İnsan Y kromozomundaki genetik çeşitlilik üzerine yapılmış en büyük küresel araştırma erkeklerin saklı tarihini gün yüzüne çıkardı. 25 Nisan’da Nature Genetics’de yayımlanan araştırma günümüzden 55.000 ila 4.000 yıl önce beş kıtada yaşanmış erkek nüfusu patlamalarını ortaya koyuyor, ve bunların göç  ve teknolojiye bağlı olabileceğini öne sürüyor.

(Chip Clark / Smithsonian National Museum of Natural History)

Wellcome Trust Sanger Enstitüsü’nden Dr. Chris Tyler-Smith’in yürüttüğü araştırma dünyadaki 26 nüfusa ait 1200’ten daha fazla erkeğin Y kromozomlarındaki dizi farklılıklarını inceledi.

Çalışmada başyazar olan Stanford Üniversitesi’nden Dr David Poznik “Binlerce karmaşık DNA varyantlarını keşfettik. Bu veriler gelecekte yapılacak kalıtımsal, tarihi ve adli çalışmalar için halka açık ve zengin bir kaynak oluşturuyor” diyor.

Günümüz erkeğinin Y kromozomunu incelemek bizi atalarımızın hayatı hakkında bilgilendiriyor. Y kromozomu babadan oğula geçer, ve tamamen erkek nitelikleriyle ve davranışıyla ilişkilidir. Araştırma ekibi genetik veriyi 1200 Y kromozomun ağacını oluşturmak için kullandı. Oluşturulan bu ağaç hepsinin birbiriyle ilişkisini gösteriyor. Beklendiği gibi, hepsi yaklaşık 190,000 yıl önce yaşamış tek bir erkeğin soyundan geliyor.

Araştırmanın en yeni ve şaşırtan bulgusu is ağacın bir ağaçtan çok bir “çalı” gibi olmasıydı: aynı noktadan çıkan birçok dal vardı.

İnsan erkeği demografisindeki nüfus patlamaları ve coğrafi bölgeleri. Kaynak: Poznik, G. David, et al. “Punctuated bursts in human male demography inferred from 1,244 worldwide Y-chromosome sequences.” Nature genetics 48.6 (2016): 593-599.

Wellcome Trust Sanger Enstitüsü baş araştırmacısı Dr. Yali Xue şöyle açıklıyor: “Bu model bize, belli tipteki bir Y kromozomu taşıyan erkeklerin sayısında birkaç nesil içinde ani bir artış olduğunu gösteriyor. Bu olay sadece erkeklerde ve sadece birkaç erkek grubunda görüldü.”

Erkek sayılarındaki ani nüfus artışı ilk olarak 55,000 ile 50,0000 yıl önce Asya ve Avrupa’da; 15,000 yıl önce de Amerika kıtalarında meydana geldi. Daha sonra günümüzden 8,000 ia 4,000 yıl önce de Sahra-altı Afrika, Batı Avrupa, Güney ve Doğu Asya bölgelerinde erkek nüfus artışı yaşandı. Araştırma ekibi ilk nüfus artışlarının, büyük kıtaların ilk olarak yerleşilmeye başlamasıyla oluştuğunu düşünüyor.

Daha sonra nüfustaki artışlar anlaşılmaz bir hal alıyor.

Sanger Enstitüsü’nden  Dr Chris Tyler-Smith “Bunun en iyi açıklaması, nüfus patlamalarının, küçük bir erkek topluluğunca kontrol edilen teknolojik gelişmelerin sonucunda ortaya çıkması. Tekerlekli ulaşım, metal işçiliği ve teşkilatlı savaşma gibi teknolojiler, gelecekte araştırılabilecek aday etkenler arasında.” diye ekledi.

Bu araştırmadaki verilerin elde edildiği 1000 Genom Projesi’ndeki tüm örnekler ve veriler diğer bilim insanlarının ve ilgilenenlerin kullanımına ücretsiz olarak açıktır.

Wellcome Trust Sanger Enstitute

Arkeofili.com