Mısır’daki bir tapınakta bulunan taş gravürler, yaklaşık MÖ 1289’da firavun olduktan sonra Kuzey Afrika ve Ortadoğu’da askeri seferler düzenleyen firavun I. Seti hakkında yeni bilgiler ortaya çıkarabilir.

Yazıtların üzerinde hem çizimler hem de hiyeroglifler var ve yazıtlardan biri, Kral Tutankamon’un ordusundaki elit bir generalden söz ediyor.

Arkeologlar Asvan’da yeraltı suyu düşürücü bir proje yürütürken yazıtları keşfettiler. Onları, tanrı Horus’a ve Sobek adlı bir timsah başlı tanrıya adanmış bir tapınak olan Kom Ombo’nun içinde buldular. Tapınak, 2.300 yıl öncesine dayanıyor; Yazıtlar, daha önce tapınak ile aynı noktada bulunan fakat, şimdi orada olmayan, daha önceki bir tapınakta yer almış olabilir.

Antik Tarih profesörü Peter Brand, “Bu heyecan verici bir keşif ve tarihsel olarak önemli olabilir. 3.300 yıl geçmesine rağmen üzerinde hala sarı bir boya bulunan yazıtlardan biri, Sobek ve Horus’a ibadet eden Kral imgeleriyle firavun I. Set’i gösteriyor.” diyor.

“Bu yazıt, bu iki tanrının [Horus ve Sobek] kültünün, Yeni Krallık döneminin 19. hanedanlığında Kom Ombo’da, daha sonraki tapınağın inşa edilmesinden 1000 yıl önce kurulmuş olduğunu kanıtlıyor.”

Devasa yazıt

Çok daha büyük bir başka yazıtın ise I. Seti adına olduğu anlaşılıyor ve üstünde kralın, Horus ve Sobek’e ibadet ettiğini gösteren bir imge var. Brand, “Bu tarihsel olarak daha da önemli.” diyor.

Brand, fotoğraflardan tam olarak bu büyük yazıtta ne yazdığını söyleyemiyor, ancak bunun büyük bir kraliyet yazıtı olduğunu ve muhtemelen kralın bölgedeki faaliyetleri hakkında bir tür kraliyet kararnamesi içerdiğini, belki de Kom Ombo’da Horus ve Sobek tapınağına adanmışlığı anlattığını söylüyor.

I. Seti tarafından bırakılan bir başka yazıt, geçmişte Kom Ombo’nun kuzeyinde yer alan Gebel es-Silsilah adlı bir bölgede bulunmuştu. “Belki de I. Seti ilk yıllarında krallığında seyahat ediyordu ve Gebel es-Silsilah’da ve daha sonra güneye doğru Kom Ombo’da durdu.”

Brand, “Büyük yazıtın metni, kralın askeri faaliyetleri hakkında bir rapor içeriyorsa harika olurdu.” diyor. I. Seti bir askeri general ailesinden geliyordu ve firavun olmasının ardından Libya, Kenan, Suriye ve Nubia’yı fethetmek için askeri seferler başlattı.

Daha büyük olan yazıt, MÖ 1293 yılına kadar firavun olan Horemheb’den bahsediyor. Mısırbilimci Aidan Dodson da yazıtta en az bir kez Horemheb’den bahsedildiğini görebiliyordu.

Profesör Ronald Leprohon, “Horemheb aslında Tutankamon’un saltanatı sırasında onun ordusundaki en yüksek generaldi. Kraliyet ailesinden biriyle evlenerek kral oldu ve ordunun başına gelmek de muhtemelen firavun olma şansını kırmadı.” diyor.

I. Seti’nin adına yazılmış bir yazıtta neden Horemheb’in bahsi geçtiği tam olarak net değil.

Live Science. 3 Ekim 2018.-www.arkeofili.com