Bir yer sincabı, kazı yaparken toprağı boşaltmak için bir yer bulur.

Tarım sadece bir insan faaliyeti değil. Örneğin yaprak kesici karıncalar, beslendikleri bir mantarı yetiştirmek için yaprakları titizlikle yuvalarına geri taşırlar. Bazı böcekler de ayrıca çürümüş ağaçların içinde mantar yetiştirir. Damselffish adlı bir balık, tercih ettikleri alglerin geliştiği bölgelerde toplanır ve istenmeyen türleri filtreler.

Şimdi ise araştırmacılar, yer sincabı adı verilen küçük memelilerin de yiyecek için kökleri yönettiğine, gübrelediğine ve hasat ettiğine dair kanıtlar buldular. Current Biology’de yayınlanan bir araştırmaya göre bu, tarım kriterlerine uyuyor.

Florida Üniversitesi’nde biyoloji profesörü ve projenin baş araştırmacısı olan Francis Putz, “Yer sincapları bitkileri ve toprağı şekillendiriyor. Yani ekinleri yönetiyorlar. Tarım, mahsullerin yönetimiyse, yaptıkları şey bu.” diyor.

Bu davranışın bir tür tarım veya “çiftçilik” anlamına geldiğini kesin olarak kanıtlamak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyulmasına rağmen, bulgu bu canlıların ekolojik rolü hakkında büyüleyici sorular ortaya çıkarıyor ve hayvan-bitki etkileşimlerinin genellikle düşünülenden çok daha karmaşık olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda yer sincaplarının ekolojik mühendisler olduğunu da gösteriyor.

Yeraltı uzmanları

Yer sincapları (Geomys pinetis) yaşamlarının çoğunu yeraltında kazarak yalnız geçirirler. Kuzey ve Orta Amerika çayırlarında yaygın olmalarına rağmen, bunlardan birini görmeniz pek olası değil. Varlıkları genellikle yalnızca yerin yaklaşık 1,5 metre altında, 150 metreden fazla uzanan yeraltı tünel sistemlerini kazarken geride bıraktıkları kumlu toprak tepeler sayesinde fark edilir.

Anatomileri böyle bir yaşama uygundur: Ağızlarını kesici dişlerinin arkasından kapatabilir, ve dişlerini kullanarak toprağı yutmadan kazabilirler. Yüzlerinin her iki tarafındaki kürk astarlı cepler sayesinde kazı yaparken tohum ve bitki materyali taşırlar. Son araştırmalara göre aynı zamanda karanlıkta parladıkları da anlaşıldı. Bu, yeraltında yaşarken kullanışlı olan başka bir beceri ve belki de iletişim kurmak veya yırtıcılardan kaçmak için yararlı olabilir.

Daha önce, yer sincaplarının, yeni tünel sistemleri inşa ederken karşılaştıkları kökleri çiğneyerek kendilerini beslediği düşünülüyordu. Yine de tünel kazmak enerji açısından maliyetli, bir yüzeyde yürümekten 300 ila 3000 kat daha yorucu bir iş. Araştırmacılar sadece kazı yaparken bulunan kökleri yemenin harcanan enerjiyi telafi etmediğini söylüyor.

Çalışmanın arkasındaki Florida Üniversitesi’nden Veronica Selden, “Bir metre kazıyorlarsa ve o metrede bu kadar çok kökle karşılaşıyorlarsa, bu köklerden o metreyi kazmanın maliyetini karşılayacak kadar enerji alırlar mı? İncelediğimiz bir vaka dışında, cevap hayır.” diyor.

Yer sincaplarının kazarken bulduğu kökler yeterli yiyecek sağlamaz. Ancak zamanla kök ekinlerini toplayarak, kazmaya devam etmek ve yeraltında hayatta kalmak için yeterli enerjiyi alırlar.

Yer sincabı araştırması

Putz ve Selden, bu memelilerin hayatta kalmak için yeterli köke başka nasıl erişebildiğini anlamak için kuzey Florida’daki uzun yapraklı bir çam savanında sincapların davranışlarını gözlemledi.

Araştırmacılar, küçük bir baraj olarak açık uçlu bir varil kullanarak, yuvalarının bölümlerine değişen sürelerde erişimi keserek, tünel sistemlerinin parçalarından sincapları manuel olarak engellediler. Yer sincaplarının kazdığı karanlık, ıslak yeraltı tünellerinde, yüzeyleri kaplayan sarkıt ve dikitler gibi yeni, yumuşak, sindirilebilir köklerin büyüdüğünü gözlemlediler.

Bilim insanları, yer sincaplarının, bitkilerin büyümelerini sağlamak için aktif olarak köklere yöneldiklerini iddia ediyor. Sincaplar, bu uzun tünel ağlarını sürdürerek ve koruyarak, köklerin gelişmesi için mükemmel nemli ortamı yaratıyor ve bitkilerin en başta büyüdüğü zemini gevşeterek toprağın havalanmasına neden oluyor.

Daha da önemlisi, sincaplar dışkılarını ve idrarlarını tüneller boyunca saçıyor ve dağıtıyor. Selden, bu atıkların toprağı ve kökleri gübrelediğini söylüyor. Bu, belirli atık alanlarına sahip olma eğiliminde olan diğer sincap türlerinden oldukça farklı ve onları yüzeydeki ot parçalarını tesadüfen dölleyen diğer otoburlardan ayırıyor.

Selden, “Yer sincapları, köklerin büyümesi için en uygun alanı sağlayarak gıda üretim sisteminin bir versiyonunu kullanıyor gibi görünüyor.” diyor. Yer sincapları, kökleri kemirerek yeni büyümeyi de teşvik ediyor gibi görünüyor.

Putz, “Sen küçük bir memelisin ve büyük bir kökle karşılaşıyorsun ve onu ısırıyorsun ama çok sindirilebilir değil çünkü çok fazla lignin veya selüloz içeriyor, sert, zor. Ancak kesildikten sonra kök, hem daha lezzetli hem de sindirimi daha kolay olan birkaç küçük kök üretecektir.” diyor.

Çalışma, yer sincaplarının günlük kök mahsul hasadının kalori ihtiyaçlarının yüzde 21 ila 62’sini karşılayabildiğini ve hayvanların tünel sistemleri kazmaya devam etmek için ihtiyaç duyduğu kalorilerin geri kalanını oluşturduğunu buldu.

Putz, “Açıklanamayacak kadar uzun tünelleri var. Tünel kazma riski yüksektir…enerjik olarak maliyetlidir. O zaman neden bunu yapsın? Yiyecek yetiştirmek için değilse, başka bir amaç düşünemiyorum.” diyor

‘Tarım’ tartışması

Çalışmaya dahil olmayan ve bir habitat biyoloğu olan Brittany Brito, “Sık sık sincapları ‘çiftçiler’ olarak düşündüm.” diyor. “Bence bu, sincapların toprağı havalandırdıkları, besin mineralizasyonunu artırdıkları ve toprağı gübreledikleri için çiftçi olarak kabul edilebileceğine dair ikna edici bir argüman. Bu faaliyetler bir anlamda tükettikleri mahsulleri yetiştirmek.”

Ancak diğer araştırmacılar, “çiftçiliğin” yer sincaplarının faaliyetleri için uygun bir terim olup olmadığını merak ediyor.

Kuzey Iowa Üniversitesi’nde yer sincapları üzerine çalışan ancak son çalışmaya dahil olmayan biyoloji profesörü James Demastes, “Aktif olarak ‘eğilim’ mi yoksa büyümeyi teşvik etmek için aktif olarak hasat mı yaptıklarından emin değilim. Bu çok ince bir fark.” diyor.

James Demastes, “Gübreleme gözlemlerinin bu hayvan ailesi için ilginç ve “kesinlikle olağandışı” olduğunu belirtiyor, ancak yer sincaplarının potansiyel olarak tarım yapıyor olabileceği fikri, genel olarak sincaplar hakkında bilinenlerle uymuyor. diyor. “Bence bu oldukça havalı.”

Bununla birlikte yer sincapları, genellikle çiftçilik için gerekli olduğu düşünülen ve mantar aşılayan karıncalar ve böcekler gibi bazı diğer “çiftçilik” yapan hayvanların üstlendiği iki husus olan ekinleri ekmiyor veya ayıklamıyor.

Çalışmaya dahil olmayan Utah Yaban Hayatı Kaynakları Bölümü Memelileri Koruma Koordinatörü Kimberly Asmus Hersey, “Yer sincabı aktivitesini çiftçilik olarak tanımlamak zor. Bunu diğer birçok bitki ve otobur etkileşiminden farklı görmüyorum.” diyor. Otlatmanın bitkilerde üretkenliği teşvik edebileceği pek çok durum var, bu yüzden Asmus bunu bir çalıyı budayan bir geyikten pek farklı bulmuyor.

Putz’a göre, insanlar çiftçilik teriminin farklı tanımlarına kullandıkları için sincapların çiftçilik yaptığını iddia etmek tartışmalı. “Onlar şüphesiz ziraat mühendisleri, çünkü mahsul büyümesini artırmak için ellerinden gelen her şeyi yapıyorlar.”

Tabii ki araştırmacılar, yer sincaplarının enerji gereksinimlerini tatmin etmenin henüz derinlemesine araştırılmamış başka yolları olduğunu belirtiyorlar. Yer sincaplarının, bulunandan daha fazla köke sahip alanlarda yiyecek arama şansı var; beslenmeleri için köklere ek olarak büyük ölçüde yumru köklere güveniyor olabilirler; ya da bazen yer üstünde de yiyor olabilirler ya da bitkileri köklerinden çekerek yer altına çekip bütün olarak yiyor olabilirler.

Yer sincapları genellikle zararlı olarak düşünülse de, araştırmalar onların yaşadıkları habitatlar için genellikle paha biçilmez ekosistem mühendisleri olduklarını gösteriyor.

National Geographic. 11 Temmuz 2022.

Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >