Yeni doğan saksağanlar zekalarını annelerinden mi alıyor?

Eğer Avustralya’nın ikonik saksağanlarıyla karşılaşma zevkini yaşadıysanız, bu kuşların zeki yaratıklar olduğunu bilirsiniz.

Çarpıcı siyah beyaz tüyleri, yüksek sesleri ve karmaşık sosyal davranışlarıyla saksağanlar, hem kuş gözlemcilerini hem de bilim insanlarını büyüleyen bir kuş zekasına sahip.

Peki bu zeki kuşların gelişmesini sağlayan şey nedir? Keskin bilişsel yetenekleri doğuştan mı geliyor; genetik yapılarına kodlanmış bir şey mi? Yoksa daha çok çevrelerinin ve sosyal deneyimlerinin bir ürünü mü?

Yeni bir çalışmada araştırmacılar, en azından kuş zekası söz konusu olduğunda “doğa mı yetişme mi” tartışmasına ışık tutuyor.

 

Saksağanlar araştırmacıları tanıyor ve yiyecek istemeye geliyorlar.

Daha büyük sosyal gruplar, daha akıllı kuşlar

Yeni çalışma, doğudaki türdeşlerinin aksine tüm yıl boyunca büyük, işbirlikçi sosyal gruplar halinde yaşayan Batı Avustralya saksağanlarına odaklandı. Araştırmacılar genç yavru kuşların ve annelerinin öğrenme yeteneklerini teste tabi tuttu.

Araştırmacılar, farklı renkli kapaklarla kapatılmış delikleri olan ahşap “bulmaca tahtaları” yaptılar. Her kuş için belirli bir renkteki kapağın altına lezzetli bir yiyecek ödülü sakladılar. Araştırmacılar ayrıca her kuşu tek başına test ettiğinden, kuşlar cevabı arkadaşlarından kopyalayamadı.

Saksağanların, deneme yanılma yoluyla, yiyecek ödülüyle hangi rengin ilişkili olduğunu bulmaları gerekiyordu. Araştırmacılar, ardışık 12 denemeden 10’unda ödüllü rengi seçtiklerinde kuşların bulmacada ustalaştığını biliyorlardı.

Araştırmacılar yavru kuşları yuvadan ayrıldıktan 100, 200 ve 300 gün sonra test etti. Büyüdükçe bulmacayı çözmede de gelişme gösterseler de genç saksağanların bilişsel performansı, annelerinin problem çözme becerisiyle çok az bağlantılıydı.

Bunun yerine, yavru kuşların doğru rengi seçmeyi ne kadar çabuk öğrendiklerini etkileyen temel faktör, sosyal gruplarının büyüklüğüydü. Daha büyük gruplarda yetişen kuşlar, testi daha küçük sosyal gruplarda büyüyenlere göre önemli ölçüde daha hızlı çözdü.

On veya daha fazla kuştan oluşan gruplarda yaşayan yavru kuşların, ödüllü rengi tutarlı bir şekilde seçmek için yalnızca bir düzine denemeye ihtiyacı vardı. Ancak üç kişilik bir grupta büyüyen bir genç, renk ve yiyecek arasındaki bağlantıyı öğrenmek için 30’dan fazla girişimde bulundu.

 

 

C: Royal Society Open Science (2024).

Sosyal çevre bilişi nasıl şekillendirir?

Daha büyük bir sosyal grupta yaşamak neden bilişsel yetenekleri artırsın? Araştırmacılar bunun muhtemelen sosyal hayvanların günlük olarak karşılaştıkları grup üyelerini tanımak ve hatırlamak ve karmaşık bir grup içindeki farklı ilişkileri takip etmek gibi zihinsel taleplerden kaynaklandığını düşünüyor.

Saksağanlar insanları da tanımayı ve hatırlamayı öğrenebilir. Araştırmacıların birlikte çalıştığı kuş popülasyonları vahşi doğada yaşıyor ama onları dış görünüşleri ve çıkardıkları özel ıslık seslerinden tanıyorlar.

Bir grupta yaşayan genç bir saksağan, çok sayıda kişiyi ve ilişkiyi tanımak ve hatırlamak için bol miktarda zihinsel egzersiz yapar. Bu sosyal bilgi akışını anlamlandırmaya çalışmak onların öğrenme ve sorunları çözme yeteneklerini artırabilir.

Bulgular, zekanın yalnızca genetik kalıtıma dayanan, doğumda bir hayvanın içinde doğuştan “yerleşmiş” bir şey olduğu fikrine karşı çıkıyor. Bunun yerine araştırmacılar, özellikle yuvadan ayrıldıktan sonraki ilk yılda, genç saksağanların zihinlerinin hâlâ gelişmekte olduğu dönemde, bilişin çevre tarafından nasıl şekillendirilebileceğini gösteriyor.

Bilim insanları her ne kadar özellikle Avustralya saksağanlarına odaklanmış olsa da, araştırmanın sonuçları diğer oldukça sosyal ve zeki türleri de kapsayacak şekilde genişletilebilir.

The Conversation. 13 Mart 2024.

Makale: Speechley, E. M., Ashton, B. J., Thornton, A., Simmons, L. W., & Ridley, A. R. (2024).

 

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >