İlk kazmanın 1988 yılında vurulduğu Patara Antik Kenti sadece Liman Hamamı kazılarından 3 profesör, 2 doçent ve 3 doktor yetiştirdi. Patara Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Havva İşkan Işık, "Burada el arabasıyla başlayıp vinçlere giden süreçte neyin nasıl bir emekle başarıldığını, biz yaşayanlar unutmadık. Şimdi sıra konservasyonda" diyerek kazılara ait en eski fotoğrafları ve nice anılarını paylaştı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 2020 yılının "Patara Yılı" ilan edildiğini açıklamasından sonra gözler Patara'ya çevrilmişti. Antalya'nın Kaş ile Fethiye ilçeleri arasında bulunan Patara için 2020 yılının "Patara Yılı" ilan edilmesi antik kente olan ilgiyi arttırdı. Korona virüsü öncesinde baharın gelişiyle birlikte çiçekler açan antik kente gelen ziyaretçiler, tarih ve baharı müjdeleyen çiçeklerin fotoğrafını çekerek bu güzel manzarayı ölümsüzleştirmişti. Patara Antik Kenti yanı başında Akdeniz'in en güzel plajlarından biri ve kum tepeleri de adeta Mısır'ın çöllerini anımsatıyor. 18 kilometrelik plaj, ayrıca caretta carettaların milyonlarca yıldır yumurta bırakıp yavruladıkları ender sahillerden biri. Bölgedeki girişimciler tarafından ince kum tepelerinde atlı ve develi safari turları düzenleniyor. Antik kentin içinden geçen tatilciler, kum tepelerini aşarak 12 kilometrelik Patara Plajı'nın eşsiz güzelliğinde benzersiz bir yolculuğa çıkıyor. Plaj, gün batımında ise doğal bir fotoğraf stüdyosuna dönüşüyor.

Patara'da korona sessizliği

Korona virüs salgını nedeniyle birçok yerde olduğu gibi Patara Antik Kenti'nde de etkinlikler ertelendi. Patara Antik Kenti Kazı Başkanı ve Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Havva İşkan Işık, antik kentte 32 yıldır kazı çalışmalarının sürdürüldüğünü anlattı. Kazı ve restorasyon çalışmalarının devam ettiğini belirten Işık, "Korona virüs salgını da bir gün sona erecek. İşte biz korona virüsün olmadığı o süreç için ören yerimizi, eski eserlerimizi hazır hale getirmek istiyoruz" dedi.

Patara profesörler, doçent ve doktorlar yetiştirdi

Işık, Patara'da geçmiş yıllara ait kazı çalışmalarından fotoğrafları kendi sosyal medya hesabı twitter üzerinden paylaştı. Işık paylaşımında, "1993/94 Liman Hamamı kazısı. Çevresi ile yaklaşık 2500 metrekare büyüklüğündeki bir alanın üstünden muazzam boyutta göçükleri kaldırmamız gerektiğini henüz bilmiyorduk. 1989'da başlayan bu kazı aralıklarla tam 19 yıl sürdü ve 3 profesör 2 doçent ve 3 doktor yetiştirdi" ifadelerine yer verdi.

Işık, bir başka paylaşımında ise Liman Hamamı kazısından insan manzaralarını paylaşarak, "Kazıyı yürüten tüm bilim insanlarına, öğrencilerimize ve işçilerimize sonsuz teşekkürler. Onlar sadece Anadolu'nun en erken hamam yapılarından birini değil, bir bazilika thermarum'u da ortaya çıkardılar. Burada el arabasıyla başlayıp vinçlere giden süreçte neyin nasıl bir emekle başarıldığını, biz yaşayanlar unutmadık. Şimdi sıra konservasyonda" dedi.

"Nefesim tutulmuştu"

Yıllar süren bu serüvende biriktirdiği değerli anıları paylaşan Işık, "Bu kadar uzun bir kazı süreci içinde, her gün yeni bir keşfin heyecanı ve mutluluğu içindeyken bile, bazı buluntular daha özel olabiliyor. Benim için bunların başında hiç kuşkusuz Deniz Fenerinin ortaya çıkarılması gelir. Devasa boyutta kalıntıları aylar süren bir mücadeleden sonra kumların altından ortaya çıkardığımızda, karşılaştığımız mimariden nefesim tutulmuştu. Bir de bir oygu mezarın açılışını hiç unutamıyorum. Binlerce yıldan sonra kapısı açıldığında ilk ben uzatmıştım başımı içeriye ve karşımda kayaya oyulmuş bir rafın üzerine özenle yerleştirilmiş kafatasları duruyordu. O an, bugün bile gözlerimin önünden gitmez. Bir diğer unutulmaz an ise, Patara Yol Anıtı üzerinde Likya'nın kendi dillerindeki orijinal adı olan Trimili'yi okumamız ve onu bugünkü Dirmil ile özdeşleştirmemizdi. Çünkü böylece Likyalıların Anadoluluğu bir kez daha kanıtlanmış oluyordu. Bunlar gibi pek çok an, hepimizi bugün bile bir ilk gün heyecanıyla çalıştırıyor" diye konuştu.

Patara'ya adanan bir ömür: Havva İşkan Işık kimdir?

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi olan Prof. Dr. Havva İşkan Işık Kütahya'da doğdu. Çavdarhisar/Aizanoi harabelerini tanıması ile başlayan arkeoloji tutkusu, onu önce İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'ne, sonra da Almanya'nın Marburg kentindeki Philipps Üniversitesi'ne yönlendirdi ve orada başarıyla doktorasını tamamladı. Öğrendiklerini ülkesi yararına kullanmak istediği için doktora sonrasında geri döndü ve Erzurum Atatürk Üniversitesi'nde göreve başladı. 1990 yılında Antalya Akdeniz Üniversitesi'ndeki Arkeoloji Bölümü'nün üç kurucu öğretim üyesinden biri oldu. "Yılın Kadını", "Yılın Kadın Akademisyeni" ve "Uluslararası Rotary Üstün Meslek İnsanı" gibi çok sayıda ödül aldı. Lyrbe antik kentinde başlayan kazı yolculuğunun asıl durağı ise, 1988 yılından bu yana çalıştığı Patara oldu. 2009 yılından itibaren de Patara Kazıları'nın başkanlığını yürütüyor.

Patara Kazı Başkanlığını eşinden devraldı

Eşi Prof. Dr. Fahri Işık ile antik kentte ilk kazmayı vuran Işık, ilk zamanlar köylülerin evinde, sonraki yıllarda ise Kızılay tarafından kurulan çadırda konakladı. O dönem kısıtlı olanaklara rağmen iğneyle kuyu kazar gibi onlarca tarihi eseri gün yüzüne çıkarmayı başaran Işık, 12 yıl önce kazı başkanlığı görevini eşinden devraldı. Devletin önemli destekleriyle antik kentte kazıları hızla ilerleten Işık, eşi ve yaklaşık 120 kişiden oluşan kazı ekibiyle deniz feneri, Likya Birliği meclisi binası, yol kılavuz anıtı ve antik mezarları binlerce yıl sonra yeniden aydınlığa kavuşturdu.

"Patara'ya çok ömür adanmıştır"

Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Işık, Patara'yı evi gibi gördüğünü vurguluyor. Patara'ya geldiği ilk yıllarda kendisini 19. yüzyıl gezginlerinin anlattığı bir kentin karşıladığını aktaran Işık, "Burada neredeyse hiçbir şey yoktu. Yörüklerden oluşan bölge halkı yazın yaylalara çıkıyordu. Devletimizin büyük desteğini her zaman yanımızda hissettik. Bu kazı devlet desteğiyle bu noktaya geldi. Azimli bir ekibimiz var. Çalışkanız. Bunu söylemek bana gurur veriyor. Patara'ya bir ömür adadınız diyorlar hep, doğrudur ama sadece ben değil, kazı ekibim, çocuklarımız, ailelerimiz de buraya hayatlarını adadı. Hiçbir zaman şikayetçi olmadılar. Yaptığımız işin önemini gördüler" dedi.

Patara Antik Kenti nerede?

Patara Antik Kenti, Kalkan'a 16 kilometre, Kaş'a ise 42,5 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Kaş Fethiye karayolunun 10'uncu kilometresinde Ova beldesi girişindeki göbekte büyük yönlendirici tabelalar yer alıyor. Gelemiş köyü sınırları içerisinde bulunan antik kente gişelerden giriş yapılıyor. Patara Antik Kenti geniş bir alanı kapsıyor. Antik kentin devamında meşhur Patara Plajı'nın halka açık kısmına ulaşılıyor. - ANTALYA

Kaynak: İHA