Kırmızı bacaklı kariyamanın (Cariama cristata) korkunç kavisli pençeleri, sürekli keskin kalması için zemine temas halinde tutuluyor. C: Courtesy FossilCrates/Brian Curtice

Deinonychusile dinozor akrabaları, korkunç kavisli pençelerini derin kesikler oluşturmak ve avının karnını deşmek için kullanmamış olabilir. Bunun yerine, bu dehşet verici avcılar pençelerini, savunmasız kurbanlarını yakalayıp kavramak amacıyla kullanmış olabilirler.

Yeni bir araştırmada bilim insanları; küçük memeliler, sürüngenler, amfibiler ve böceklerle beslenen, zeminde duran keskin ve kavisli pençelere sahip;Deinonychus, Velociraptor, Utahraptorve diğer “raptor” dinozorlara oldukça benzeyen bir Güney Amerika’ya özgü yırtıcı kuş türü olan kırmızı bacaklı kariyamayı (Cariama cristata) gözlemlediler. İki tutsak kariyamanın- Ellie ile Ernie- bu keskin pençelerle avları ve yabancı nesneleri yakalayıp kavradıkları gözlemlendi.

Çalışmanın ortak yazarı Brian Curtice, bu gözlemlerin ilk kez paleontolog Denver Fowler tarafından 2011 yılında ortaya atılan bir hipoteze katkıda bulunduğunu söylüyor. Fowler ve meslektaşları, bu pençelerin derin kesikler oluşturmaktan ziyade, ölmek üzereyken çırpınan avı kavramada ve onu daha kolay bir şekilde öldürebilmek için hareketsiz kılmada yararlı olabileceğini savunuyor.

Curtice, “Bu pençeler derin kesikler açmaya uygun değildi. Daha başka bir işlevi vardı.” diyor.

Kariyamalardan biri olan Ellie, kavisli pençesiyle bir anahtarlığı tutuyor ve keskin gagasıyla onu, avladığı hayvanı parçalayacakmışçasına çekiyor. C: Courtesy FossilCrates/Brian Curtice

Öldürücü Pençe

Kırmızı bacaklı kariyamalar, yaşayan diğer kuşlar arasında tıpkıDeinonychusileVelociraptorda dahil olmak üzere bir tüylü teropod grubu olan dromaesaurid dinozorların pençeleri gibi ikinci parmaklarında keskin ve kavisli pençeye sahip olan birkaç türden biri.

“Jurassic Park” serisiyle ünlenen velociraptorların aksine, gerçek velociraptorlar bir hindi boyutundaydı.DeinonychusveyaUtahraptor, filmde Dr. Grant’i takip eden dinozorlara boyut olarak daha yakındı. (Jurassic Park’taki velociraptorlar aslındaDeinonychus’a dayanıyordu.)

Jurassic Park ayrıca, bu dinozorların kavisli pençelerini kendilerinden büyük avlarda derin kesikler oluşturmak için kullandıkları fikrini popüler hale getirdi, ancak paleontologlar uzun zamandır bu düşünceye şüphe ile yaklaşıyorlar. Bu yeni çalışmada yer almayan James Napoli’ye göre anlaşılan o ki, dromaeosaurid pençeleri temas halindeki kuvvete karşı koyabilmeyi sağlamıyor. Aynı zamanda harika bir bıçak işlevi de sağlamıyorlar.

Napoli, “Kesmek için bir şey kullanıyorsanız, bu genellikle düz bir bıçak olur, büyük kancalı bir bıçak kullanmazsınız.” diyor. “Ve alt kısmında tırtıkları yok, oval ve bir kesici yüzeyi bile yok.”

1993 tarihli film Jurassic Park’taki Velociraptorlar, Deinonychus’a dayanarak yapılmıştı. C: Pictorial Press Ltd/Alamy Stock Photo

Paleontologlar, dinozorların tırmanmaktan avlarını yakalayıp kavramalarına kadar pençelerini kullanmış olabilecekleri diğer amaçlar üzerine düşünmeye başladılar. Dromaeosauridlerin nesli tükendiği için bu fikirlerin doğruluğunu test edebilmek zor. Ancak, Phoenix hayvanat bahçesindeki kuşların fotoğrafını çektikten bir gün sonra Curtice’in aklına, modern bir karşılaştırma olması adına kariyamaları kullanabileceği fikri geldi.

Kariyamanın “öldürücü pençesinin” velociraptor pençesine oldukça benzediğini fark etti. Bu kuşlar, birçok dromaeosauridin de yaşam sürmüş olduğu habitatlara benzeyen, Güney Amerika’daki çayırlara özgüler. Konu üzerinde yapılan okumalar, kuşların pençelerini nasıl kullandıkları hakkında bazı bilimsel çalışmalar olduğunu gösteriyor.

Tutma ve Parçalama

Curtice, Phoenix’teki hayvanat bahçesinin müdürü ile bir araştırma projesi düzenledi ve kariyamalardan biri olan Ellie’nin kafesine girip onu gözlemleyebilmek için izin aldı. Curtice, kuşların sadece 90 santimetre boyunda ve 1,8 kilogram ağırlığında olmalarına rağmen, pençe ve keskin gagalarının oldukça göz korkutucu olduğunu söylüyor.

“Kafese girdiğinizde ve arkanızdan kafesin kapısı kapatıldığında, muhtemelen bir MMA dövüşçüsü gibi hissediyorsunuz.” diyor.

Ellie aniden Curtice’in kamera merceğine saldırdı. Fakat bakıcısı hemen onun dikkatini anahtarlık, kauçuk bir yılan gibi bazı objelerle dağıtmayı başardı. Curtice’i sevindiren şey ise; kuşun bu iki obje üzerine de atılması, yılan sandığı şeyi öldürmek niyetiyle kayaya vurmasıydı. Her iki durumda da, ikinci parmağındaki keskin pençesini nesneleri zemine sabitlemek için kullanırken gagasıyla onları kuvvetli bir şekilde parçalıyordu. Araştırmacılar bu davranışı belgelemek için fotoğraf ve videolar çektiler.

Curtice ve meslektaşları, bu gözlemleri Salt Lake City’de bulunan kariyama Ernie üzerinde tekrarladılar ve o da ölü bir fare üzerinde yakalama-kavrama becerilerini gösterdi. Curtice bu kuşun, fareyi pençesiyle yere sabitlediğini ve sonrasında onu yiyebilmek için etini kopararak parçalara ayırdığını söylüyor.

Kariyamalar muhtemelenDeinonychusve diğer yırtıcı dinozorlara tam olarak benzemiyor. Onlar keskin pençelerini zemin üzerinde yumuşak doku açısından zengin bir ped üzerinde tutarken, dinozorların ayak parmakları kemikler ile bu pozisyonda duruyordu. Napoli, nesli tükenen dinozor ile modern kariyamaların her ikisinin de pençelerini benzer amaçla kullanmalarının mümkün olduğunu söylese de, bu iki canlı arasında, fonksiyonu değiştirebilecek bazı anatomik farklılıkların olması muhtemel.

Daha fazlasını öğrenmek için, Curtice ve meslektaşları, onların da pençelerini yakalayıp kavramak amacıyla kullanıp kullanmadıklarını görmek için kırmızı bacaklı kariyamanın benzer bir versiyonu olan kara bacaklı kariyamalar (Chunga burmeisteri) üzerinde çalışmayı umuyorlar. Ayrıca kemikleri baz alarak uzuvların hareketini gösterebilen dijital üç boyutlu modeller kullanarak daha detaylı bir anatomik çalışma yapmayı planlıyorlar.

Curtice, “Kariyamaların ayak ve pençelerini nasıl kullandıklarını biliyoruz. Böylelikle şimdi, velociraptor ve troodontidlerin (öldürücü pençelere sahip, dromaeosauridlerle ilişkili kuş benzeri dinozorlar) devasa ayaklarının üç boyutlu görüntüsünü alabilir ve hangi hareket aralığına sahip olduklarına, ne olabileceğine bakabiliriz.” diyor.

Live Science. 19 Ocak 2023.

Makale: Oswald, T., Curtice, B., Bolander, M., & Lopez, C. (2023).

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >