Blog
3,5 Milyon Yıllık Bir İnsan Akrabasının Cinsiyeti İlk Kez Belirlendi
Araştırmacılar, minimum invaziv (çok az zarar veren) bir teknik kullanarak, Sterkfontein Kireçtaşı Mağaraları’nda bulunan bir Australopithecus africanus bireyine ait dişten 100’den fazla peptid (protein yapı taşı) çıkardı.
Erman Ertuğrul - www.arkeofili.com
Araştırmacılar, ilk kez Australopithecus fosillerinden antik proteinler çıkarmayı başardı ve bu bireylerin cinsiyetlerini tespit etti. Bu keşif, insan evrimi araştırmalarında bir ilk niteliğinde.
Australopithecus africanus kafatası. C: Wikimedia Commons
Bilim insanları, ilk kez 3,5 milyon yıl önce yaşamış arkaik bir insan akrabasının cinsiyetini antik proteinler kullanarak belirledi.
Uluslararası bir araştırma ekibi, bir protein grubu olan proteomu inceledi. Bu malzeme, Güney Afrika’daki bir mağarada onlarca yıl önce bulunan bir Australopithecus africanus bireyinin diş minesinden toplandı. Araştırmacıların paleoproteomik analiz olarak adlandırdığı bu yöntem, bugüne kadar bu kadar eski bir hominin (modern insanlarla birlikte ataları ve akrabalarını içeren grup) üzerinde başarılı bir şekilde uygulanmamıştı. Çalışmanın sonuçları South African Journal of Science adlı bilimsel dergide yayımlandı.
“Bildiğim kadarıyla, halkla paylaşılan hominin diş mine proteomları arasında, Australopithecus africanus, paleoproteomik analize tabi tutulan en eski hominin türü” diyor çalışmanın baş yazarı ve Kopenhag Üniversitesi Jeogenetik Bölümü’nde doktora sonrası araştırmacı olan Palesa Madupe.
Antik Proteinler Üzerine Bir Devrim: Paleoproteomik Analiz
Yaklaşık 30 yıl önce geliştirilen paleoproteomik analiz, fosillerin diş minesinde hapsolmuş eski proteinleri inceleyen bir yöntem. Proteinler, DNA’dan daha uzun süre korunabildiği için, bilim insanları milyonlarca yıl önce yaşamış canlıların genetik yapı taşlarını incelemek için bu tekniği kullanıyor. Örneğin, 80 milyon yıllık bir Brachylophosaurus üzerinde yapılan çalışmalar da bu yöntemi kullanmıştı. Ancak paleoantropologlar, insan atalarının fosillerinden protein çıkarmayı yeni yeni başarıyor.
Madupe ve ekibi, Güney Afrika’daki İnsanlığın Beşiği (Cradle of Humankind) olarak bilinen bölgede bulunan hominin fosillerinden protein izleri elde etmek için çalışıyor. Bu bölge, en az altı farklı hominin türüne ev sahipliği yapmıştı. Bunlar arasında Australopithecus africanus (3,5 milyon – 2 milyon yıl önce) ve Homo naledi (335.000 – 236.000 yıl önce) yer alıyor.
Araştırmacılar, paleoproteomik analizlerin, bu farklı türler arasındaki değişimleri daha iyi anlamalarına yardımcı olabileceğini düşünüyor. Bu analizler arasında, fosilleşmiş iskeletlerin eksik ve parçalanmış olması nedeniyle her zaman net bir şekilde belirlenemeyen bireylerin cinsiyetinin tespiti de yer alıyor.
Araştırmacılar, minimum invaziv (çok az zarar veren) bir teknik kullanarak, Sterkfontein Kireçtaşı Mağaraları’nda bulunan bir Australopithecus africanus bireyine ait dişten 100’den fazla peptid (protein yapı taşı) çıkardı.
Bu peptidlerden bazıları, dişin normal gelişiminde önemli bir protein olan amelogenine özgüydü. Erkekler ve dişiler bu proteini farklı şekillerde ürettiğinden, araştırmacılar bu bireyin erkek olduğunu belirleyebildi.
Taung Çocuğu’nun 100. Yılına Özel Yayımlandı
Çalışma, “Taung Çocuğu”nun 100. yılını onurlandırmak amacıyla South African Journal of Science dergisinde yayımlandı. 1924 yılında Güney Afrika’da bir kireçtaşı kayalığında çalışan madenciler tarafından kazara keşfedilen küçük bir kafatası, paleoantropoloji tarihinde büyük bir çığır açtı.
1925 yılında Nature dergisinde yayımlanan devrim niteliğindeki bir çalışmada, Avustralya’dan antropolog Raymond Dart, Australopithecus africanus’un bir insan akrabası olduğunu öne sürdü. Bu keşif, Afrika’da keşfedilen ilk antik hominin türü oldu.
Yeni çalışma, 3 milyon yıl öncesine kadar uzanan hominin fosillerinden protein elde etmenin mümkün olduğunu kanıtladı. Ancak Madupe, bu tekniğin daha geniş coğrafyalarda ve farklı iklimlerde de uygulanmasını hedefliyor.
“Bunlar, insan evrimini anlamamızda devrim yaratmaya hazırlanan inanılmaz heyecan verici atılımlar” diye yazıyor araştırmacılar.
Live Science. 8 Şubat 2025.
Makale: Madupe, P., et al. 2025.
Bu yazı hakkında yorum bulunamamıştır. İlk yorumu siz ekleyebilirsiniz >