Blog

Levallois çekirdeği, Geç Pleistosen Cezayir. 600.000 yıl önce teknolojisinin karakteristiği. C: Watt, Emma. 2020.

Her birimiz, kesintisiz bir çizgide bizden önce gelen binlerce neslin birikmiş ürünüyüz. Bugünkü kültürümüz ve teknolojimiz de binlerce yıllık birikmiş ve yeniden harmanlanmış kültürel bilginin sonucu.

Peki, en erken atalarımız ne zaman bağlantılar kurmaya ve başkalarının bilgilerini geliştirerek bizi diğer primatlardan ayırmaya başladılar?

Kümülatif kültür, yani teknolojik değişikliklerin ve iyileştirmelerin nesiller boyunca birikmesi, insanların çeşitli çevrelere ve zorluklara uyum sağlamasına olanak tanıdı. Ancak, kümülatif kültürün hominin evrimi sırasında ne zaman geliştiği belirsiz.

Şimdi ise yeni bir çalışma, insanların yaklaşık 600.000 yıl önce sosyal öğrenme yoluyla teknolojik bilgiyi hızla biriktirmeye başladığını sonucuna varıyor.

Perreault, “Türümüz Homo sapiens, çözülmesi gereken farklı türde sorunlar gerektiren tropik ormanlardan kutup tundralarına kadar ekolojik koşullara uyum sağlamada başarılı oldu. Kümülatif kültür çok önemli, çünkü insan popülasyonlarının önceki nesillerin çözümlerini temel almasına ve yeniden birleştirmesine ve sorunlara çok hızlı bir şekilde yeni karmaşık çözümler geliştirmesine olanak tanır.” diyor.

Aşölyen baltası, Cezayir. C: Curry, Michael. 2020.

“Sonuç olarak, teknolojik sorunlar ve çözümlerden kurumlarımızı nasıl organize ettiğimize kadar kültürlerimiz, bireylerin kendi başlarına icat edemeyecekleri kadar karmaşık”

Bu teknolojik dönüşün ne zaman başlamış olabileceğini araştırmak için Paige ve Perreault, kümülatif kültürün kökenini keşfetmek amacıyla son 3,3 milyon yıllık arkeolojik kayıtlarda taş alet üretim tekniklerinin karmaşıklığındaki değişiklikleri analiz ettiler.

Kümülatif kültür olmadan ulaşılabilecek taş alet teknolojilerinin karmaşıklığı için bir temel oluşturmak amacıyla araştırmacılar, şempanzeler gibi insan olmayan primatlar tarafından kullanılan teknolojileri ve deneyimsiz insan çakmaktaşı işçileri ile rastgele yontma içeren taş alet üretim deneylerini incelediler.

Araştırmacılar, taş alet teknolojilerinin karmaşıklığını, her bir alet yapım aşamasının içerdiği adım sayısına göre ayırdı. Sonuçlar, yaklaşık 3,3 ila 1,8 milyon yıl öncesinden (Australopithecuslar ve en eski Homo türlerinin var olduğu dönemde) taş alet üretim aşamalarının temel aralık dahilinde kaldığını gösterdi.

Yaklaşık 1,8 milyondan 600.000 yıl öncesine kadar, üretim dizileri karmaşıklık temel çizgisiyle örtüşmeye ve biraz da bu çizgiyi aşmaya başladı. Ancak yaklaşık 600.000 yıl öncesinden sonra üretim aşamalarının karmaşıklığı hızla arttı.

Oldowan çekirdeği, Koobi Fora, Kenya. C: Curry, Michael. 2020.

Doktora sonrası araştırmacısı Paige, “Yaklaşık 600,000 yıl önce, hominin popülasyonları olağanüstü karmaşık teknolojilere dayanmaya başladı ve bu tarihten sonra karmaşıklıkta hızlı artışlar gördük. Bu bulgular, kümülatif kültüre dayanan homininlerde görmeyi beklediğimiz şeylerle eşleşiyor” diyor.

Alet destekli yiyecek toplama, kümülatif kültürün evriminin en erken başlangıcının itici gücü olmuş olabilir. Yaklaşık 3,4 ila 2 milyon yıl önceki erken homininler, et, ilik ve organlara ulaşmak gibi alet gerektiren yiyecek toplama stratejilerine muhtemelen güveniyorlardı. Bu da beyin boyutunda, yaşam süresinde ve biyolojide değişikliklere yol açarak kümülatif kültür için zemin hazırladı.

Diğer sosyal öğrenme biçimleri alet yapımını etkilemiş olabilirken, teknolojik karmaşıklıkta hızlı artışlar ve diğer yeni teknolojilerin geliştirilmesine dair kanıtlar sadece Orta Pleistosen döneminde ortaya çıktı.

Orta Pleistosen dönemi, kontrollü ateş kullanımı, ocaklar ve ev alanlarının tutarlı kanıtlarını gösterir ki bunlar muhtemelen kümülatif kültürün gelişiminin temel bileşenleriydi. Orta Pleistosen’de ayrıca karmaşık teknolojilerin diğer türleri de gelişti; bunlar arasında, saplı taş aletlerle yontulan kütüklerle inşa edilen ahşap yapılar yer alıyor.

Bu bulguların tümü, kümülatif kültürün Orta Pleistosen döneminin başlarında ortaya çıktığını ve muhtemelen Neandertaller ve modern insanlar arasındaki ayrılıktan önceye dayandığını öne sürüyor.

Arizona State University. 17 Haziran 2024.

Makale: Paige, J., & Perreault, C. (2024).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >