Viking mezarlarında, sahipleri ile birlikte öldürülerek gömülen atlara yapılan DNA analizleri, atların erkek olduğunu gösterdi.

İzlanda’ya 1000 yıldan daha uzun bir süre önce yerleşen Vikingler, atlarına o kadar değer verdi ki, erkekler güvenilir atlarıyla birlikte gömüldü. Şimdi ise bu değerli hayvanlara yapılan DNA analizleri, erkek sahipleri ile birlikte mezara gömülen atların da erkek olduğunu kanıtladı.

Arkeologlar, onlarca yıldır İzlanda’daki yüzlerce Viking mezarının içeriğini inceliyor. Bu mezarların çoğu, öldüklerinde sağlıklı yetişkinler olarak görünen atların kalıntılarını da içeriyor.

Atlar hayatta iken, yani öldürülmeden ve gömülmeden önce onlara iyi bakılmış gibi görünüyordu. Dolayısıyla yanlarına gömüldükleri adamlar için önemli olduğu düşünülüyordu.

Şimdi ise bilim insanları Viking mezarlarında bulunmuş 19 attan elde edilen kemiklerin ilk antik DNA analizini yaptılar ve hayvanların neredeyse hepsinin erkek olduğunu ortaya çıkardılar. Bu, kaybolmuş Viking kültürü hakkında oldukça ilginç bir ipucuydu.

Araştırmacılar, İzlanda’nın, 9. yüzyılın sonlarından 11. yüzyılın başlarına kadar bilinen 355 Viking mezarına ev sahipliği yaptığını ve bunların çoğunlukla orta yaştaki erkekler olduğunu belirtiyor.

Bu mezarlarda atlar oldukça yaygın: 148 mezarda 175’ten fazla at kalıntısı bulundu. Bilim insanları, hayvanların çoğunluğunun, insan iskeletleriyle açıkça ilişkili olduğunu ve “gömülmek için özel olarak katledildiklerini” söylüyor.

Diğer Viking bölgelerinde bulunan atların kalıntıları, erkek atlarının Vikingler için önemli bir rol oynadığını öne sürüyordu. Araştırmacılar, İzlanda’da Vikinglerle birlikte gömülmüş atların cinsiyetini öğrenmenin, ölü gömme adetleri hakkında değerli bilgiler sağlayabileceğinden şüphelendi.

Uzmanlar, erkek ve dişi atların kalıntılarını, hayvanın pelvisinin şekline ve tipik olarak sadece erkeklerde görülen köpek dişlerine bakarak ayırabiliyor. Ancak, bu tür analizler sadece kalıntılar iyi durumda ise işe yarıyor.

Araştırmanın eş yazarı Pálsdóttir, “Atlar oldukça iyi korunmadıkça morfolojik olarak cinsiyetlerini ayırmak çok zor. Geçmişte erkek ve dişi atların değişen rolleri hakkında çok az şey biliyoruz.” diyor.

Bu yüzden araştırmacılar, atların cinsiyetini ortaya çıkarmak için, az miktarda genetik materyalle ulaşabilecekleri antik DNA analizini tercih etti.

17 arkeolojik alandan toplam 22 at incelendi ve mezarlarda bulunan 19 atın 18 tanesi erkek çıktı.

Pálsdóttir, “Bu sonuç, erkek atların mezarlarını paylaştığı Viking asilleri tarafından ritüel cenaze töreni için tercih edildiğini gösteriyor.” diyor.

“Öldürülen atların cinsiyet oranı ve yaş dağılımı; seçilen atın sembolik temsil olarak görev aldığı ritüellerin arkasında sağlam bir yapıya sahip olduğunu gösteriyor.”

“Kasıtlı olarak erkeklerin seçilmesi belki de atların karakteristik özellikleriyle bağlantılıydı. Cinsel güç ve saldırganlık güçlü bir sembolik faktör olabilirdi.”

Ancak, mezarların dışında bulunan üç atın kalıntılarında, ölü gömme ritüellerinin yapılmadığı anlaşıldı. Bu hayvanların hepsinin dişi olduğu ve büyük olasılıkla yendiği tespit edildi.

Araştırmacılar daha sonra bu örnekleri, Viking çağına tarihlenen diğer Kuzey Avrupa ülkelerinden gelen atların kanıtlarıyla karşılaştıracak. İlerleyen zamanlarda Viking atlarının coğrafi kökenleri ve renkleri gibi fiziksel özelliklerini bulmayı umuyorlar.

Live Science. 7 Ocak 2019.

Makale: Nistelberger, H. M., Pálsdóttir, A. H., Star, B., Leifsson, R., Gondek, A. T., Orlando, L., … & Boessenkool, S. (2019). Sexing Viking Age horses from burial and non-burial sites in Iceland using ancient DNA. Journal of Archaeological Science, 101, 115-122.

www.arkeofili.com