Blog
MÖ 46 Yılı Neden Normalden 80 Gün Daha Uzun Sürdü?
Bu kaymayı telafi etmek için birkaç yılda bir “Mercedonius” adlı bir ‘artık ay’ eklenmesi gerekiyordu.
www.arkeofil.com
MÖ 46 yılı, Julius Caesar’ın takvimi düzene sokma girişimiyle tam 445 gün sürerek tarihe “karışıklık yılı” olarak geçti.
Julius Caesar. C: Pixabay
Bazı yıllar göz açıp kapayıncaya kadar geçer, bazılarıysa sonsuza dek sürüyormuş gibi hissedilir. ‘Artık yıl’lar gibi bazı yıllar ise biraz daha uzun sürebilir. Ancak bir de MÖ 46 yılı var. Bu yıl tam 445 gün sürdü, yani alışık olduğumuzdan 80 gün daha uzun.
Peki bu yıl neden bu kadar uzundu? Bir yıl, Dünya’nın Güneş etrafındaki bir turunu tamamlamasının süresidir ve biz bu döngünün başlangıcı olarak rastgele bir tarih belirleyip takvimimizi ona göre düzenleriz. Takvimler, yılı bizim için uygun parçalara (aylar, haftalar, günler) ayırma girişimidir. “3 Mart saat 12:00’te buluşalım” demek, “Dağın gölgeleri karşıdaki tepeye ulaştığında kahvaltı yaparız” demekten çok daha kullanışlı.
Günümüzde, yörüngesel yılı takvim yılıyla daha uyumlu hale getirme konusunda çok daha başarılıyız; hatta “artık saniyeler” bile ekleyerek zamanlamayı hassas şekilde dengelemeye çalışıyoruz. Ancak eski takvimler bu kadar verimli değildi.
Julius Caesar’ın Julien takvimini getirmesinden önce, Roma yılı 10 ay ve 304 gün süren bir Ay takvimine göre düzenleniyordu. Bu da takvimin Güneş yılıyla hızla uyumsuz hale gelmesine neden oluyordu. Öyle ki, MÖ 200 civarında takvim o kadar bozulmuştu ki, bugün 14 Mart olarak tarihlediğimiz tam Güneş tutulması, o zamanlar 11 Temmuz olarak kayda geçmişti.
Bu kaymayı telafi etmek için birkaç yılda bir “Mercedonius” adlı bir ‘artık ay’ eklenmesi gerekiyordu.
Ancak bu yöntem oldukça sorunluydu. Mercedonius, takvimi yıl ile yeniden hizalamak için kullanılabilse de, siyasi manipülasyonlara açık bir sistemdi. Pontifex Maximus (Başrahip) ve Rahipler Kurulu takvimi değiştirme yetkisine sahipti ve bu yetkiyi zaman zaman politik amaçlarla, örneğin birinin görev süresini uzatmak için kullanıyorlardı.
Julius Caesar bu karmaşaya son vermek amacıyla MÖ 45 yılında Julien takvimini devreye soktu. Kısa ayların sonuna (istisna olan Şubat dışında) bir ya da iki gün ekleyerek yılın toplam süresini bugünkü gibi 365 gün haline getirdi.
Romalı tarihçi Suetonius, Julius Caesar’ın Hayatı adlı eserinde şöyle yazar:
“Daha sonra devletin yeniden düzenlenmesine yönelen Caesar, rahiplerin keyfi bir şekilde ay ya da gün ekleme yetkisi nedeniyle uzun süredir bozulmuş olan takvimi düzenledi. Hasat bayramları yazın, üzüm festivalleri ise sonbaharda olmuyordu. Yılı Güneş’in döngüsüne uygun hale getirerek 365 güne sabitledi, ‘artık ay’ı kaldırdı ve her dört yılda bir güne bir gün ekledi.”
Ancak yeni takvim yürürlüğe girmeden önce bir sorun daha çözülmeliydi: yıl hâlâ mevsimlerle uyumsuzdu. Caesar, bu farkı kapatmak için MÖ 46 yılına birkaç ay ekledi.
Suetonius şöyle yazar:
“Ayrıca mevsimlerin doğru hesabının bir sonraki Ocak Kalends’inden (1 Ocak) itibaren başlaması için, Kasım ile Aralık arasına iki ay daha ekledi. Böylece bu düzenlemelerin yapıldığı yıl, eski geleneğe göre dahil edilen ‘artık ay’la birlikte, on beş aylık bir yıl oldu.”
Sonuç olarak, MÖ 46 yılı, kayıtlı tarih boyunca bilinen en uzun yıl oldu: 445 gün sürdü ve bu yüzden bazen annus confusionis, yani karışıklık yılı olarak anılıyor.
IFL Science. 17 Nisan 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >