Blog
Vampirlerin, Zombilerin ve Kurtadamların Kökeni Ne?
Vampir korkuları yüzyıllar boyunca birçok kültüre aktarıldı, ancak belki de dünyanın en ünlü vampirleri Avrupa’dan geldi.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Ölümsüzlerin ve diğer korkunç yaratıkların hikayeleri tarih boyunca bulunuyor. Peki bu hikayeler nereden geldi?
Romanya’daki Bran Şatosu, Bram Stoker’ın ünlü vampir romanı Drakula’daki Drakula’nın şatosuna ilham kaynağı olmuş olabilir.
İnsanlar çok eski zamanlardan beri canavarlardan korkarak yaşadılar. Et yiyen canavarlardan kim korkmaz ki? Ya da kan emici gece avcıları? Ya da mezardan çıkan zombiler? Bu korkuların arkasında genellikle iyi açıklamalar var.
Vampirler
Vampirlere olan inanç yeni bir şey değil. İnci dişlerinin tek ısırığı kurbanlarını karanlığın soğuk, kalpsiz canavarlarına dönüştüren bu kabus gibi yaratıkların hikayeleri, en azından Tunç Çağı’na kadar uzanıyor. Örneğin, MÖ 4000’deki Asurlular,edimmuya da vampir benzeri ruhlardan korkuyorlardı.
Vampir korkuları yüzyıllar boyunca birçok kültüre aktarıldı, ancak belki de dünyanın en ünlü vampirleri Avrupa’dan geldi. Vampir çılgınlığı 1725 yılında Peter Plogojowitz, Sırbistan’ın Kisilova kentindeki evine gelip oğlundan yemek istediğinde (başka bir hikayede karısından kendisine bir çift ayakkabı vermesini talep ettiği söyleniyor) başladı. Kendisinin yakın zamanda ölmüş olması dışında sorun yoktu. Ve oğlu da ölüm döşeğindeyken Plogojowitz’in onları boğazladığını ve kanlarını emdiğini iddia eden dokuz yerliyle birlikte ölü bulundu.
Kasaba halkı cesedi çıkardığında, henüz çürümeye başlamamıştı ve ağzı taze kanla kaplıydı. Dehşete kapılarak kalbine bir kazık sapladılar. Ağzından ve kulaklarından kan aktı ve bu yüzden güvende olmak için kalıntılarını yaktılar. Bu kişinin ölümü, dirilişi ve yeniden ölümüyle ilgili haberler Almanya, Fransa ve İngiltere’de hızla yayıldı ve herkesi korkuttu.
1840 tarihli bu vampir öldürme kiti bir haç, tabanca, gümüş mermiler, tahta kazık, kutsal su ve sarımsak barındırıyor.
Yürüyen ölüler
George A. Romero’nun 1968 yılındaki düşük bütçeli Night of the Living Dead zombi filmi, korkunç olduğu kadar şaşırtıcı derecede başarılı oldu. Film, zombi filmleri için bir çılgınlık yarattı. Romero ölümsüzlere yeni bir hayat vermiş olsa da, zombi fikri yüzyıllar öncesine, özellikle 17. ve 18. yüzyıl Haiti’sine kadar uzanıyor.
Bu süre zarfında Afrikalılar, Fransız kontrolündeki adanın şeker tarlalarında çalışarak vahşice istismar edildi ve köleleştirildi. Köleler, ölümün özgürlük ve öbür dünyada anavatanlarına geri dönüş anlamına geldiğine inanıyorlardı. Yine de birçoğu, ebedi ödüllerini almak için canlarını feda edenlerin, bunun yerine sonsuza kadar ruhsuz zombiler olarak kapana kısılacağına inanıyordu.
Daha fazlası da var. O zamanlar Haitililerin yüzde 90’ı tarafından benimsenen vudu dinine göre, büyücüler (bokorlar) çeşitli şekillerde zombiler yaratıp kontrol edebiliyorlardı. Örneğin kurbanlardan kan ve saç almak, vudu bebekleri kullanmak ve insan kalıntılarından, bitkilerden ve hayvan parçalarından yapılmış mistik bir toz olan bircoup de poudreyaratmak.
Sarımsak, muhtemelen vampirleri savuşturmak için bir pencereye asılmış.
Kurban tedavi edildikten sonra, birkaç dakika içinde ölü gibi görünüyordü. Gömüldükleri anda büyücü bedenlerini yeniden canlandırdı ve emirlerini yerine getirmek için onları kullandı.
Haiti’nin 1791’deki köle isyanından sonra, köleleştirilmiş Afrikalıların çoğu New Orleans’a kaçtı ve yanlarında vudu (ve zombi inançları) uygulamasını getirdi. 19. yüzyıla gelindiğinde, vudu kralları, bugün yerel kültürün önemli bir unsuru olarak kalan manevi ve politik güç figürleri haline geldi.
Kurtadamlar
İlk kurt adam efsanelerinin ne zaman ortaya çıktığı belli değil, ancak bilim insanları eski Sümer’e ve Gılgamış’ın eski eşini kurda çevirdiği için potansiyel bir sevgiliyi terk ettiği Gılgamış Destanı’na işaret ediyor.
Kurtadamlar, tanrı Zeus’u kızdırınca kurda dönüşen Lycaon efsanesiyle Yunan mitolojisinde de karşımıza çıkıyor.
Dolunayların kurtadamların istemsiz olarak korkunç canavarlara dönüşmesine neden olduğu söylenir.
1764 Fransasında, Saint-Étienne-de-Lugdarès köyü yakınlarında bir canavar, 14 yaşındaki Jeanne Boulet’i parçaladı. Bu kız, 1760’ların ortalarında bölgede ölen, boyunları parçalanmış ve kafaları kemirilmiş halde bulunan 100’den fazla kişiden biriydi.
Kırsal kesimde, mermilere karşı dayanıklı, kısır, dik yürüyen bir canavarın etrafta dolaştığı söylentileri yayıldı. Binlerce gönüllü tüfekler ve zehirli yemlerle yola çıktı, ancak canavar asla bulunamadı ve saldırılar 1765’te durdu. Bu insanları öldürenlerin, bir kurt sürüsü, hatta egzotik bir hayvanat bahçesinden kaçan bir aslan olabileceği tahmin ediliyor.
Yine de, kurtadamların dehşeti başladı ve hikayeler yaygınlaştı. İnsanlar bir iksir içerek, yaratık tarafından ısırılmak ve hatta sihirli bir pelerin ya da kuşak giyerek kurtadam olabileceklerinden korkuyorlardı. Ayrıca, kurtlar Ay’a uludukları için, Dolunay sırasında gebe kalan veya lanetlenenlerin böyle bir Ay olayı sırasında metamorfoz geçirebileceğine inanılıyordu.
Ölü bulunan Jeanne Boulet bir yana, kurtadam kavramı büyük olasılıkla yanlış anlaşılan ve korkulan tıbbi durumlardan muzdarip insanlardan türetilmişti. Örneğin kuduz, baş ağrısına ve ağzın köpürmesine neden olurken, hipertrikoz, aşırı saç büyümesine neden olan genetik bir durum.
National Geographic. 25 Ekim 2022.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >