdaş geleneksel sahiplerin atalarının çok yaygın bir ticaret sistemiyle meşgul olduklarını düşünüyoruz. Böylece teknoloji, mal ve fikirlerin ticaretini yaptılar, çömlek yapmayı biliyorlardı ve bunu yerel olarak yapıyorlardı.”
Monash Üniversitesi’nden CABAH Baş Araştırmacısı Profesör Ian McNiven, kanıtların Mercan Denizi boyunca gelişmiş kano yolculuğu teknolojisi ve açık deniz navigasyon becerileriyle kolaylaştırılan derin bağlantıların geçmişine işaret ettiğini ve bu durumun yerlilerin izolasyonu konusundaki modası geçmiş kavramla çeliştiğini söylüyor.
Profesör McNiven, “Bu bulgular yalnızca Avustralya, Melanezya ve Pasifik arkeolojisinde yeni bir sayfa açmakla kalmıyor, aynı zamanda Aborjin topluluklarının karmaşıklığını ve yenilikçiliğini vurgulayarak sömürgeci stereotiplere de meydan okuyor.” diyor.
“Bu keşif, Jiigurru ve Yerli Avustralyalıların Mercan Denizi boyunca daha geniş deniz alışverişi ve kültürel etkileşim ağındaki rolüne ilişkin anlayışımıza yeni bir katman ekliyor.”
Profesör McNiven’e göre Jiigurru, kuzeydoğu Queensland, güney Yeni Gine ve Torres Boğazı’nı birbirine bağlayan ve Mercan Denizi Kültürel Etkileşim Küresini oluşturan eski uluslararası deniz ağlarının güney sınırını temsil ediyor.
“Bu ağlar, son 3000 yıl boyunca Avustralya ve Yeni Gine kıyı toplulukları arasında eser ve fikir alışverişini kolaylaştırdı. Konik deniz kabuklarından vücut süslemeleri ve bambu pipolar gibi bazı nesneler kültür ve fikirlerin yaygın paylaşımına işaret ederken, çömlekçilik gibi diğerleri de teknolojinin paylaşımını akla getiriyor.”
James Cook University. 10 Nisan 2024.
Makale: Ulm, S., McNiven, I. J., Summerhayes, G. R., Wu, P. H., Bunbury, M. M., Petchey, F., … & RNTBC, W. A. C. (2024).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >