Panama’da bulunan 1500 yıllık Kolomb Öncesi iskeletler, önceden sanıldığı gibi şiddet kurbanı değildi ve atalara saygı ritüellerinin izlerini taşıyordu.

Canlı canlı gömülme, kasaplık izleri, vücut uzuvlarını koparma, doğranma, sakatlama, öldürme… Arkeolog Samuel K. Lothrop, 1951’de Panama’nın Playa Venado bölgesinde yaptığı kazıda bulduğu 220 iskelete ne olduğunu  anlatırken kafası karışık değildi. Tek sorun, Lothrop’un olayı yanlış anlamasıydı. Bölgedeki kalıntıların yeniden değerlendirilmesi, ölüm anında veya yakın zamanda herhangi bir travma belirtisi olmadığını ortaya koydu. Söz konusu mezarlık, büyük olasılıkla daha kültürel bir olaya işaret ediyordu.

MS 500-900 yılları arasına tarihlenen ve Panama Kanalı’nın Pasifik girişinin yakınında bulunan Playa Venado bölgesinin yeniden incelenmesi, ritüelistik öldürme konusunda hiçbir kanıt ortaya koymadı.

Lothrop’un yanlış yorumlamaları, büyük olasılıkla “romantik arkeoloji”, iskelet çalışmaları için az gelişmiş yöntemler ve Avrupa temasından sonra yerli halklar hakkında İspanyol kayıtları yüzünden kaynaklanmaktaydı.

Smith-Guzmán, “Artık bu İspanyol tarihçilerin çoğunun, “medenileştirilmemiş” ve fethedilmeye ihtiyaç duyan yerli halkları göstermeye motive olduklarını anlıyoruz. Birçok kurban ve yamyamlık kayıtları, arkeolojik kanıtlarla doğrulanamadı.” diyor.

“Vahşi bir ölüm ve dikkatsiz gömme örneklerinden ziyade, Playa Venado, Kolomb öncesi toplumların ölümden sonra akrabalarına nasıl saygı ve bakım gösterdiğine dair bir örnek sunuyor.”

Yeni araştırma, Latin American Antiquity dergisinde yayımlandı. Fakat Lothrop’un 1954 tarihli raporundaki “Panama’daki Venado Plajı’nda intihar, kurban vermeler ve sakatlamalar”, Panama arkeolojisine damgasını vurmuştu. Şiddete, yamyamlığa ya da uzuv koparmaya kanıt olarak 35 defadan fazla alıntı yapıldı. Bazı yazarlar, Playa Venado’nun toplu bir mezar alanı ya da çatışmanın bir tezahürü olduğunu öne sürmek için bu araştırmayı kullandı.

Fakat bugün Lothrop’un dikkatli belgelemesi ve kalıntıların korunmuş olması, yeniden değerlendirmeyi mümkün kıldı. Playa Venado’dan 70’den fazla kişinin kalıntısı, Lothrop tarafından osteolojik değerlendirme için gönderilen Smithsonian’ın Ulusal Doğa Tarihi Müzesi’nde saklanıyordu.

İnceleme üzerine, Smith-Guzmán, kafaya bir darbe ve çıkık bir baş parmağı da dahil olmak üzere, bireylerin ölümünden önce  iyileşme belirtileri gösteren yaralar buldu.

Lothrop tarafından ortaya çıkarılan çeşitli kırık kemikler ve uzuv koparma kalıntıları, Kolombiya öncesi Panama’da ortak bir atalara saygı pratiğine sahip olduğuna inanılan ikincil mezar kalıntıları tarafından daha açık bir şekilde açıklandı.

Kanıtlar, bazı insan kalıntılarının, ritüel bağlamda gömülmeden önce uzun süre korunmuş olduğunu gösterdi.

Smith-Guzmán, “Playa Venado’da, çocukların yer aldığı urnların yanında gömülü yetişkinlere ait bir çok kanıt bulunduğunu, bir birincil ve bir ikincil gömüt de dahil olmak üzere birçok gömüt olduğunu görüyoruz. Bir bireyi, bir başkasının yanına gömebilmek için önceden gömülmüş mezarların bozulduğunu görüyoruz.” diyor.

Ayrıca Panama’nın etrafındaki diğer arkeolojik alanlarda ölü gömme törenleri hakkında kanıtlar kullanan Smith-Guzman, “Tekdüze bir pozisyonda gömme ve perimortem (ölüm zamanı civarında) travma yokluğu, Lothrop’un bölgedeki şiddetli ölüm yorumuna aykırı. Genel olarak düşük travma oranları var ve Lothrop’un özellikle belirttiği iskeletlerin açık ağızları, ölüm ve çürüme sonrası normal kas gevşetmesi ile daha kolay açıklanabilir.” diyor.

Science Daily. 24 Eylül 2018.

Makale: Smith-Guzmán, N. E., & Cooke, R. G. (2018). INTERPERSONAL VIOLENCE AT PLAYA VENADO, PANAMA (550–850 AD): A REEVALUATION OF THE EVIDENCE. Latin American Antiquity, 1-18.-www.arkeofili.com