Blog

Tell Tweini’deki bir kamu binasında Demir Çağı’na ait buluntular (MÖ 9. yüzyıl). C: J. Bretschneider

Yapılan araştırmaya göre, binlerce yıl önce eski Suriye’deki insanlar muhtemelen günümüzün “Akdeniz diyetine” benzer şekilde çoğunlukla tahıl, üzüm, zeytin tüketiyor ve az miktarda süt ürünü ve et yiyorlardı.

Suriye’nin kıyı kenti Jableh yakınlarında bulunan bir arkeolojik alan olan Tell Tweini, Erken Tunç Çağı’na (MÖ 2.600 civarı) tarihlenen ve yaklaşık 2.300 yıl sonraki Demir Çağı’na kadar uzanan kalıntılar içeriyor.

Yeni çalışma için araştırmacılar, besinlerin bu topraklardaki besin zinciri ve tarım sistemleri boyunca zaman içinde nasıl değiştiğini haritalamak için bölgedeki bitki, hayvan ve insan kalıntılarının izotopik analizlerini kullandı.

En ilginç sonuçlardan bazıları, Orta Tunç Çağı’ndan (MÖ 2.000 ile 1.600 arası) geldi. Bu döneme ait insan kalıntıları nispeten düşük düzeyde ?15N (bir nitrojen izotopu) gösterdi; bu da çoğunlukla tahıl ve zeytin gibi bitkilere dayalı bir beslenmeye işaret ediyor.

Ancak arkeologlar Tell Tweini’de koyun, keçi ve sığır kalıntıları da buldular. Bu da bu hayvanların ara sıra yenildiğini ve sağım için kullanıldığını gösteriyor. Dolayısıyla eski yerel sakinler muhtemelen hayvan bazlı protein de tüketiyordu.

Tell Tweini haritası ve fotoğrafları. (a) Tell Tweini’nin günümüz Suriye’sindeki yerini gösteren Doğu Akdeniz haritası. (b) A Alanı kazılarından Tunç ve Demir Çağı evlerinin fotoğrafı (Joachim Bretschneider). (c) Kıbrıs seramiği bulunan Orta Tunç Çağı mezarının fotoğrafı (Joachim Bretschneider).

Söz konusu diyet, genellikle sağlık yararları nedeniyle öne sürülen, daha az hayvansal ürün içeren tahıl, meyve ve sebzeleri öne çıkaran günümüzün “Akdeniz diyeti”ne benziyor.

Tell Tweini’den elde edilen diğer izotopik analizler, orada yaşayan insanların bazı iklim ve tarım uygulamalarına ışık tutabilir. Örneğin, Tell Tweini’de bulunan tüm üzümlerde nispeten yüksek düzeyde karbon izotopu ?13C bulunuyor. Bu da meyvelerin yeterince su aldığını ve yerleşimin tarihi boyunca bunlara iyi bakıldığını gösteriyor.

Araştırmacılar, “Arkeoloji biliminin disiplinlerarası ve teknik ilerlemesi sayesinde, taksonomik ve tipolojik tespitler yoluyla Akdeniz diyetinin uzun bir kültürel geleneğinin varlığına dair spekülasyonlarda bulunmakla kalmayıp, ayrıca bu bulguları, insan, hayvan ve bitki kalıntılarındaki kararlı izotopların belirlenmesi ve böylece çevresel ve sosyal dinamiklere bağlı kültürel geleneklerin ortaya çıkışının daha iyi anlaşılmasına katkıda bulunulması gibi ek analizlerle genişletebiliyoruz.” diyor.

Public Library of Science. 12 Haziran 2024.

Makale: Fuller, B., Riehi, S. et al. 2024. 

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >