Blog
İnsanlar 300.000 Yıldır Fırlatılabilen Silahlar Kullanıyor!
Araştırmacılar, bu taş uçların kesitlerini ölçerek, bunları etnografik avcı-toplayıcı topluluklardan bilinen mızrak türleriyle karşılaştırarak nasıl kullanıldığını belirlemeye çalışıyor.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Araştırmacılar, eski insanların uzak mesafeden avlanmak için silahları ne zaman geliştirdiğini uzun zamandır hararetle tartışıyor.
Eğitimli silah uzmanları, bazı mızrakların yakın mesafeden ziyade uzaktan öldürmede daha iyi olduğunu keşfettiler.
Şimdi ise yeni bir makalenin yazarları, atalarımızın bu ölümcül teknolojiyi 300.000 yıldan daha uzun bir süredir kullanıyor olabileceğini öne sürüyor.
Tarihöncesi avcıların, uzaktan avlanabilmek için belirli balistik özelliklere sahip mızraklar geliştirmesi gerekiyordu. Pleistosen döneminde bu silahlar genellikle taş uçların ahşap saplara bağlanmasıyla yapılıyordu. Ancak organik bileşenlerin çok azı günümüze ulaştığından, araştırmacılar bu eski mızraklara ait çok az örneğe erişebiliyor.
Çalışmanın ortak yazarı Dr. Dirk Leder, “Elimizde birkaç ahşap mızrak var. En eskisi, İngiltere’de Clacton-on-Sea’de bulunan 400.000 yıllık bir parça. Almanya’daki Schöningen mızrakları 300.000 yıllık, Lehringen ise 120.000 yıllık. Başka çok fazla örneğimiz yok” diyor.
Ancak, bu mızrakların gerçekten fırlatılmak için mi yoksa sadece avın üzerine saplanarak kullanılmak için mi tasarlandığı belirsizliğini koruyor.
Mızrakların Kullanım Amacını Nasıl Belirliyoruz?
Bu ahşap aletlerin çok azı günümüze ulaşmış olsa da, mızrakların inorganik bileşenleri—yani binlerce yıl boyunca sağlam kalan taş uçlar—bol miktarda bulunabiliyor. Araştırmacılar, bu taş uçların kesitlerini ölçerek, bunları etnografik avcı-toplayıcı topluluklardan bilinen mızrak türleriyle karşılaştırarak nasıl kullanıldığını belirlemeye çalışıyor.
Bu yöntemi temel alan önceki bir araştırma, Güney Afrika ve Levant’taki en eski taş uçların, saplanarak kullanılan mızraklara benzer boyutlarda olduğunu öne sürdü. Bu araştırmaya göre, fırlatılabilen mızraklara uygun taş uçlar yaklaşık 190.000 yıl önce ortaya çıkmaya başladı. Bu da, bu tarihten önce yaşayan insanların balistik silahları henüz geliştirmemiş olabileceği anlamına geliyordu.
Ancak Leder, bu yöntemin bazı sorunlarına dikkat çekiyor: “Saplanarak kullanılan mızrakların uç kesitleri ortalamada daha büyük. Ama bu sadece bir ortalama. Tek tek her mızrağa baktığınızda, saplanarak kullanılan mızraklar, fırlatılabilen mızraklar ve hatta mızrak fırlatma mekanizmaları arasında devasa bir örtüşme görüyorsunuz.”
Yeni Analizler Ne Gösteriyor?
Araştırma ekibi, Clacton-on-Sea, Schöningen ve Lehringen’de bulunan ahşap mızrakları analiz ederek, taş uçların kesit ölçümlerine dayalı yöntemin çok fazla morfometrik örtüşme içerdiğini ve mızrakların nasıl kullanıldığını belirlemede çok güvenilir olmadığını tespit etti.
Bunun yerine, araştırmacılar şu üç ölçümün mızrağın kullanım şeklini belirlemede daha güvenilir olduğunu belirledi:
- Mızrağın toplam uzunluğu,
- Mızrağın en geniş noktasının konumunun uzunluğa oranı,
- Ağırlık merkezinin (denge noktası) konumu.
Leder, “Elimizde yalnızca taş uçlar değil, eksiksiz ahşap mızraklar olduğu için, denge noktası hakkında da konuşabiliyoruz ve bu oldukça önemli bir aerodinamik özellik” diyor.
Araştırmacılar, fırlatılabilen bir mızrakta denge noktasının ön yarıda veya ön üçte birlik kısımda olması gerektiğini belirledi. Leder, “Saplanarak kullanılan mızraklarda böyle bir aerodinamik özelliğe ihtiyaç yok” diyor.
Bu bilgiler ışığında, Schöningen’de bulunan tüm mızrakların denge noktalarının ön yarıda olduğu tespit edildi ve bu da onların fırlatılabilen silahlar olduğunu gösteriyor. Buna karşılık, Lehringen mızrağının denge noktası arka tarafta bulundu, bu da onun iyi bir mızrak olarak fırlatılamayacağını ve büyük ihtimalle saplanarak kullanıldığını gösteriyor.
Deneyler Ne Gösterdi?
Bu hipotez, eğitimli silah uzmanlarının Schöningen mızraklarının replikalarını test ettiği deneylerle desteklendi. Deneyler, mızrakların uzaktan fırlatıldığında at derisini delme konusunda daha etkili olduğunu, ancak yakın mesafeden saplanarak kullanıldığında aynı derecede başarılı olmadığını gösterdi.
Araştırmanın yazarlarına göre, bu bulgular Schöningen’de bulunan 300.000 yıllık silahların kesin olarak cirit gibi fırlatıldığını kanıtlamıyor, fakat bu dönemde insanların uzaktan avlanmaya yönelik balistik silahları üretme ve kullanma teknolojisine sahip olduğunu gösteriyor.
Leder, “Denge noktası gibi aerodinamik verilere dayanarak, Schöningen’de fırlatmaya uygun mızraklarla karşı karşıya olduğumuzdan oldukça eminiz. Fırlatma tekniği en az 300.000 yıldır var ve büyük olasılıkla çok daha uzun süredir kullanılıyor” diyor.
IFL Science. 21 Şubat 2025.
Makale: Leder, D., & Milks, A. (2025).
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >