Blog

Anadolu'da hüküm sürmüş Hitit İmparatorluğu'nun "kutsal evlilik", "bayram", "büyü" gibi ritüellerini anlatan 3 bin 500 yıllık 4 tablet, İzmir Arkeoloji Müzesi'nde sergileniyor.

"Göremediklerinizi Göreceksiniz Projesi" kapsamında bir ay süreyle çok nadir eserleri ziyaretçilerle buluşturan İzmir Arkeoloji Müzesi'nin "son konuğu" Hitit Dönemi'nden kalan çivi yazılı kil tabletler oldu.

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla 1930'lu yıllarda tüm halkın ziyaret edebilmesi amacıyla Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nden İzmir Arkeoloji Müzesi'ne gönderilen yaklaşık 50 tablet, 90 yıldır korunduğu depolardan çıkarılarak yeniden incelemeye alındı.

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji Bölümü ile Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nden uzmanlar, 3 bin 500 yıllık tabletler üzerinde çalışma başlattı.

Uzmanların bilimsel çalışmaları sürerken 4 eser de İzmir Arkeoloji Müzesi'nin hazine odasında ziyaretçilerle buluştu.

- Yunan ve Roma medeniyetlerini etkilemiş

İzmir Arkeoloji Müzesi Müdürü Hünkar Keser, çivi yazılı tabletlerin Boğazköy bölgesinde çıkarıldığını belirtti.

Tabletlerin bir bölümünün 1970'li yıllarda okunduğunu, diğerleriyle ilgili bilimsel çalışmaların sürdüğünü aktaran Keser, şu bilgileri verdi:

"Tabletlerdeki her cümle, her harf yeni bilgiler içeriyor. Hititler bundan yaklaşık 3 bin 500 yıl önce hüküm sürmüş büyük bir Anadolu imparatorluğuydu. Fethettiği toprakların tanrısını da kabul ederlerdi ve bu yüzden 'Bin Tanrı İli' olarak anılırdı. Tabletlerden anladığımız kadarıyla 170'e yakın bayramları vardı. Bu bayramlar, her seferinde kral ve baş tanrı öncülüğünde kutlanıyordu. Bazı bayramlar 38 gün sürüyordu. Hepsinin ritüeli de farklıydı."

Keser, müzedeki tabletlerin Hititlerin bayram, resmi yazışma, büyü, falcılık ritüellerini anlattığını ifade ederek, sergilenen 4 tablet arasında yer alan "kutsal evlilik" teması içeren tabletin ise günümüze kadar okunmadığına işaret etti.

"Yunan ve Roma mitolojisinde rastladığımız Hieros Gamos (Kutsal Evlilik) burada da karşımıza çıkıyor.

Yaklaşık 3 bin 500 yıl önce tanrıça İştar anlatılmış. Belki çoban tanrı Dumuzi ile kutsal evlilikten bahsediliyor. Bunu anlatan tabletimiz ilk kez okunuyor." diyen Keser, tabletlerin akademik ve tarihsel olarak paha biçilemez olduğunu kaydetti.

"Göremediklerinizi Göreceksiniz Projesi" kapsamında 2021 yılı boyunca gladyatörler ile sporcuların vücutlarını yağ ve kumdan temizlemek için kullanılan kazıma aleti "strigilis", peri heykelcikleri, Mısır'dan getirilen Uşabti heykelcikleri gibi eşsiz eserler İzmir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmişti.

AA Efsun Erbalaban Yılmaz